Bosnia-Herzegovina
Wikipedia(e)tik
|
Bosnia-Herzegovina Bosna i Hercegovina |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Goiburu nazionala: Ez du | |||||
| Ereserkia: Intermeco | |||||
 |
|||||
| Hiriburua | Sarajevo 43°52′I 18°25′E |
||||
| Hiri handiena | Sarajevo | ||||
| Hizkuntza ofiziala(k) | Bosniera, Kroaziera, Serbiera | ||||
| Gobernua
Presidentziako kideak
bosniarra serbiarra kroaziarra Ministro Burua |
Errepublika Sulejman Tihić Borislav Paravac Ivo Miro Jović Adnan Terzic |
||||
| Independentzia - Jugoslaviatik |
1992 apirilaren 5 |
||||
| Eremua - Guztira - ur % |
51.129 km² (124.) arbuiagarria |
||||
| Biztanleria - Estimaketa (2005) - Errolda (1991) - Dentsitatea |
4.025.476 (120.) 4.354.911 205 biztanle/km² (70.) |
||||
| Dirua | Bosniar marko aldagarria (BAM) |
||||
| Ordu eremua - Udan (DST) |
CET (UTC +1) Ez (UTC +1) |
||||
| Interneteko domeinua | .ba | ||||
| Telefono aurrezenbakia | +387 |
||||
| Herritarra | bosniar | ||||
Bosnia-Herzegovina Europa hego-ekialdeko estatua da, Balkanetan kokatua Itsaso Adriatikoaren ertzean. Hala ere, ia estatu itsasgabea da, 20 kilometroko kosta zerrenda motza baitu, Neum hiriaren inguruan.
Hiriburua Sarajevo da.
Eduki-taula |
[aldatu] Mugakideak
Mugakide ditu Kroazia ipar, hego eta mendebaldean, Serbia ekialdean eta Montenegro hegoaldean.
[aldatu] Historia
[aldatu] Otomandarren garaiak
Bosnia-Herzegovinako biztanleriaren gehiengoa musulmana izatearen arrazoia (ondoko herrialdeetan ez bezala) 1463. urteko konkista batean bilatu behar da. Urte hartan Mehmet II.ak lurraldea Otomandar Inperioarentzat irabazi zuen. Hiru mende geroago (1878) Austria-Hungariako Inperioaren eskuetara pasako da, Bosnia-Herzegovinako nazionalismoa indartuz. Haserre nazionalista honen testuinguruan, Austriako artxiduke Frantzisko Fernando hil zuten 1914an, Lehenengo Mundu Gerrari hasiera emanez. Guda amaituta (1917) herrialdea Serbiarren, Kroaziarren eta Esloveniarren Erresuman integratuko dute, 1929an Jugoslavia deituko dena.
[aldatu] Bosniako gerra
Sakontzeko, irakurri: Bosniako gerra
Estatu honen banantzearen testuinguruan, 1991ko urrian Bosnia-Herzegovinak bere subiranotasuna aldarrikatu zuen, independentzia 1992ko martxoaren 3an aldarrikatuz.
Bosnia-Herzegovinako gutxiengo serbiarrak erresistentzia erakutsi zuen independentziaren aurrean, Jugoslaviako armadaren laguntza jaso zutelarik. Gerra zibila 1992ko apirilaren 1ean pizu zen, 1995eko abenduaren 14ra arte. Jugoslaviako (hots, Serbiako) armadaz gain, Kroaziakoak ere gerran esku hartu zuen, 250.000 hildako eta 2.5 milioi erbesteratu eragin zituena.
[aldatu] Gaur egun
2004tik Bosnia-Herzegovinan Europako Batasuneko armadetako interposizio indarrak daude, talde etniko desberdinen arteko gatazka bortitzak ekidin nahian.
[aldatu] Inguru naturala
[aldatu] Hiri nagusiak
- Sarajevo: 602.500 (2006).
- Banja Luka: 195.692 (1991).
- Mostar: 125.448 (2004).
- Sarajevo Ekialdea: 90.000 inguru.
[aldatu] Hizkuntzak
Bosniera, serbiera eta kroaziera dira mintzaira ofizialak, eslaviar hizkuntzak direnak.
Aditu batzuen ustez, hala ere, hiru hizkuntzak bat dira.
[aldatu] Bosniar ezagunak
- Alija Izetbegovic (1925–2003), politikaria.
- Goran Bregovic (1950-), musikaria.
- Emir Kusturica (1954-), zinema zuzendaria.
- Meho Kodro (1967-), futbolaria.
- Hasan Salihamidzic (1977-), futbolaria.
