Os pronomes personais galegos
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Ir ao índice do Curso de lingua galega. Tamén pode consultar a Normativa oficial do galego.
Os pronomes son palabras que sustitúen ao substantivo e sinalan temporalmente seres ou obxectos en determinados contextos.
En galego existen os seguintes pronomes personais:
| singular | plural | |
|---|---|---|
| primeira persoa | eu, min | nós, nosoutros/nosoutras |
| segunda persoa | ti | vós, vosoutros/vosoutras |
| terceira persoa | el/ela, vostede, si | eles/elas, vostedes, si |
Pronomes complemento coa preposición con:
- comigo: Carme bailou comigo
- contigo: Túa nai quería falar contigo
- consigo (con el/ela): Carlos estivo pelexando con el
- connosco: Ven xantar connosco
- convosco: Vou xogar convosco
- consigo (con eles/elas): Vou ao mercado con elas
Pronomes complemento co resto das preposicións (a, de, por, para ...)
- min: Estiveron falando de min
- ti: Este xersei é para ti
- el, ela: Estás todo o dia mirando para ela
- nós: Elas trouxeron esa agasallo para nós
- vós: Non esperaba iso de vós
- eles, elas: Podes ir xogar con eles
Índice |
[editar] Contraccións dos pronomes personais
Fixádevos que as terceiras persoas (el, ela, eles, elas) contraen coas preposicións de e en:
| el | ela | eles | elas | |
|---|---|---|---|---|
| de | del | dela | deles | delas |
| en | nel | nela | neles | nelas |
[editar] Os pronomes complemento
Pronomes complemento sen preposición:
| me | te/che | o (lo, no); a (la, na); lle |
| nos | vos | os (los, nos); as (las, nas); lle |
- me: (cast. "me"): Viume onte / Deume un regalo
- te / che: (cast. "te"): Viute o outro día / Vinche o embigo. Cando ó poñer a frase en terceira persoa o pronome resultante sexa o (lo, no), en segunda persoa será te: vino o outro día -> vinte o outro día
Cando ó poñer a frase en terceira persoa o pronome resultante sexa lle, en segunda persoa será che: vinlle o embigo -> vinche o embigo - o (lo, no); a (la, na) (cast. "lo"); os (los, nos); as (las, nas): (cast. "los")
Cando van diante do verbo sempre se emprega o (non O vin); cando este pronome vai despois do verbo pode adoptar as seguintes formas:
- o: emprégase cando o verbo co que vai remata en vocal que non forme ditongo ou en consonante distinta de -r ou -s: cántao (cast. "lo canta"), cántano (cast. "lo cantan")
- lo: emprégase cando o verbo co que vai remata en -r ou -s: cantalo (cast. "cantarlo")
- no: emprégase cando o verbo co que vai remata en ditongo: canteino (cast. "lo canté"); comeuno (cast. "lo comió" )
- lle (cast. "le"); lles (cast. "les"): Merqueille un libro ao neno; Xa faleilles de ti.
- nos: (cast. "nos"): Ela viunos / Xosé pediunos a receita
- vos: (cast. "vos"): prestáronvos o libro
[editar] Contraccións dos pronomes complemento
As contraccións destes pronomes con pronome o, os, a, as son:
| galego | castelán |
|---|---|
| me + o = mo | me lo |
| che + o = cho | te lo |
| lle + o = llo | se lo (a el) |
| nos + o = nolo | nos lo |
| vos + o = volo | os lo |
| lles + o = llelo | se lo (a ellos) |
Por exemplo:
- deumo/deicho/deillo ó neno
- déunolo/déuvolo/déillelo ós nenos
[editar] Cómpre saber ademáis que ...
- O pronome da segunda persoa: che/vos (para o tratamento familiar) ou lle/lles (para o tratamento de cortesía) emprégase en galego cando se quere implicar o noso interlocutor no que estamos a decir. Estámonos a referir o pronome de solidariedade. Daquela podemos dicir: o Xan évos unha boa persoa, o Xan élle unha boa persoa, o Xan élles unha boa persoa
- Cando hai varios interlocutores mesmo pode aparecer dúas veces o pronome de solidaridade, unha en singular e outra en plural: O Xan échevos unha boa persoa
