Vidovdanski ustav
Izvor: Wikipedija
 |
Ovaj članak sadrži pogrešno napisane wikipoveznice. Wikipoveznice treba popraviti u skladu s uputama. |
Izglasan je 28.06.1921. (po pravoslavnom kalendaru blagdan sv. Vida – Vidovdanski ustav) kao prvi ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Sadržaj |
[uredi] Pripreme za proglašenje
Broj zastupnika pri Ustavotvornoj skupštini je 419, a radikala i demokrata koji su skupštini predali nacrt za budući ustav ima u skupštini zajedno 183, za prihvaćane ustava trebalo je 211 glasova. Kako su oni u manjini trebalo je pridobiti još zastupnika da bi ustav bio izglasan. Pokojim ustupcima pridobili su JMO, Slovensku seljačku stranku i Džemijat.
[uredi] Proglašenje
Od 258 nazočnih za ustav je glasovalo 223 zastupnika, 35 ih je protiv ustava. U izglasavanju je potpuno zaobiđen zaključak s Krfa o kvalificiranoj većini. Izglasan je 28.06.1921. kao prvi ustav Kraljevine SHS.
[uredi] Obilježja ustava
Po ustavu jugoslavenska država je ustavna, parlamentarna monarhija. Unutarnje uređenje države strogo je centralističko (centar je Beograd). Centralizam je posebno istaknut jedinstvenim teritorijem na kojem se ukidaju povijesni entiteti i uspostavljaju oblasti. Državni grb je sklopljen od srpskog, hrvatskog i slovenskog grba. Službeni je jezik po ustavu srpsko-hrvatsko-slovenski. Zakonodavnu vlast imaju skupština i kralj. Upravnu vlast ima vlada – odnosno ministarstva. Sudsku vlast obavljali su sudovi označeni kao „nezavisni“, ali su presude donosili u „ime kralja“
[uredi] Kraljeve ustavne ovlasti
Kralju je dana ovlast da raspisuje izbore, saziva Narodnu skupštinu (redovne i izvanredne sjednice) te da ju zaključuje i raspušta. Kralj ima i zakonodavne ovlasti i to tako da preko vlade upućuje skupštini svoje zakonske prijedloge. Drugim riječima kraljeva je osoba nepovrediva.
