Adrien de Gerlache
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Kinders. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Kinders aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Adrien Victor Joseph de Gerlache de Gomery (Hasselt 2 augustus 1866 – Brussel 4 december 1934) waas 'n Bèlsje ontdekkingsreiziger en offeseer in de Bèlsje Köninklike Marine. Hae waas leijer vanne Bèlsje Zuudpoolexpediesie van 1897-1899. Zien kompanie woor de ieëste die euverwinterde oppe Zuudpool.
[bewirk] Jeugdjaore
De Gerlache is gebore in Hasselt, en deeg burgelik inzenjeur aan de Vrieë Uneverseteit van Brussel. Zen vakanties wirkde hae es kebine gas aan baord van transatlantise osejaansjeep. Zoegauw hae aafsjtudeerde in 1885 ging hae bie de Bèlsje Marine.
Nao de Zievaartsjaol in Oostende keem hae es ieste lutenant terech oppe Belgique, 'n hydrografis sjeep. Dao keem hae op 't idee van 'n expediesie nao 't Zuudpoolgebeed.
[bewirk] De Ieste Expediesie
In 1896 koch de Gerlache de Patria, 'n walvèssjeep öwt Noorwege. Nao verboewing woor det Belgica geduip. Mèt 'n multinasjonaal bemanning vertrok hae öwt Antwerpe op 16 augustus 1897. Aan baord wore ouch Roald Amundsen es navigator en Frederick Cook es doktoor.
In januari 1898 keem de Belgica aan bie de kus van Grahamlandj. De Gerlache neump de straot tusse de kus van Grahamlandj en de eilènj in 't weste de Belgica Straot. Dees daag wörd die de Gerlachestraot geneump. Op 15 fibberwarie 1898 stook de expediesie de zuudpoolsirkel euver.
Op 28 fibberwarie 1898 vroor 't sjeep vas in 't ies. Wie hel de men ouch prebeerde 't los te kriege, 't bleef vaszitte. Oetèntelik besefte de bemanning det ze dae winter aanne Zuudpool moste blieve. Inkel maonde later, op 17 mei, woor 't kompliet duuster. Det bleef zoe tot 23 juli. Daonao prebeerde de men nog zeve maonde 't sjeep los te kriege zónger suksès. Versjillige zieluuj wore gek, óngerangere ne Bèlsje metroos dae 't sjeep verleet óm 'trök nao Bèlsj te gaon'.
Oetèntelik, op 15 fibberwarie 1899, koste ze 't sjeep 'n klein kenaal in trekke det ze de waeke teveur gegrave hauwe. 't Doorde bekan ne maond om zoeget èlf kilomaeter aaf te legge. Op 14 miert lete ze 't Zuudpool ies achter zich en op 5 november keem 't sjeep trök in Antwerpe aan.
In 1901 versjeen 't book van De Gerlache, Quinze Mois dans l'Antarctique (Viëftiën Maonde in Antarctica). E jaor later kreeg 't de pries vanne Académie Française.
[bewirk] Later Laeve
De Gerlache naam deil aan versjillige angere expediesies, woe onger:
- een kemersjele en weitesjappelike expediesie nao de Perzische Golf in 1901
- de Zuudpool expediesie van Jean-Baptiste Charcot, die noets aankeem
- de expediesie nao de Greunlandjzie aan board vanne Belgica in 1905
- de expediesie nao de Barentszie en de Karazie in 1907
- de expediesie nao Greunlandj, Spitsbergen en de Frans-Jozef archipel mèt de Belgica in 1909
