Web irisgarritasun
Wikipedia(e)tik
Web irisgarritasuna erabiltzaile orori webgune baterako sarbidea ahalbidetzean datza, ezgaitasunen bat dutenentzat bereziki. Irisgarritasun kontzeptua, atzigarritasun edo erabilerraztasun bezala ere ezagutzen da.
Pertsona ezgai bezala ezgaitasun fisiko edo psikologikoren bat duten erabiltzaileak hartzen diren arren, pertsona ezgai kontsideratzen dira ordenagailua ilunpetan erabiltzen ari diren erabiltzaileak, teklatua edo sagua izorraturik dituzten erabiltzaileak, hizkuntza ezagutzen ez dutenak, ezagutza handirik ez dutenak... ere.
Erabiltzaile hauek, testu nabigatzaileak, nabigatzaile grafikoak zein ahots edo beste mota bateko nabigatzaileak erabiltzen dituzte.
2002 urtean Espainiar estatuan interneteko erabiltzaileen %9ak ezgaitasunen bat zutela adierazten zuen INE-ren kontsulta batek. Datu hauei gehitu behar zaie pertsonen bizi-itxaropena handitzea, honek ekarriko dituen ezgaitasunengatik.
Interneten (World Wide Web) izugarrizko garapenak informazioaren zabaltzea eta honen kantitatea izugarriki handitzea ekarri zuen. Informazio guzti hau argitaratzeko erabilitako metodo nagusiek ez dute kontuan hartu pertsona ezgaien arazoak informazio hori atzitzerako orduan.
Irisgarritasun kontzeptuaren uzte horrekin erlazio zuzena izan zuen Web Erabilgarritasunaren gainetik diseinu atsegin edo ikusgarriegi bat garatu nahi izatea. Webgune baten irisgarritasunak kontuan hartu behar du honen erabilgarritasuna.
Eduki-taula |
[aldatu] Gomendio nagusiak
Interneten irisgarritasuna sustatzen dabilen erakunde nagusia W3C da, WAI lantaldearen bitartez.
WAIren helburu nagusia, erregela argi batzuk sortzea da.
Irisgarritasun maila hiru maila ezberdinetan banatzen da; A, AA, eta AAA, lehenengoan gutxieneko irizpideak betetzen direlarik, eta azkenenekoan irizpide guztiak.
Teknikoki irisgarritasuna dokumentuen egitura logikoan, eduki azaldu eta semantika gehigarrietan.. aplikatzen da, nahiz eta informazioa erredundantea (errepikatzen dena) izan, pertzepzio edo/eta ahalmen teknologiko ezberdinak dituzten erabiltzaile kopuru handienari irisgarri egin ahal izateko, errepresentatzen ari den informazio hori modu errazean edonori iritsi dadin.
Egiten diren gomendioen artean aipagarriena, eta zuzenki web erabilgarritasunarekin elkarlotuta doana; teknologia punteroen erabilpena murriztua edo ahal den neurrian mugatua izan dadila, esaterako flash, javascript, ajax; hauen gehienezko erabilpenak erabilgarritasuna eta irisgarritasuna oztopatzen dituelako, eta hauek erabiliz gero betiere informazio alternatiboa ere eskeintzea.
[aldatu] Lan eta erabiltzaile erraminten egokitzapena
Behar-beharrezkoa da orrialdeak sortzeko eta ikusteko erabiltzen diren erramintak elkarrekin lan egitea webguneen irisgarritasuna bermatzeko. Erraminta hauek bere barnean hartzen dute:
- WCAG Edukia webgune edo web aplikazio batean aurki daitekeen informazioaz gain,
- Irudiak, soinua, testua
- Egitura identifikatzen duten testu edo etiketak.
- UAAG Web nabigatzaileak, multimedia reproduktoreak...
- UAAG Asistentzia teknologia Pantaila irakurgailuak, teklatu alternatiboak...
- Erabiltzaileen ezagutza eta esperientziak
- Garatzaileak diseinatzaile, kodifikatzaileak...
- ATAG Autore erramintak web orrialdeak sortzeko erabiltzen diren programak
- Ebaluaketa erramintak Erabilerraztasuna ebaluatzeko erramintak, HTML
balidatzaileak, CSS balidatzaileak...
WAIren Componentes esenciales de Accesibilidad Web dokumentuan web irisgarritasunaren funtzio ezberdinak aipatzen ditu, eta egin beharreko hobekuntzen zerrenda edozein webgune irisgarria izateko. Modu berean, horiek bete ezean ekarriko lituzkeen ondorioak adierazten ditu.
[aldatu] Ebaluaketa metodoak
Webgune baten irisgarritasun maila neurtzeko ohikoak dira interneten bidez erabil daitezkeen ebaluaketa erramintak, baina webgune baten irisgarritasuna neurtzeko metodorik hoberena, beste behin, erabiltzaileekin frogak egitea izaten da.
Horretarako WAIren Evaluación de Accesibilidad de sititos Web dokumentuak, webguneen aurre-errebisioak egiteko gomendioak ematen ditu, irisgarritasun maila kolokan jarri dezaketen arazoak modu azkar batean identifikatu ahal izateko. Modu berean, irizpide eta pauso nagusiak nabarmentzen ditu, edozein webgunean irisgarritasun irizpideak betetzen ari diren edo ez neurtzeko.
[aldatu] Ezgaitasun nagusienak
- Ikusmen ezgaitasunak: Itsua izatea, koloreak ongi ez bereiztea, miopia...
- Entzumen ezgaitasunak: Nahiz eta webguneetan hain erabilia ez izan, multimedia webguneetan kontuan hartu beharrekoak dira, bideoetan batez ere.
- Ezgaitasun motrizak: Erabiltzailearen mugikortasunari lotutakoak.
- Ezgaitasun kognitibo edo hizkuntzakoak: Memoria, hizkuntza, arrazoimen, osasun mental... arazoak dituzten erabiltzaileak.
- Beste motetako ezgaitasunak: Argi falta, konexio motela...
