Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Nove Testamento grec - Wikipedia, le encyclopedia libere

Nove Testamento grec

De Wikipedia, le encyclopedia libere

Iste articulo debe esser wikificate secundo le normas de Wikipedia.
(Vide Wikipedia:Como formatar texto)



Tabula de contento

[modificar] Le Nove Testamento Grec

In annos recente il habeva multe confusion in re le traductiones moderne e le editiones del Nove Testamento Grec. Alicun personas face assertiones in re le Nove Testamento Grec sin haber informationes e factos que pote supportar los. Multes pretende que lor traductiones es sin errores proque ille traductiones se basa super le melior textos grec disponibile. Alcunes assere que lor traductiones es melior que illos facite sur le base del Textus Receptus proque illo, in lor opinion, adde variantes e extra lectiones al texto. Alteres, tamen, assere que le texto grec del Nove Testamento non es importante proque lor favorite traduction es melior que qualcunque texto grec. Ancora alteres dice que le texto grec non es importante proque le major parte del gente non pote leger le Greco del era del Nove Testamento.
De facto, tamen, le texto grec super le qual un traduction es basate comporta consequentias sia sur le lectura biblic devotional de un christiano, sia super le proclamation del Parola de Deo in testificar le gratia salvific de Jesus Christo. Il es necessari que le christiano de hodie comprende le importantia del texto grec traditional in su vita christian.

[modificar] Le texto traditional

Il es primo necessari comprender le significato del termine “textos traditional”. Durante le prime seculo a sequer le resurrection de Christo, Deo moveva homines a scriber Su Parola (2 Petro 1:21). Le resultato esseva un gruppo de epistolas e libros, scribite in Greco Koiné (appellate le autographos original). Iste epistolas e libros esseva copiate e recopiate trans le seculos e distribuite trans le mundo. Iste copias forma le manuscriptos del Nove Testamento. Plus que 5000 copias de iste manuscriptos grec superviveva usque hodie. Le plus parte de iste manuscriptos grec supporta lo que es appellate le tradition textual byzantine, proque illo veniva del mundo de lingua grec de ille tempore. Le melior representation del typo de texto byzantine es le Textus Receptus (o Texto Recipite). In ultra al manuscriptos, nos ha a disposition multe obras, in le quales numerose Patres del Ecclesia citava textos ex iste manuscriptos. Le obra de John Burgon establiva que le texto basic usate per numerose Patres del Ecclesia, es le mesme del texto nunc cognoscite como le Texto Byzantine.
Le Textus Receptus esseva compilate ex plure manuscriptos byzantine per numerose editores del prime parte del dece-sexte seculo, quando humanistas e reformatores reputava essential retornar al fontes del fide christian pro rediscoperir le christianismo original, obscurate per seculos de traditiones que accumulava super illo stratos de excrescentias. Il habeva assi editiones de editores textual como Erasmo, Stephens, Beza, le Elzeviros, Mill e Scrivener. Iste editiones differe legiermente le unos del alteres, ma ancora illos es considerate como le mesme texto basic. Certe editiones deveniva popular in differente paises e provideva le base pro traductiones del Nove Testamento. Le Textus Receptus esseva le texto usate per Tyndale e pro multe traductiones in linguas national del era del Reformation.

[modificar] Le texto critic

Durante le seculos 19e e 20e, tamen, un altere forma del Nove Testamento Grec esseva producite e usate pro le major parte del traductiones moderne del Nove Testamento. Iste Texto Critic, como illo es appellate, differe del Texto Traditional in le facto que illo omitte multe parolas, versos e passages, que se trova in le Texto Recipite e in le traductiones que se basa super illo.
Iste versiones moderne es basate principalmente super un Nove Testamento Grec que esseva derivate de poc manuscriptos grec ab le 4e seculo. Duo de iste manuscriptos, que plure eruditos moderne assere esser superior al byzantine, es le Manuscripto del Sinai, e le Manuscripto Vatican (c. 4e seculo). Istos es derivate de un typo de texto cognoscite como le Texto de Alexandria (pro su origine in Egypto). Iste typo de texto esseva appellate, per le criticos textual Wescott e Hort, le Texto Neutral. Iste duo manuscriptos forma le base del Nove Testamento Grec, al qual on se refere como le Texto Critic, le qual esseva amplemente diffundite desde le 19e seculo. In le annos recente il habeva un tentativa de ameliorar iste texto, appellante lo Texto Eclectic (a significar que multe altere manuscriptos esseva consultate in su edition e evolution), ma illo es ancora le texto que ha, qua fundamento central, iste duo manuscriptos.

[modificar] Problemas in le Texto Critic

Il ha multe problemas de omission que characterisa iste Nove Testamento Grec. Versos e passage que se trova in le scriptos del Patres del Ecclesia de circa le anno 200-300 A.D. manca in le Textos de Alexandria que remonta a circa le annos 200-300 A.D. In ultra, iste lectiones plus antique se trova in manuscriptos in existentia desde le anno 500 A.D.. Un exemplo de isto es Marco 16:9-20: iste passage se trova ubicunque in le scriptos de Ireneo e Hyppolito in le 2e seculo e se trova in omne manuscripto del Evangelio secundo Marco desde le 500 A.D. Illo manca in duo manuscriptos de Alexandria, le Sinai e le Vaticano.
Isto es solmente uno de plure exemplos de iste problema. Il ha multe parolas, versos e passages que es omittite del moderne versiones, ma que se trova in le Texto Traditional o Byzantine del Nove Testamento, e ergo in le Textus Receptus. Le texto critic differe del Textus Receptus 5337 vices, secundo un computo. Le manuscripto vatican omitte 2877 parolas in le Evangelios; le manuscripto del Sinai omitte 3455 parolas del Evangelios. Iste problemas inter le Textus Receptus e le Texto Critic es multo importante al traduction e interpretation correcte del Nove Testamento. Contrarimente al assertiones de qui supporta le Texto Critic, iste omissiones de facto influe sur le doctrina e le fide in le vita christian.

Plure exemplos de problemas doctrinal causate del omissiones del Texto Critic es presentate hic. Isto non es un lista complete. Le Texto Cristic reconstruite:
1. Omitte le referentia al Nascita Virginal in Luca 2:33;
2. Omitte le referentia al divinitate de Christo in 1 Timotheo 3:16;
3. Omitte le referentia al divinitate de Christo in Romanos 14:10,12;
4. Omitte le referentia al sanguine de Christo in Colossenses 1:14;
In ultra, un error esseva create in le Biblia in Marco 1:2. In iste passage del Texto Critic, se dice que Isaiah esseva le author del libro de Malachia. In plure placias in le Nove Testamento, le nomine de Jesus es omittite del Texto Critic; septanta vices “Jesus” se omitteva e vinti-novem vices se omitte “Christo” (1).
Un altere problema con le moderne Texto Critic es que le duo manuscriptos principal sur le quales le texto es construite, le Sinai e le Vaticano, non concorda le un con le altere plus que 3000 voces in solmente le Evangelios. Assi, le Texto de Alexandria presenta se mesme como typo de texto characterisate in plure placias per lectiones que in le linguas original es difficile, abrupte o mesmo impossibile. Il appare que non importa quanto peculiar o aberrante le lectiones variante es, illo haberea debite esser in le autographos original (como sovente on assere) proque un scriba haberea nunquam facite un cambio que non concorda con altere manuscriptos; ille haberea, in vice, facite un cambio que haberea rendite le passage plus fluente a leger.
Multo se dice super le antiquitate del manuscriptos de Alexandria. Isto es ver, ma le emphase in le studio del critica textual non deberea esser super le antiquitate del manuscripto ipse, ma quante copias distante del original illo es. Un manuscripto que es datate como copiate durante le decime seculo haberea potite esser le quinte in un linea de copias que originava del autographo original, durante que un manuscripto datate como scribite in le tertie seculo haberea potite esser le centesime in un linea de copias. Durante que il es difficile traciar le genealogia, le familia de un qualcunque manuscripto date, il es importante notar que le etate es relative in le senso que on poterea haber un manuscripto corrumpite del tertie seculo, o un manuscripto fidel del decime seculo.

[modificar] Preservation providential

Le christianos conservative que crede in le inspiration divin del Biblia, crede alsi que Deo providentialmente e activemente preservava le transcription fidel del Nove Testamento durante le seculos, e que iste texto es le Texto Traditional. Deo promitteva in Su Parola que Ille haberea non solmente preservate Su Parola durante le generationes a venir, ma que Su Parola habeva un valor permanente e haberea essite protegite del corruption.
Mattheo 5:18 assere: “Veracemente io dice vos: Usque celo e terra passa, non mesmo un iota o un apice passara del lege, usque toto essera accomplite” (vide alsi Isaia 59:21; Johannes 10:35).
Iste versos demonstra que Deo non lassava su Ecclesia, durante seculos, sin un copia authoritative del Parola de Deo, ma que le populo de Deo trans le seculos fidelmente copiava e recopiava le autographos original. Le Ecclesias trans le mundo usava le Texto Traditional in tote su varie formas, e Deo vigilava sur le multiplication de un grandissime numero de copias e Ille portava al salvation multe generationes per le medio de iste processo de preservation. Iste doctrina del preservation providential es scribite in le Confession de Fide de Westminster, cap. 1, par. 8:

“Le Vetule Testamento in Hebreo, le qual esseva le lingua native del antique populo de Deo, e le Nove Testamento in Greco, le qual, durante le tempore in le qual illo esseva scribite, esseva le lingua le plus generalmente cognoscite inter le nationes, essente immediatemente inspirate per Deo e pro Su singular cura e providentia, conservate pur in omne etates, es ergo authentic. Assi, in omne controversia de religion, le Ecclesia debe appellar se a illos como su autoritate ultime”.
Iste preciose doctrina del preservation providential del Scripturas, ha essite practicamente oblidate per le moderne eruditos del textos. Multes inter illes tracta le Parola de Deo como si illo esserea un libro qualcunque, subjecte al capricios e al mutabile normas del methodos scientific. Multe del formas destructive del alte critica del 19e seculo perveniva nos de un manco de fide que le Biblia es un libro supernatural. Le Biblia porta in se le signos del inspiration, le quales pote clarmente esser vidite per oculos credente, ma que pote esser calcate sub le pedes de homines que curre rapidemente al perdition. Nonobstante isto, tamen, Deo faceva surger Su populo, le qual ama e coltiva Su Parola e recognosce le signos del ispiration que le antique credentes recognosceva, e que iste copias que ha essite transmittite trans le seculos representa ben lo que Deo intendeva esser usate. Isto non significa que un particular edition imprimite del Nove Testamento Grec hodie es perfecte, ma lo que isto significa es que le Nove Testamento que nunc nos ha es essentialmente le mesme que esseva transmittite per le seculos per varie gruppos de credentes qze amava e observava Su Parola.
Le fortia de iste preservation in le Vetule Testamento deriva del grande qualitate del obras del scribas que copiava le Vetule Testamento Hebree. In le Nove Testamento isto es visibile in le abundantia de manuscriptos que nos hodie possede. Isto ha essite le methodo que Deo usava pro conservar pur Su Parola. Iste preservation provide que nulle texto local, como illo de Alexandria in Egypto, devenirea le texto predominante. Il necessitava le liberalismo, le incredulitate e le hereticos a defiar iste processo de preservation. On nunquam probava que iste poc manuscriptos ab Alexandria jammais existeva extra Alexandria in Egypto. Multes in le mundo hodie rejecta le Texto Critic in tote su formas. Le application practic del preservation providential es que le credente hodie debe seliger inter un texto moderne reconstruite basate essentialmente super duo manuscriptos del quarte seculo, le quales omitte le divinitate de Christo in plure locos e es estimate per alcunes de lassar foras approximativemente 200 versos (le equivalente de 1 e 2 Petro), o que ille debe seliger como texto uno que Deo ha continuate usar trans le seculos. Esque nos usa le texto que Deo ha benedicite e que honora e glorifica le Senior Jesus, o no?
Le editiones imprimite del Nove Testamento Grec que esseva publicate in le seculos 16e e 17e esseva producite per homines que comprendeva lo que significa le gloria de Deo e le importantia de haber copias accurate del Biblia. Desde le obra cognoscite como le Polyglot Complutense al varie editiones de Erasmo, al quatro editiones de Robert Stephen (le melior del quales es le texto de 1550, le qual es le base de lo que es appellate “le Berry Interlinear on le Englishman's Greek New Testament), al obra del Elzeviros in 1624 e 1633, e finalmente al obra de F. H. A. Scrivener in le annos 1870 e 1880, nos ha un erudition in le critica textual e le plus fidel e attente attitude que nos pote imaginar verso le manuscriptos. Le Texto Traditional del Nove Testamento esseva le texto del periodo del Reformation, un texto assi amplemente usate e grandemente benedicite.

[modificar] Le responsabilitate del credentes hodie

Le critico textial J. Harold Greenlee diceva: “Le critica textual del Nove Testamento es ergo le studio biblic basic, le requisito indispensabile de omne altere obra biblic e theologic” (2). Isto non es un assertion exaggerate del importantia del question. Como credentes nos ha le responsabilitate hodie de proclamar le Evangelo, le pur Evangelio, le Evangelio non adulterate. Nos ha alsi le derecto e le privilegio de esser le proxime in le linea de proteger le Parola de Deo e de proclamar lo. Cata singule christiano debe decider sur le question de qual texto es correcte. Sin exception iste deciosion essera facite quando le credente decide qual edition del Biblia ille usara e studiara. Si ille selige un traduction fundate sur manuscriptos corrumpite que reflecte conceptiones que omitte le divinitate de Christo, le expiation con Su sanguine, Su nascita virginal, alora le decision essera facite de extender iste error al proxime generation. Se, tamen, le christiano de hodie selige un traduction del Parola de Deo que es traducite del Texto Traditional del Nove Testamento, le decision essera facite de continuar a vider Deo que opera per Su providentia in provider Su Parola in su forma complete, non solmente pro iste generation, ma pro illos que venira.

[modificar] Notas final

(1) See "The Great Omission", The Quarterly Record (London, England: The Trinitarian Bible Society, no. 524, July-September 1993).
(2) J. Harold Greenlee, Introduction to New Testament Textual Criticism (Grand Rapids, MI, USA: William B. Eerdmans Publishing Co., 1964), p. 17.

Un bibliographia de libros in anglese que supporta le Texto Traditional del Nove Testamento

"The Ancient Manuscripts of the New Testament", Quarterly Record London, England: The Trinitarian Bible Society, no. 510, January-March 1990.
Anderson, G. W. and D. E. A Textual Key to the New Testament. London, England: The Trinitarian Bible Society, 1992.
"The Authenticity of the Last Twelve Verses of the Gospel according to Mark demonstrated by the evidence of the ancient manuscripts", Article No. 16. London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
"The Authorised Version: What today's Christian needs to know about the AV", Article no. 75. London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
Burgon, John William. The Causes of Corruption of the Traditional Text of the Holy Gospels. London: George Bell and Sons, 1896.
________. The Last Twelve Verses of the Gospel According to S. Mark. Oxford: J. Parker and Co., 1871.
________. The Revision Revised. Fort Worth, TX, USA: A. G. Hobbs Publications, 1983.
________. The Traditional Text of the Holy Gospels. London: George Bell and Sons, 1896.
Clark, Gordon H. Logical Criticisms of Textual Criticism. Jefferson, MD. USA: The Trinity Foundation, 1986.
Dabney, Robert L. "The Doctrinal Various Readings of the New Testament Greek", Discussions of Robert Lewis Dabney, vol. 1. Carlisle, PA, USA: The Banner of Truth Trust, 1967.
________. "The Revised Version of the New Testament", Discussions of Robert Lewis Dabney, vol. 1. Carlisle, PA, USA: The Banner of Truth Trust, 1967.
"The English Bible: Its Origin, Preservation and Blessing", Article no. 101. London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
Fuller, David Otis. Counterfeit or Genuine. Grand Rapids, MI, USA: Grand Rapids International Publications, 1978.
________. True or False. Grand Rapids, MI, USA: Grand Rapids International Publications, 1983.
________. Which Bible? Grand Rapids, MI, USA: Grand Rapids International Publications, 1970.
"God was Manifest in the Flesh", Article No. 103. London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
Hills, Edward Freer. The King James Version Defended. DesMoines, IO, USA: The Christian Research Press, 1984.
"The New International Version: What today's Christian needs to know about the NIV", Article no. 74. London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
The New Testament, The Greek Text Underlying the English Authorised Version of 1611 (Textus Receptus). London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
Pickering, Wilbur N. The Identity of the New Testament Text. Nashville, TN, USA: Thomas Nelson Publishers, 1977.
Scrivener, F. H. A. The Authorised Edition of the English Bible (1611): Its Subsequent Reprints and Modern Representatives. Cambridge, England: The University Press, 1884.
________. A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament for the Use of Biblical Students, third edition. Cambridge, England: Deighton, Bell and Co., 1883.
Sturz, Harry A. The Byzantine Text-Type and New Testament Textual Criticism. Nashville, TN, USA: Thomas Nelson Publishers, 1984.
van Bruggen, Jakob. The Ancient Text of the New Testament. Winnipeg, Ont., Canada: Premier, 1976.
________. The Future of the Bible. Nashville, TN, USA: Thomas Nelson Publishers, 1978.
"What is Wrong With the Modern Versions of the Holy Scriptures?" Article No. 41. London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
"Why 1 John 5 vs. 7-8 is in the Bible", Article No. 102. London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.
Wisse, Frederik, The Profile Method for Classifying and Evaluating Manuscript Evidence. Grand Rapids, MI, USA: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1982.
"The Word of God Among All Nations: An Introduction to the Society's Principles". London, England: The Trinitarian Bible Society, n.d.

 

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu