Berbice Dutch Creole
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
 |
Dialäkt: Vorarlbärgisch |
Berbice Dutch Creole iş a hollendiş (seelendiş) basiirte Kreool-Şprôôch, wooma zirka bis vôôr hundrt Jôôr imma Tôal vo Guyana ggredd hêat. Es giit nuunô gaanz wenig Lüüt, wo nôhh apaar Wœrtr kônn. Es giit zwôa dialêkt, am Berbice River und am Wiruni Creek. T'Lüüt vum Wiruni sen ehr Indianr (vôr allam Arawak), t'Şprêachr am Berbice sen me Negr und Mulaata.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Ggşicht
Ana sêachze’ahundrt sibanazwanzge (1627) hêat an Seelendr, dr Abraham van Peere am Bach Berbice a sidlig ggşteftat. Dia Sidlig iş undr am Nama ‚Berbice’ a Kollonii vo da Siba Vrôanigta Nidrlendr wôrra. Ma hêat Zuggr und Bôwwull’pflanzgata iigrichtat. Düat hônn Sklaava ggşaffat. Dia Sklaava sin zumma grôôssa tôal us am Künnigriich Kalabari kôô. Dêana siine nôü şprôôch iş Berbice Dutch Creole ggsi. Şpœtr hêand o Indiaanr vomm Bach Wiruni des Kreooliş übrnôô.
Ana sibze’ahundrt seggsanüng’ (1796) hônn t Englendr Berbice vrôbbrat. T Missjoneerig im nünzenta Jôôrhundrt hêat am Berbice Dutch Creole rôôs ggşaddat, wells asa mindrwêrtig ahheggştellt und frbôtta wôrra iş. Bis nünzehavufzg (1950) êapa hêat Dutch ufköört gredat wêara.
Dr letşt Mentş wo Berbice Dutch Creole als kind guat gglêarnat hêat işt’ Bertha Bell. Ana zwôataosad viire (2004) iş se hundrt drüü jôôr alt ggsii.
[ändere] Rfôrşig
T'Silvia Kouwenberg hêat i da jôôr nünzehahundrtsegsadachdsg (1986), nünzehanachtadachdsg (1988) und nünzehanündsg (1990) dia Şprôôch vôr Ôrt glêarnt und ufggşribba und druf ahhe z Buach "A Grammar of Berbice Dutch Creole" vrfasst.
Berbice Dutch ssöpma ned vrwêakssla mit Skepi Dutch, woman'o z Guyana gredd hêat.
[ändere] T Nemma vo Berbice Dutch Creole
T Lüüt z Berbice hôn si vürr êana siine Şprôôch kôan Nama uustenkt, wel ses as hollendişa Tialêkt aagluagat hôn. Wêaganêam sent nemma vürr Berbice Dutch Creole alzemm us am Guiana-Kreol-Engliş vrtlihha. Dr Namma ‚kriol’ und des ganz uurşprüngle pôrtogeesişe Wôrt ‚kiljoro’ hôasst „Kreoolşprôôch“. Mankmôôl seepma ‚di lanʃi’ „t Şprôôch“, ôdr se sêgan ‚dat∫’ wia Hollendiş.
[ändere] Êapas zum redda
| daki | - Grüassde. |
| hoso ju nam | - Wia hôaş? |
| εkε nam (...) | - I hôass (...). |
| hoso mεtε ju? | - Wia gôôt as dr? |
| da moi/lombo | - Miir gôôz guat./şlêacht. |
| εkε tibi sεrε | - I ha kôpfwee. |
| εk ninto kanε | - I wôass as ned. |
| ju suk en kuku? | - Witt an Kuacha? |
| ja=jεs/nεnε=no | - Jôô./Naa. |
| sεtε moi! | - Pfüate! (zu dêam wo bliibd) |
| wenggi moi! | - Pfüate! (zu dêam wo gôôt) |
[ändere] Zaala vo ôas bis zene
| en | twε | dri | firi | fefu | se∫i | sewn | akti | negn | tin |
| ôas | zwôa | drüü | viire | vüüve | segse | sibane | achte | nüüne | zehane |
[ändere] Nemma vo Tiir'r
| abuja | - Halsbandpekari (so êapas wia'na wildşwii) |
| (h)aduri | - Roots Acouchi/Acushi (gliichat anara groossa Muus) |
| aikilibana | - an Rair (wellr hanni ned ussa drvunda) |
[ändere] Nemma vo Pflããnza
| awisa | - Guineanişa Pfêaffr (Afromomum melegueta, vrgliichbar med Ingwr) |
| bakofu | - Panããna |
| banana | - Kôch-Panãna? |
| barakara | - an Bôm uf dêam wo roote Boona waggsande, hôasst'Surináma ‚kokriki’ |
[ändere] Wêaltnetzsiita
Luag oo: Kreolsproche
