Ziews
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
| Zieuws | ||
|---|---|---|
| Inheimse name: | Zeêuws, plat, boers | |
| Gekald in: | Zieland, Goeree-Euverflakkee | |
| Classificatie: | Indo-Europees Germaans Wes-Germaans Nederduits Nederfrankisch Wesnederfrankisch Ziews |
|
| Aantal sjpraekers: | 250.000 | |
| Cónservatiegraod: | potentieel bedreig | |
| Officieel taal: | neet erkind | |
| ISO-639-code: | --, gem, zea | |
't Ziews is 'ne cluster vaan Nederfrankische dialekte die in 't zuidweste vaan Nederland, en wel in de provincie Zieland en op 't veurmaoleg eiland Goeree-Overflakkee gesproke weure. De Ziewse dialekte vörme e dialekcontinuüm mèt 't Hollands nao 't noorde en nog sterker mèt 't Wes-Vlaoms nao 't zuie. Mèt 't Braobants evels heet 't Ziews 'n sjerpe grens, die door religieus umstendeghede (Roems versus protestants) is oontstoon. Daodoor ouch is 't ooste vaan Ziews-Vlaondere neet Ziewstaoleg, meh ieder Braobants of Oos-Vlaams.
Kinmèrke vaan 't Ziews in verglieking mèt de umringende dialekte (en gedeild mèt 't Wes-Vlaoms) zien 't behaajd vaan de ii en de uu in plaots vaan ij en ui, 't oetspreke vaan de -n nao 'n sjwa, 't behawwe vaan väöl sjwa's aon 't ind vaan e woord (wie in bedde, "bed", flesse, "fles" en vraeke "revansj"; mèrk hei op tot zoewel 't Hollands es 't Limburgs die -e verlaore höbbe), en, es absoluut sjibbolet, de wäörd bluve(n), pupe, twuvel, vuuf en wuuf veur "blieve", "twievel", "piep", "vijf" en "wief". Dees wäörd en ander väörbilde wie dulve veur "sloot" (vergliek "delve", en de Hollandse stad Delf(t)) en schulp veur "sjelp" tuine aon tot in 't Ziews de neiging tot roonding besteit. Ouch opvallend is 't weglaote vaan de h, wat ziech neet veurdeit op Goeree-Euverflakkee. Wijer huurt me veur de meiste Hollandse aa's 'n ae.
't Ziews is in 'n aontal regiolekte verdeild, meistal geordend nao streek en veurmaoleg eiland. Me oondersjeit in eder geval 't Goerees, 't Flakkees, 't Schouwen-Duvelands, 't Noord-Bevelands, 't Filipslands, 't Thools, 't Noord-Bevelands, 't Walchers, 't Wes-Zuidbevelands, 't Oos-Zuidbevelands, 't Landvaancadzands en 't Landvaanaxels. De lèste twie weure in Ziews-Vlaondere gesproke en wieke hendeg vaan de ander dialekte aof. Ze weure daan ouch wel bij 't Wes-Vlaoms ingedeild.
't Ziews weurt veural mèt 't platteland geassocieerd en is in de stei mer marginaol aonwezeg. Aanders es in Limburg is me in Zieland neet gruuts op 't dialek. Literatuur is daan ouch sjaars. De taol löp evels gei direk gevier vaan oet te sterve, umtot op 't platteland de mierderheid vaan de kinder nog Ziews aongelierd kriege. Dao zien e paar Ziewstaoleg muziekacts en e blaad, Noe genaomp, wat veur 't Ziews opkump en drin gesjreve is.
