Web Analytics


https://www.amazon.it/dp/B0CT9YL557

We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Alto Galligo - Biquipedia, a enziclopedia libre

Alto Galligo

De Biquipedia

Alto Galligo
País Aragón
Comunidat autonoma {{{ccaa}}}
Probinzia Uesca
Capital Samianigo
Mayor poblazión {{{mayor_poblazión}}}
Monezipios 8
Superfizie 1.359,8 km²
Poblazión
Densidat
12.320 ab.  (2005)
9,06 ab./km²
Pachina web Pachina ofizial

L'Alto Galligo u Galliguera Alta ye una redolada situada á ro norte d'Aragón e ocupa ra prautica totalidat de ra compleganza de ro curso alto de ro río Galligo. Istoricament formaba parte d'a Chazetania, estando ro nuclio orichinal de l'antigo Condato d'Aragón.

Os territorios istoricos que ra integran son a Bal de Tena, a Tierra de Biescas e Sarrablo. Muga á l'ueste con a Chazetania, á l'este con o Sobrarbe e ro Semontano de Balbastro, á ro sur con a Plana de Uesca e á ro norte con o Biarn por o Portalet.

[editar] Istoria

A redolada de l'Alto Galligo ya yera poblata dende ros tiempos preistoricos, asinas o contrimuestran as casetas de broxas en Birque u Santielena e atros megalitos en de ra bal de Tena.

As primeras poblazions importants se situan en a redolada con a plegata de ros romans como ra dita Corona de San Salbador chunto á Samianigo u l'asentamiento en os Baños de Pandicosa ta l'aprofitamiento de ras auguas termals.

En o sieglo VIII i plegoron os musulmans e entre iste sieglo e ro sieglo IX se creyó ro destrito d'Al-Yalliq. Os musulmans dentroron en prauticament tota ra redolada e encluso en l'año 781 Adb al Rahman I atacarba Sallén de Galligo.

San Pietro de Larrede
San Pietro de Larrede

Una begata reconquistato ro destrito, ya integrato en o Condato d'Aragón, será zedito por Sancho Garzés á ro suyo fillo Remiro I en 1029. D'esta epoca meyebal son antimás un de ros mayors conchuntos artisticos d'a redolada e d'Aragón, a colla d'ilesias de Sarrablo, un conchunto d'ilesias de ro sieglo XI, d'estilo mozarabe u romanico-lombardas seguntes as diferents fuents, repartitas por a márguin cucha de ro Galligo.

Mientres a Baxa Edat Meya ros siñor feudals controlaban con man de fierro a redolada, un exemplo son os Billacampa que dominaban a Guarguera. En a resta d'a Edat Meya bi abió asabelas barallas en os campos de ra redolada que continarban en sieglos esbenidors como en l'año 1592 cuan os gascons luterans embadioron a bal de Tena. Atra embasión escaizió en a bal en o sieglo mientres de ra Guerra de Suzesión cuan as tropas austrazistas dentroron en a redolada.

Dezaga ra Guerra de ra Independenzia en o sieglo XIX tornoron a restaurar-sen os antigos tratatos con l'atro canto de ro Perineu, as ditas pazerías que no yeran que tratatos sobre os pastos d'o ganato. Tamién en esta epoca prenzipian á funzionar os Baños de Pandicosa como puesto toristico important ta ra economía de ra bal de Tena.

En o sieglo XX plega ra industrializazión ta Samianigo e tamién o ferrocarril, o que fa que ras chents de ros lugars más que más de Sobrepuerto e tot l'autual monezipio de Samianigo dexen os lugars e se'n baigan á bibir ta ras ziudaz. Atra begata ra guerra arriba á ra redolada con o frent d'a Guerra Zebil con duras barallas en Sarrablo, Biescas u Gabín que serban estrozatos. Cuan remató a guerra muita de ra poblazión eba emigrato e mientres de ras siguients añatas o ferban muitos más abitants, asinas en as decadas de 1950 e 1960 a mayor parte de ros lugars de Sobrepuerto e a Guarguera estioron albandonatos. A decada de 1970 serba ra decada de ros entibos, con a construzión de ros entibos de Búbal e Lanuza más lugars de ra redolada, en este caso de ra bal de Tena, estioron albandonatos.

Ya en as zagueras decadas de ro sieglo XX e en os primers años de ro XXI a redolada ha dexato en gran parte ros tradizionals seutors de l'agricultura e a ganadería t'adedicar-se á ros serbizios e ro torismo estando una de ras redoladas más toristicas d'Aragón, sobre tot con o torismo de ra nieu con as estazions de Fornigal, Pandicosa e ra Partacua.

[editar] Espazios naturals

Bachimaña
Bachimaña

Antimás de que l'Alto Galligo se troba rodiato d'espazios protechitos como ros Parque Nazionals d'Ordesa e d'os Perinés en os bezins Sobrarbe e Biarn u ro Parque Natural de ra Sierra e ros Cañons de Guara en a Plana de Uesca, tamién a mesma redolada tién asabelos puestos naturals intresants.

Ya en l'año 1977 se declaro por a UNESCO como Reserba de ra biosfera á parte de ra bal de Tena aintro d'a Reserba de ra biosfera d'Ordesa-Comachibosa. Forman parte d'esta reserba ra bal de Tena situata á ro canto zurdo de ro río Galligo que s'estendilla por os monezipios de Sallén, Pandicosa, Biescas e Oz e ra bal de Yesero, sin encluyir dengún de ros lugars ditos, nomás partes naturals de ros monezipios. Aintro d'a reserba destacan miticas tucas como ro pico Os Moros, o pico Bachimaña, picos d'o Infierno, a Foratata u a Sierra Tendenera e ibons como ros de Sabocos u Respomuso.

Atras tucas importants de ra redolada son o pico Anayet, a peña Telera que siñala la dentrata á la bal de Tena, l'Auturía sobre Samianigo e Yebra de Basa e a Manchoya en o Sobrepuerto.

[editar] Enrastres esternos


Monezipios d'a redolada Alto Galligo
Biescas | Candarenas | Oz de Tena | Pandicosa | Samianigo | Sallén de Galligo | Yebra de Basa | Yesero


 
Redoladas d'Aragón
Bandera d'Aragón
Alto Galligo · Andorra-Sierra d'Arcos · Aranda · Baldexalón · Baxo Aragón · Baxo Aragón-Casp · Campo de Belchit · Campo de Borcha · Campo de Cariñena · Campo de Daroca · Chazetania · Comunidat de Calatayú · Comunidat de Tergüel · Cuencas Mineras · Gúdar-Chabalambre · A Litera · Mayestrazgo · Martín Baxo · Matarraña · Monegros · Plana de Uesca · Ribagorza · Ribera Alta de l'Ebro · Ribera Baxa de l'Ebro · Sierra d'Albarrazín · Sobrarbe · Semontano de Balbastro · Tarazona e lo Moncayo · Xiloca · Zaragoza · Zinca Baxa · Zinca Meya · Zinco Billas
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Sub-domains

CDRoms - Magnatune - Librivox - Liber Liber - Encyclopaedia Britannica - Project Gutenberg - Wikipedia 2008 - Wikipedia 2007 - Wikipedia 2006 -

Other Domains

https://www.classicistranieri.it - https://www.ebooksgratis.com - https://www.gutenbergaustralia.com - https://www.englishwikipedia.com - https://www.wikipediazim.com - https://www.wikisourcezim.com - https://www.projectgutenberg.net - https://www.projectgutenberg.es - https://www.radioascolto.com - https://www.debitoformtivo.it - https://www.wikipediaforschools.org - https://www.projectgutenbergzim.com