Web Analytics


https://www.amazon.it/dp/B0CT9YL557

We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Berchtsgoan - Wikipedia

Berchtsgoan

Aus Wikipedia

Der Àrtikl is im Dialekt „Berchtsgoanarisch“ gschriem worn.


Berchtsgoan
Wåppn Kårtn
Wappn vo Berchtsgoan
Berchtsgoan
Deitschlandkartn, Position vo Berchtsgoan heavoghobn
Basisdàtn
Bundeslònd: Bayern
Regiarungsbezirk: Obabaian
Lòndkroas: Berchtsgoana Land
Koordinàtn: Koordinaten: -BY 47° 38′ N, 13° 0′ O -BY 47° 38′ N, 13° 0′ O
Hèh: 520–1100 m ü. NN
Flächn: 34,78 km²
Eiwohna: 7752 (30. Juni 2005)
Bevèikarungsdichtn: 223 Eiwohna pro km²
Postleitzòih: 83471
Vorwòih: 08652
Kfz-Kennzeicha: BGL (bis 1972 BGD)
Gmoaschlissl: 09 1 72 116
Adress vo da
Gmoavawòitung:
Rathausplatz 1
83471 Berchtsgoan
Webseitn:
Politik
Burgamoasta: Rudolf Schaupp -
Lòg vo da Gmoa Berchtsgoan im Berchtsgoana Land
Karte

Berchtsgoan (houdeitsch: Berchtesgaden) is a Moakt im Südn vom Berchtsgoana Land, gonz im südöstlichstn Zipfi vo Obabaian, Baian unn Deitschlond drin, mittn im Hochgbiag unn glei in da Näh vom Keenigssää unn vom Watzmo. In Berchtsgoan wohnan so ungfäa 8.000 Leit, des san de Moaktara unn seit 1972 aa de Soijzbeaga, de Gera unn de aus Oba- unn Untaau. De naxt gräijßane Stoodt is Reichahoi, de naxte Groaßstoodt unn regionalplanarischs Zentrum vo de Region is Soijzbuag, 15 km nördli davo auf da äistareichischn Seitn.

Inhaltsverzeichnis

[dro werkln] Gschicht

Des Woat Berchtsgoan setzt se woascheinli zamma aus Perchta, wos a songhofts Wei is, oda ausm Nom von am Siedla (Perther) unn Gaden (auf Berchtsgoanarisch: Goan oda Goa(d)n), wos a eizeints Grundstickl is unn se etymologisch vo Garten healeitn kunnt (sieg aa des Grimm'sche Wöatabuach[1]) oda a bloß von am oanramigen Gbaid [2]. Frei übasetzt hoaßt des zamm dann oijso wahrscheinli: Des eizeinte Haisl somt Goatn vo da Percht oda dem Perther.

Im Joa 1102 is Berchtsgoan des easchtemoij auf am Peagamentl buakundet woan. Zwengatsdem ham dann aa 2002 net bloß de Moaktara des 900-jaarige Jubiläum gfeiat. S'wead se vazait, de easchte Bsiedlung Berchtsgoans is zwengam Glübd vo da Gräfin Iamingaad vo Suijzboch gwen. Dea iraa Mo hot se scheints beim Jong dabräslt unn is vonam Feisn gstiazt. De Iami hot dann gsuacht unn gsuacht unn schliaßli globt, wanns'n find, ian Mo, woijts a Klosta stiftn. Unn des hots dann aa gmocht – aufm Feisn, wosn gfundn hot, is zeascht a kloans Klosta, spada de Stiftskiuch baut woan, de dann aa no mehrmoijs umbaut woan is.

Da Sohn von da Iami, da Graf Berengar I. vo Suijzbach unn sei Hoijbbruada Kuno hammse fia de Eafüllung vo dem Glübd eigsetzt unn sand zewngsdem nach Rom groast. Fia de Augustina-Choahean, de vo Berengar brufn woan san, woa des Berchtsgoana Toij oba net grod a ognehma Oat. In de unduachdringlige Wäijda hamms denkt, do waratn Drachn unn ondans grausligs Viachzeig. So is koa Wunda, dass da easchte Propscht Eberwin bis 1111 liaba im grod 1107 bautn Klosta Baumburg (im Noadn vom Londkreis Traunstoa) residiat hot. Eascht oijs mim Rodn ogfanga hom, da hot da Toijkessl mit da Zeit aa fia de Fiaschtpröpscht an Reiz gwunna.

1156 hot da Kaisa Friedrich Barbarossa dem kloanen Stift de Forsthohheit zuagstondn - de Schürffreiheit auf Soijz unn Metoij hom se de Berchtsgoana glei säijba an de kaisalige Urkund aa no droghängt. Oijs zwoa mitanond hot fia an easchtn wiatschoftlichn Aufschwung gsoagt, dea Berchtsgoan zuam Moakt aufgmandlt hot. 1294 hot Berchtsgoan aa no de Bluatgrichtsboakeit fia schware Vagehn kriagt unn is domit no mehra eingständig woan. Des Eazbistum Soijzbuag in da Näh woijt scho boijd aa in dem oiwa lukrativaran Berchtsgoan mitmischn, de Schäijnbeaga Salin woa eam eh scho vapfändt, deszweng is Berchtsgoan vo 1393 bis 1404 unta de Vawoijtung vo Soijzbuag kemma. Oba oijs Soijzbuag Berchtsgoan glei gonz schluckn woijt, hots an Ochsnkriag (1611) gemn. Da Eazbischof Wolf Dietrich von Raitenau is dann oba scho boijd vom Maximilian I. vatriem unn ins Gfängnis speat woan. Bloß oamoij no, nämli 1704 im Spanischn Eabfoijgekriag, is Berchtsgoan vo de Äistareicha bsetzt woan – oba des woas dann aa scho. Bis 1805.

Scho seit 1380 woa Berchtsgoan oijs a "Reichslehn" im Reichstog mit Sitz unn Stimm vadredn. Wegan seina Eanennung zua Fiaschtprobschtei is Berchtsgoan aa no im Reichstog z' Regnsbuag auf da Fürstenbank gsessn – oijs oanzige Fiaschtprobschtei unn des kloanste Fiaschtntum – unn hot aussadem bis ins 17. Joahundat aa bei de Soijzbuaga Londtog mitgmocht. De Fiaschtprobschtei is ab 1559 bis 1723 vo de Widdlsbocha vawoijtet woan, de damoijs aa no de Kuafiascht unn Eazbischöf vo dem Erzbistum Köln gstäijt hot.

De Fiaschtprobschtei hot des Gbiat vo de heitign fimf Gmoandn im Toijkessl unn mehrane Gbiat aussahoijb umfasst, so zum Beischbuij des aufm Weg nach Soijzbuag liagande St. Leonhard, dera Kiuch wahrscheinli scho in da Romanik baut woan is.

Oijs Fiaschtprobschtei woa Berchtsgoan oijso quasi fira longe Zeit unabhängi, hod in dera Zeit weeda z' Baian no z' Soijzbuag gheat.

Berchtsgoan mit da Stifts- unn da Pfarrkiuch, dahinta da Watzmo
Berchtsgoan mit da Stifts- unn da Pfarrkiuch, dahinta da Watzmo

Oba des massig vui Soijz in Berchtsgoan hot de Nachban koa Rua gem lassn. Oiwei wieda woijtn ses untan Nogl reissn. Mit da Säkularisation unn dem End vo da pröpschtlichn Heaschoft im Joa 1803 is des nei gründete Kurfürschtentum Soijzbuag Hea iaba des Berchtsgoana Lond woan, nach dem Friedn vo Pressbuag 1805 des Kaisareich Äistareich unn 1809 fiar a kuaze Zeit Napoleons Frankreich. Mit da Neioadnung Europas 1810 is des Berchtsgoana Toij zamm mit Soijzbuag z' Baian kemma. Berchtsgoan gheat no heit z' Baian – Soijzbuag oba is 1816 wieda östareichisch woan.

Sieg aa: Choaheanstift Berchtsgoan, Fürstprobschtei Berchtsgoan, Gnotschaft

[dro werkln] Wia da Tourismus ogfangt hot

In de foijgande Joazehnt hom de boarischen Keenig Berchtsgoan oijs a Summaresidenz gnutzt un hom des bisherige Choaheanstift zuam keenigliga Schloos ausbaut.

Wotzmobuijtl vo Caspar David Friedrich
Wotzmobuijtl vo Caspar David Friedrich

Nacham End vo dem Deitsch-Französischan Kriag 1870/71 sand oiwei mehra Besuacha unn Ualabsgäst noch Berchtsgoan kemma. Da Mola Carl Rottmann hot zwoa scho in de 1820a Gmäijd vo de Berchtsgoana Oijpn gfeatigt – sieg aa des dovo inschpiriade Watzmobuitl vo Caspar David Friedrich – oba hiazat hots oiwei mehra Kinschtla, Schriftstella unn aa Industrielle im Berchtsgoana Toij gfoijn: Da waratn zm Beischpuij da Ganghofer Ludwig, dea glei a gonze Reih vo seine Roman in Berchtsgoan hot schbuijn lassa, unn a de noawegischn Schriftstella Jonas Lie unn Henrik Ibsen. Da Tourismus hot se oijsboijd nemnam Soijzabbau zuam wichtiga Stondboa entwicklt, des Hoijzhondweak dogeng hot in seim Moß sei Bedeitung valoan. Bei de Mola woan voa oijm da Hintasää unn da Keenigssää oijs Motiv bliabt – net ohne Grund hoaßt oana vo de scheenstn Aussichtsplätz am Keenigssää heit no Malerwinkl. De Easchliaßung vom Obasoijzbeag fia den Tourismus hot 1877 ogfangt mit dem Bau vo da Pension Moritz duach Moritz Mayer. Grod genau de Pension soijt spada aa Hitler lang voa seina Machtergreifung beheabeagn unn ausschloggemnd fia sei Woij vo Berchtsgoan bzw. vom Obasoijzbeag sei, um do herent in a beeindruckandn Residenz ausländische Mochthoba unn Minista zua empfanga.

[dro werkln] In da Zeit vom Nationalsozialismus

Adolf Hitler hot 1923 des Vui-Scheene vom Berchtsgoana Toij entdeckt. Mit da Mochtiabanohm vo de Nationalsozialistn in Deitschlond hot se in Berchtsgoan vui vaändat. Da Grund unn Bodn vom Obasoijzbeag is vom Naziregime teils unta an eaheblichm Druck erwoabn unn nachan, mim Beaghof im Zentrum, zum Führersperrgebiet woan. Da iabadimensioniade Bohnhof Berchtsgoans is a weidas Zeignis vo dera Aufmandlarei.

De voa oijm Martin Bormann oglastetn "Ankäufe" auf am Obasoijzbeag san natuagmäß net auf groaße Gengliab gstoßn.[3] Dennoch hot se da Widastond geng des Naziregime in Grenzn ghoijtn. Oanzig bekonnta unn zum Doud varuatäijta, spada auf Lemnslong begnodigta Regimekritika Berchtsgoana Heakunft woa da Kriß Rudolf, dea seinazeit in Wien oijs a Privatdozent an Leastuij inneghobt hot unn glei noch am Oschluss 1938 a Leavabot ausgsprochan kriagt hot.
Voa Oat san in jena Zeit immahin aa no de Berchtsgoana Weihnochtsschitzn bei da Entnazifizierung wenga ihra Hintatreibung vo de nazistischn Rituale oijs widastondsähnliche Gruppn eistuft woan.[4]

Obwoi's koa gringe innan- wia außenpolidische Symbolwiakung ghot hätt, hom se de Alleiaten am 25. Apruij 1945 auf an Luftongriff aufn Obasoijzbeag bschränkt. Davo obgsäing ham de Infrastruktua unn de Gebaid vo Berchtsgoan fost koane Kriagsschädn dalittn. Da oschliaßande Obzuag vo de no in Berchtsgoan vabliabanan NS-Spitzn derfat de Voaraussetzung fia de kampflose Iabagob on de Amerikana gschaffn hom, de se im Iabrign Berchtsgoan scho voa Kriagsend oijs oan vo eana kinftigan Stützpunkt ausbdunga hom.

A sichtboas Zeicha, dass de Zeit vom Nationalsozialismus im Berchtsgoana Lond kritisch reflektiat wead, is olladings eascht 1999 noch am Obzuag vo de Amerikana mit da Earichtung vom Dokumentationszentrum aufm Obasoijzbeag meegli woan - unn da hom se ofangs vaschiadane Lokalpolitika scho oag iabawindn miassn, dass eana Widastond dogeng aufgemn hom.

[dro werkln] Nochkriagszeit

Berchtsgoan is vo nam Vabond aus US-Truppn unn a boa Franzosn am 4. Mai 1945 bsetzt woan, dea kuaz drauf den oijs Hitlergegna bekonntn Berchtsgoana Wissnschoftla Kriss Rudolf zum easchten Biagamoasta bruafa hot.

Oijs a weidane Kriagsfoijng hot Berchtsgoan, gnaua so wia vuij ondane Gmoandn aufm Lond a, Flichtlinge aus de ehemoijign Ostgbiat vom Deitschn Reich aufgnumma. Des hot de Zsammasetzung vo da Bvoijkarung Berchtsgoans deitli vaändat. De Heimatvatriemn, insbesundas de Sudätndeitschn unn de Schlesia, hom ofangs nua in ehemoijige Oabatabarackenloga untabracht wean kinna (z. B. in Winkl bei Bischofswiesa) unn im Lauf da Zeit neie Oatsteile innahoijb vom Berchtsgoana Londkreis buijt. Ebbas länga hots dauat, bis de Oat vo Neibiaga aa oijs a weatvolla Zuagwinn unn oijs a blemnds Element vo da voamoijigan Berchtsgoana Keanbevoijkarung empfundn woan is.

De NSDAP-Grundstück san 1947 foamell ins Eingtum vom Freistoot Baian iabaganga, oba de Amerikana hom an Groaßteil vo de Gbaid unn de Bödn weidahi gnutzt. Se hom oijs oanstige Alleiate im unzeastöatn Berchtsgoan ab 1953 oans vo de drei U.S. Armed Forces Recreation Center (AFRC) in Baian eigricht.

[dro werkln] Berchtsgoan heint

Seit 1978 is Berchtsgoan da nomansgemande Ausgangspunkt zum Nationalpaak Berchtsgoan, dea – oamoij mea noch ofängli groaßn Wiadaständ in da Bvoijkarung – zuam Maknzeichn vom gsomtn Toijkessl woan is.

In de letzte Joazehnt is da Wintaspoat a weidas „Exportprodukt“ vo Berchtsgoan woan. Spoatla wia da Hackl Schorsch finden da herent optimale Bdingunga fia ian Wintaspoat unn da intanationale Nochwuchs wead in de Spoatzentren vom Boarischen Bob- unn Schlidnspoatvabond (BBSV) sowia on da Christopharusschuijn Berchtsgoan auf am Obasoijzbeag gföadat.

Da Berchtsgoaner Toijkessl is deszweng oiwei wieda Austrogungsoat vo zoijreiche bedeutande Summa- unn Wintaspoatvaronstoijtunga, wia de Snowboard-WM, FIS-Schirenna unn auf da eastn Kunsteisbahn vo da Woijt, Bob-, Rodel- unn Skeletonwettkämpf olla Stufn.

Zua Finanzierung vo zoijreiche, eigendli alloan vo da Moaktgmeinde oijs Mittelzentrum z' schoffande zentrale Eirichtunga, wia dem Kua- unn Kongresshaus, Hoijnbod (Watzmanntherme), Schlochthof usw. is nemnam Fremdnvakeasvabond a System vo Zuaschußzahlunga vo de umliangandn Gmoandn gschoffn woan, wos da Moaktgmoand groaße Voadeile bringt.

In de 80a hot se Berchtsgoan mit Untastitzung vo houe boarische Politika, unta eahna da domoijige Ministapräsident Franz Josef Strauß, um de Olympischan Wintaschbuij 1992 bwoabn - ohne Eafoijg. Berchtsgoan hot im easchtn vo finf Woihlgäng ledigli sechs Stimm (vo insgsomt 75) darreicht unn is domit oijs easchta vo siebn Bweaba ausgschiedn.

Mim Obzuag vo de US-Streitkräft 1996 is de Nutzung vo de Liangschoftn aufm Obasoijzbeag on an Freistood Baian oijs Eigantüma iabaganga. Dea hot bschlossn, ziagig a Dokumentationszentrum aufm Obasoijzbeag eizrichtn, wos donn im Oktoba 1999 eaöffnet woan is. Des letzt groaße Bauprojekt am Obasoijzbeag woa da Obriss vom Hotäij „General Walker“, wias de US-Oamee gnennt hot, woa oba zglei da ehemoijige Platterhof gwen is. Do is nachan des Gländ vo da Busobfoastäijn zum Kehlstoanhaus valegt woan, um de Voaraussetzunga fia des 2005 feati gsteilde Finf-Steandl-Hotäij Intercontinental Resort Berchtsgaden z'schaffa.

Aus da Dodsochn, dass ma bis in de 90a-Joa vom letztn Joahundat voawiangnd aufn Massntourismus oijs Wiatschoftsfaktoa gsetzt hot, de Aufenthoijtsdaua vo de Gäst oba rickleifi is, dawochst se de Harausfoadarung, a wiatschoftliche Struktua z'schaffa, de wo qualifiziate Oabatsplätz fia de Zuakunft dameglicht unn a Ausbluatn vo da Bevoijkarung vahindat. A easchts Element vo dem Struktuawandl kunnt de Stäakung vom Umwäijtbreich in Berchtsgoan sei. So soij auf Bschluss vom Boarischn Kabinett aufm Gländ vom seitm Obzuag vo de Amerikana leastengandn Hotäij Berchtesgadener Hof des Haus der Berge fiar an Nationalpaak Berchtsgoan entstehn.

Blick iaba Berchtsgoan
Blick iaba Berchtsgoan

[dro werkln] Oagmoandunga

De heintige Gräijß vo da Moaktgmoand geht auf de Gebietsreform seit 1972 zruck. Im Laaf vo dera Gbiatsrefoam san de bis dohi säijbständigan Gmoandn Soijzbeag, Maria Gern unn de Au (Obaau unn Untaau) oagmoandt woan.

A Biagainitiativn hot 2004/2005 an Biagaentscheid beontrogt, mim Zuij, de fimf Gmoandn vom Toijkessl zura Groaßgmoandn zamm'z'legn. Ledigli in Berchtsgoan hot da Biagaentscheid mit iaba 60% Zuastimmung Eafoijg ghobt, is oba zeitglei in Schönau am Königssee unn Bischofswiesen gscheitat. Dodarauf hom de Initiatoan auf de Obhoijtung vo de spada terminiertn Obstimmungen in Ramsau unn Schäijnbeag vazicht.

[dro werkln] Geographie

Panorama von Berchtsgoan
Panorama von Berchtsgoan
Klimadiagramm vo Berchtsgoan
Klimadiagramm vo Berchtsgoan


Berchtsgoan ist umgemn vo de Berchtsgoana Oijpn. Wenige Kilometa südli liagt am Fuaß vom Watzmo da Keenigssää sowia de Gmoand Schönau. Do beginnt de Deutsche Ferienroute Alpen-Ostsee. Noch Noadwestn hi is Berchtsgoan iaba Bischofswiesen unn dem Hoijthuam mit Reichahoi (18 km dovo weg) vabundn. Do fiat aa de oanspurige Bohnstreckn noch Freilassing. Iaba de Ramsau unn de Deitsche Oijpnstroß glangt ma iaba s' Wachtl Richtung Westn nach Zäij om Sää. Richtung Noadn geht’s noch Schäijnbeag unn dahinta noch Soijzbuag (24 km). Iaba den häia gleganan Oatsteil Obaau glangt ma Richtung Ostn noch Hallein.

De Keenigssäaachn unn de Ramsaua Ochn vaeinign se am Bohnhof zua Berchtsgoana Ochn, de oba ob da äistareichischn Grenz wiada Keenigssäaachn hoaßt.

[dro werkln] Wappn

De beidn Schlissl auf rodm Grund earinnan on de Schutzpatroon vo da Stiftskiuch Petrus unn Johannes.

De suijban Lilien auf blauam Grund stamman vo dea Mitstiftarin Gräfin Irmingard vo Suijzboch.

Scho im 17. Joahundat hot de Berchtsgoana Fiaschtprobschtei des Wappn gfiat unn bis zua Vaeinigung vom Berchtsgoana Land mit Baian is do a no in da Mittn des Wappn vom jeweiligan Fiaschtprobscht gwen.

[dro werkln] Religion

Berchtsgoan hot oijs Fiaschtprobschtei bzw. kiachlichs Firschtntum vo da Gründung on mit da Kiach eng vabundn guijt. Vo da Refoamation bis Onfang vom 16. Joahundat hot des ausschliaßli de oane, katholische Kiach (Una sancta ecclesia) gmoant.

Im 16. Joahundat hot se donn oba aa in da Gengd um Soijzbuag unn Berchtsgoan de Lea vom Luther ausbreit. So hom ihra scho sächsische Beagleit oghängt, wäijchane vom Eazbischof Matthäus Lang weganst iara eafoadalichn Kompetenzn fia den Soijzobbau in Dürrnbeag ghoijt woan wan unn zwengsdem is dera "Irrglaube" ofongs noatdrunga woan. S'hom oba aa oanheimische Soijz- unn Hoijzhandla refoamatorische Gedonkn unn Schriftn vabreit, de se se auf ian Roasn in de protestantischen Städt Augsbuag, Nianbeag unn Regnsbuag kennangleant bzw. ealangt heen. De easchte Ausweisung vo Protestanten is zwoa scho 1572 eafoijgt, se hot oba de hoamliche Vabreitung von dem Protestantismus im Gbiat vom Choaheanstift nua unmeakli eigschränkt. Eascht 1731/32 is donn zura foijgnschwaan Ausweisung vo Soijzbuaga unn Dirrnbeaga Protestanten kemma, von dene on de 20.000 Pasonen im Eazbischtum Soijzbuag btroffn waan. Donach hom se aa de Berchtsgoana evangelische Christn um Aufnahm in am protestantischn Lond bmiaht. Mit da Untastützung duach des Corpus Evangelicorum innahoijb vom Regnsbuaga Reichstog hom 2000 Berchtsgoana den Muat gfosst, se öffentli zua dem protestantischen Glaubn z'bekenna unn hom um Ausreis bätn. A Schreim vom Corpus Evangelicorum hot eana zwoa a Ghöa beim Kanzla vaschafft, oba mo hot dene Ausreisewillign unonnehmboare Bdingunga gstäijt, wäijchane an komplettn Valust vo Hob unn Guat gleichkemma is.

Domit de Protestanten net hoamli ausreisn datn, san de Päss bsetzt woan. Zglei is eana oba a no a Vasammlungs- unn Bruafsvabot aufalegt woan. Do hom de soijchanaweis Bedrängtn freie Religionsausübung, de Umwidmung vo da Kirche Maria Gern unn de Ostellung von am Goastlichn mit iam Glaubns gfoadat. Des hot Fiaschtprobschtei obglehnt, wos wiadarum zua jetzat offanan Foadarung noch freia Ausreis seitns vo de Protestanten gfiat hot. Dea grod eascht zum Fiaschtprobscht gwäijde Cajetan Anton von Notthaft[5] hot se no voa seina Omtseisetzung von am Aufstand bedroht säing unn hot deszweng am 26. Oktoba 1732 a Emigrationspatent ealassn. Donach hom olle Protestanten binnan dreia Monat – a Frist, de jedo, weil’s boijt scho Winta woa bis in'n Apruij valängat woan is – Berchtsgoan valassn. Koppit woan is des Dekret ons Bzoijn vo finf Guijdn fia den Freikauf aus da Leibeignschoft sowia on de Foadarung, noch Ungarn ziaga z'miassa. S'Letzte soijt vahindan, dass de Hoijzhondweaka in ira neichn Hoamat a wirksame Konkurrenz entwickln kunntn, wos oba nochan wegan heftiga Protest vo de Protestanten auf a Onsiedlungsvabot in Nianbeag abgmuijdat woan is.

Kurhannover unn Preußen hom oijs oanzige breitwilli de Gebüa vo finf Guijdn fia de Unvamögndn unta de Protestanten zoijt unn hom so a de Schwarpunkt fia de Neionsiedlung buijt. Ob dem 18. April 1733 san de Bischofswiesa iaba Lond noch Preußen zogn unn ab dem 22. April de Aua, Scheffaua unn Gera (aus Maria Gern) iaba Hallein per Schiff noch Regnsbuag unn vo doat z' Fuaß in de Städt unn Gmoandn vo Kurhannova. Insgsamt hom seinazeit 800 Pasonen de Fiaschtprobschtei valassn. Im Joa vom Auszuag is in da Ramsau de Kirche Maria Kunterweg eigweiht woan, in dea a Deckngemäijd de Auswandarung triumphiarand dokumentieat. So hoaßts auf dem untan Chronogramm vo zwoa Katuschn ausm Lateinischen iabasetzt:

"Auf Fürbitte der unbefleckten Jungfrau und Mutter ist der verderbende Irrglaube hier von dieser Kirche ausgetrieben worden (1733)".

In da se oschliaßandn Gengrefoamation hom se bsundas de Berchtsgoana Franziskanamönch oijs Re-Missionare heavoaton. Oijs de vabliebanen Protestanten deshoijb ebnfoijs ausreisn woijtn, san eaneut de Päss gspeat woan. Trotz dera Moßnohman is oba de „endgültige Ausmerzung des Irrglaubens“ eascht 1788 bekonnt gemn woan. Ludwig Ganghofer hot de Thematik in seim Roman Das große Jagen vaoabat.

Bis zum Aufkemman vom Tourismus hot beinoh de gsamte Berchtsgoana Bevoijkarung dem katholischn Glaubn oghöat. Eascht 1899 is de easchte evangelische Kiuch in Berchtsgoan earicht woan – net zletzt um dem Zuastrom von evangelische Gäst, wäijchane zuadem oftmoijs iaba an Zwoatwohnsitz in Berchtsgoan vafügt hen, Rechnung z' trogn.

Zua katholischn Pfarrei St. Andreas, de noch da Säkularisation 1803 entstandn is, ghäjn:

  • Stiftskirche St. Peter und Johannes der Täufer (Berchtesgaden)|Stiftskirche St. Peter und Johannes der Täufer
  • Pfarrkirche St. Andreas am Rathausplatz (glei neban da Stiftskiuch)
  • Franziskanerkirche am Franziskanerplatz
  • Wallfahrtskirche Maria Gern in Maria Gern
  • Maria am Berg, gleng im Oatsteij Soijzbeag

Zua evangelischen Kirchengemeinde Berchtsgoan ghäjn foijgande Kirchn:

  • Christuskirche im Moakt Berchtsgoan
  • Zum guten Hirten in da Ramsau
  • Schöpfungskirche
  • Insulakirche im Oatsteil Strub
  • Hubertuskapelle in Unterstein/Schönau a.K.

Sieg aa: Chorherrenstift Berchtesgaden, Franziskanerkloster Berchtesgaden

[dro werkln] Songwäijt [6]

De Beag um Berchtsgoan sand da Hintagrund fia massig vui Song – neet zletzt des zuam Woazeichn gwoane Watzmo-Massiv, des mit seine nein Gipfeil oijs a Keenigsfamuij deit werat, de wengam ihra Gscheatheit vastoinat is. Wobei da Hauptbeag mit seine drei Gipfejn (Hocheck, Middlspitz, Südspitz) den Keenig, da Gipfeil geganüba de Keenigin (Watzmannwei) und de siemn Gipfejn dozwischn de Kinda symbolisian.

Da Untasbeag gengiaba, dea se ins bnochboate Soijzbuag dastreckt, deant da Sog noch oam Kaisa oijs Bhausung. Je noch Vazäijweis san doda Kaisa Karl der Große oda Friedrich Barbarossa in am todesähnlicham Schlof, um beim Jüngstn Gricht oda wenn Unglauben und Gewalt den höchsten Grad erreichen mit iram Heea fia des Guade den Siag z' earinga. In a ondanan Version hoaßts, da Kaisa dat doatn schlofn, bis sei Boat siemn Moij um an Tischfuaß gwochsn waa. Nebanst dem schlofndn Heea soijn im Untabeag oba a no Riesn (Riese Abfalter), so gnennte Wuijdfraun, wäijchane ähnli de Heinzelmännchen guade Deanst leistn datn, unn natiali a no de Zweag (Untasbeag Manndln) g'haust unn gwiakt hom.

Net z' vagessn da Deifi, dea de Wuijde Jogd onfiat unn net blos auf oana Teufelskopf gnenntn Fäijswond vo da Reitaoijpn seine Spuan hintalossn hot. Donemn gibt’s aa no zoijreiche Geista, wäijchane auf d'Beag unn oijs dadrungane Säijn in de Sää zum Guadn mohnan oda aa zuam gspenstischn Keglschbuij eilodn.

Fian Uasprung vom Noman Berchtsgoan gibts glei mehrane Song: Noch oana dat ea se vo da Songgstoijt Berchta bzw. Perchta obleitn, wäijchane a mit da Frau Holle gleichgsetzt wead. A ondane bhaupt, des waar am gwissn Berchtold zua vadonga, dem a Nix vom Keenigssää an Weg zum Soijz unn zua rechtschoffanan Oabat oijs Beagmo im no heit existiarandn Soijzbeagweak vo Berchtsgoan gwiesn hätt.

[dro werkln] Tourismus

Rossfäijd mim Blick aufn Houhn Göll
Rossfäijd mim Blick aufn Houhn Göll
Blick aufn Untasbeag
Blick aufn Untasbeag

[dro werkln] Wondan unn Beagsteign

Des Berchtsgoana Toij liagt in de Ostoijpn unn is vo de Berchtsgoana Oijpn umgemn. Neba dem Drum vo Watzmo, dea zum Bsteign olladings bloß fia Trainieade taugt, gibts no weidare bärige Beagwondarungen unn -touren. Vom Deitschn Oijpenvarein wean in de Beag ummadsdum mehrane Hittn bwiatschoft.

[dro werkln] Soijt ma se oschaun

  • Soijzbeagweak Berchtsgoan
  • Obasoijzbeag mit Dokumentationszentrum Obasoijzbeag
  • Käijstoanhaus
  • Moakt mit Stiftskiuch St. Päda und Johannes da Taifa, keeniglichs Schloos unn historische Heisa wiam Hirschenhaus unn seina mit Liftlmolarei aufbrezldn Fassad ausm Joa 1610, wäijchane menschlige Lasta in da Gstoijt vo Affa schbiaglt.
  • Hoamatmusäum im Schloos Adlsheim

In de Nachbagmoand:

[dro werkln] Gbiatige Berchtsgoana

[dro werkln] Gschriems unn Queiln

  1. germazope.uni-trier.de Grimm'sches Wöatabuach zua GADEM,GADEN
  2. Helmut Schöner (Hrsg.): Berchtesgaden im Wandel der Zeit. S. 31. Verlag Berchtesgadener Anzeiger 1973.
  3. Josef Geiß: Obersalzberg - Die Geschichte eines Berges von Judith Platter bis heute. 17. Auflage. Josef Geiß Valog, Tann Ndb. 1985. A "Tatsachenbericht", dea joazehntelong voa Oat z' earweabn woa
  4. Kriß, Rudolf: Die Weihnachtsschützen des Berchtesgadener Landes und ihr Brauchtum. 4. Aufl. Berchtsgoan (Berchtesgadener Anzeiger) 1994, S. 121
  5. Iaba den Fiaschtpropscht Cajetan Anton Notthafft → Harald Stark: Die Familie Notthafft - auf Spurensuche im Egerland, in Bayern und Schwaben, Weißenstadt 2006, ISBN 3-926621-46-X
  6. Sagen und Legenden um das Berchtesgadener Land vo Gisela Schinzel-Penth, Ambro Lacus Verlag, Andechs 1982, ISBN 3-921445-27-2

[dro werkln] Weblinks


Der Artikl gheart zu de berign Artikl in da boarischn Wikipedia.
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Sub-domains

CDRoms - Magnatune - Librivox - Liber Liber - Encyclopaedia Britannica - Project Gutenberg - Wikipedia 2008 - Wikipedia 2007 - Wikipedia 2006 -

Other Domains

https://www.classicistranieri.it - https://www.ebooksgratis.com - https://www.gutenbergaustralia.com - https://www.englishwikipedia.com - https://www.wikipediazim.com - https://www.wikisourcezim.com - https://www.projectgutenberg.net - https://www.projectgutenberg.es - https://www.radioascolto.com - https://www.debitoformtivo.it - https://www.wikipediaforschools.org - https://www.projectgutenbergzim.com