აფხაზური ენა

ვიკიპედიიდან

აფხაზური ენა Аҧсуа
მოლაპარაკეთა რაოდენობა	600.000
გავრცელებულია	თურქეთი/საქართველო/აფხაზეთი
ლინგვისტური კლასიფიკაცია	ჩრდილოკავკასიური
დამწერლობის სისტემა	კირილიცა
ოფიციალური სტატუსი	აფხაზეთი
ენის კოდები	ISO 639-1

აფხაზური ენა (თვითსახელწოდება აფსუა ბჷზშია; ხალხთა ენებში გამოყენებულია ქართული ფუძიდან მომდინარე სახეობა), შედის იბერიულ-კავკასიურ ენათა ჩრდილო-დასავლურ, აფხაზურ-ადიღურ ჯგუფში. გავრცელებულია ძირითადად აფხაზეთის ტერიტორიაზე.

აფხაზური ენის ხმოვანთა სისტემა მეტად მარტივია: არის ორი ძირითადი ხმოვანი - ა და ე. წ. ირაციონალური ჷ, დანარჩენი ხმოვნები - აა, ე, ი, ო, უ მიღებულია პოზიციურად. თანხმოვანთა სისტემის მიხედვით აფხაზური ენა იბერიულ-კავკასიულ ენათა შორის ყველაზე რთულად ითვლება: ახასიათბს მკვეთრები, რის საფუძველზეც იქმნება ხშულთა და, ზოგჯერ, მეორეულ ასპირატთა სამეულებრივი სისტემა. გვხვდება ფარინგალური და ლარინგალური თანხმოვნები.

[რედაქტირება] აფხაზური ანბანი კირილიცით

აფხაზური ანბანი

ასო (კირილიცა)	ტრანსლიტერაცია	IPA ნიშანი	ასო	ტრანსლიტერაცია	IPA ნიშანი
Аа	a	/a/	Мм	m	/m/
Бб	b	/b/	Нн	n	/n/
Вв	v	/v/	Оо	o	/o/
Гг	g	/g/	Ҩҩ	o̩	/ɥ/
Гьгь	g'	/gʲ/	Пп	p	/pʼ/
Ҕҕ	g̍	/ɣ/	Ҧҧ	ṗ	/p/
Ҕьҕь	g̍'	/ɣʲ/	Рр	r	/r/
Дд	d	/d/	Сс	s	/s/
Дəдə	do	/dʷ/	Тт	t	/tʼ/
Џџ	ǰ	/dʐ/	Тəтə	to	/tʷʼ/
Џьџь	ǰ'	/ʥ/	Ҭҭ	t̢	/t/
Ее	e	/e/	Ҭəҭə	t̢o	/tʷ/
Ҽҽ	c̍	/ʦ̢/	Уу	u	/w, u/
Ҿҿ	c̨̍	/ʦ̢ʼ/	Фф	f	/f/
Жж	ž	/ʐ/	Хх	x	/x/
Жьжь	ž'	/ʑ/	Хьхь	x'	/xʲ/
Жəжə	žo	/ʐʷ/	Ҳҳ	x̢	/ћ/
Зз	z	/z/	Ҳəҳə	x̢o	/ћʷ/
Ʒʒ	ʒ	/ʣ/	Цц	c	/ʦ/
Ʒəʒə	ʒo	/ʣʷ/	Цəцə	co	/ʦʷ/
Ии	i	/i, j/	Ҵҵ	c̅	/ʦʼ/
Кк	k	/kʼ/	Ҵəҵə	c̅o	/ʦʷʼ/
Кькь	k'	/kʲʼ/	Чч	č	/tɕ/
Ққ	k̢	/k/	Ҷҷ	č̢	/tɕʼ/
Қьқь	k̢'	/kʲ/	Шш	š	/ʂ/
Ҟҟ	k̄	/qʼ/	Шьшь	š'	/ɕ/
Ҟьҟь	k̄'	/qʲʼ/	Шəшə	šo	/ʂʷ/
Лл	l	/l/	Ыы	y	/ə/