Donau

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Donau
S'Flusssystem vu de Donau mit älleni Staate, wo am Fluss liege
Date
Laag	Zentral- un Süedoschteuropa
Längi	2845 km
Quelle	Donaueschinge (lueg au Donauquelle)
Mündig	Schwarzes Meer
Mündigshechi	0 m NN
Yzugsgebiet	795'686 km²
Grossstedt	Regensburg, Linz, Wien, Pressburg (Bratislava), Budapest, Novi Sad, Belgrad, Ruse, Galatz

D Donau (ahd. Tuonouwa) isch en Fluss wo im Schwarzwald entschpringt, und nach fascht 3,000 km in Rumänie is Schwarzi Meer flüüsst. S'Iizugsgebiet vo de obere Donau gränzt a das vom Rii, und die oberi Donau, bis ungfähr bi Sigmaringe flüüsst zum Rii fasch parallel, öppe 50 km nördlich am Bodesee verbii, aber in entgägegsetzti Richtig, nach Oschte.

[ändere] Allgmeis

D'Donau isch de zweitlängschti Fluss vu Europa (numme d'Wolga isch länger), un isch vum Urschprung, em Zsämmefluss vu Brigach un Breg bi Donaueschinge us grechnet bis ins schwarz Meer 2845 Kilometer lang. Vu dr Quell vum längschte Quellfluss, dr Bregquell bi Furtwange im Schwarzwald ischer no e weng länger, nämli 2888,7 Kilometer. D'Donau isch eine vo de wichtigschte Flüss wo im alemannisch Schprochrum entschpringe tuend.

[ändere] Gschicht

Hüt isch d'Donau am Oberlauf chliner wie dr Rhii, aber d'Donau isch geologisch viil älter, un se isch dr einzig Fluss in Europa wo vu Weschte ge Oschte fliesst. Dr Rhii isch degege dr einzig Fluss, wo vu de Alpe nordwärts fliesst. Säll git a bsunderi Situation im Gebiet nordweschtlich vum Bodesee. Zwüsche di Iizugsgebiet vu dr Donau und vum Rhii liit d'Europäischi Wasserscheide, säll isch e Linie, wo relativ kompliziert vor allem über dr Schwarzwald lauft. Ä jedes Regetröpfli wo uf dr eine Site vu sällere Linie abechunt rännt in dr Rhii un dodemit in d'Nordsee, un älles, was uf dr andere Siite abechunt rännt ind Donau und am End ins schwarz Meer. Vor dr letschte Iiszit hot dr Rhii numme am süedliche Zipfel vum Schwarzwald agfange, und älles Wasser, wo vu de Alpe abegrännt isch, isch in d'sognannti Urdonau gflosse un ge Oschte transportiert wore. Schpöter het no durch Erosion dr Rhii si Richtig gänderet, un s'alpewasser fliesst hüt ge Norde. Anders erum fliesse hüt unterirdisch grosse Menge Wasser vur Donau in Rhii (d'am beschte bekannti Stell wo mr säll cha beobachte isch dr Aachhafe ir nöchi vum Bodesee). Säller unterirdisch Wasserablauf wird durch si eigne Erosion immer grösser, s'isch drum dass mr animmt, dass dr oberirdisch Donauoberlauf wird eanert verschwinde.