میرزا کوچی خان
از Wikipedia
ميرزا کوچی خان (ميرزاکوچی‌خان، ميرزا کوجی خان یا ميرزا کوچک خان)، جنگلی‌ئن رهبر و يه‌ته موبارز و انقلابی بو کی آزادی و عدالت واسی موبارزه گود. میرزا گيلانِ جوموری‌يه بنا بکوده.
اين ِ اسم يونس بو و اين پئر اسم ميرزا بوزورگ بو. ميرزا 1298 هجری قمری، رشت ِ اوستادسرا مئن به دونيا بومأ و کوچيکی مئن، رشت ِ صالح‌آباد مئن، حاجی‌حسن مدرسه مئن درس بخانده و بازون، رشت ِ «مدرسه جامع» مئن، صرف و نحو و دينی عولومه باموته.
امّا ايران ِ مئن حوادثی تفاق دکته کی ميرزا زندگی راشی‌يه عوضا کوده و اون عبا و نعلين ِ جا، اسلحه و فشنگه اوساده و خو راهه ايتؤ دؤجين بکوده کی استبداد و استعمار امره بجنگی. میرزا مشروطيت جريان مئن، انقلاب امره بوبؤ و قزوینِ فتحِ مئن شرکت داشتی.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] ميرزا شکل و کردار
میرزا دوتا خاخور و دوتا برار داشتی کی بوزورگی محمدعلی و کوچی‌دانه رحیم نام داشتی. ميرزا کاس چوم بو و قهوه‌ای مو. قوی بونيه و خوش‌هيکل بو. هرگی خو نمازه ترک نوکود و دل‌رحم بو. ميرزا، سياست مئن اخلاقه هميشک رعايت گود. اهل سیگار و تریاک و مشروب نوبو. خو اواخرِ عومر زن بگیفته.
[ویرایش] ميرزا موبارزه‌ئن
اوّلی جنگ جهانی زمات، وختی روسؤن دکالسن گيلان مئن و اونه اشغال بکودن و تهران ِ حوکومتأ نی هيچ کاری نوکود، ميرزا و اين ِ هم‌فکرؤن، اسلحهٰ ويگيتن و دکتن دامؤن ِ مئن. چون ايشؤن ِ اصلی جيگا جنگل بو، ايشؤنه دخاندن: جنگلی‌ئن.
جنگلی‌ئن، خوشؤن ِ جنگه اجنبی ارتش و ايرانی قزاقؤنی کی روسؤن ِ دس ِ جير باموته بوبؤ بون شوروع بئودن. ميرزا دوشمنؤن، روس و اينگيليس و قاجاری ارتش بو.
جنگلی‌ئن ميرزا رهبری امره، خوشؤن کاره 1489 گالشی سال (1294 هجری شمسی) سراگيتن و هف سال بازون، جنگل ِ انقلاب، شکست بوخورده. امّا ای ميانه، ميرزا و اين ِ رفئقؤن موفق ببؤن کی گيلان مئن سلطنته لَغوْ بکونن و گيلانِ جوموری‌يه اعلام بکونن. یکشنبه روج، ديا ما 28، 1494 گالشی سال (١٦ خرداد ١٢٩٩ خورشیدی) جنگلی‌ئن کمیته انقلاب سرخ ایرانه تشکیل بدأن. ای کوميته سلطنته لغو بئوده و گيلان مئن جوموری اعلام بئوده. ميرزا گيلانِ جوموری مئن سرکوميسر و جنگ ِ کوميسر بوبؤ.
[ویرایش] کودتا
هنوز انقلابی دولت ِ کار به سامان نرسه بو کی اغتشاشات و بلوا، او انقلابیؤنی جه کی شوروی هوادار بؤن شوروع بوبؤ و بيلأخره میرزا مجبور بوبوسته جومعه روج، اسفندار ما اوّل، 1494 گالشی سال (18 تیر ١٢٩٩)، دوتا نماينده و ايتا نامه اَ عبارت امره اوسه بئوده موسکؤ، لنين ره کی: «ايران ِ ملّت، حاضر نيه کی بلشوويکؤن ِ برنامهٰ قبول لکونی» و بازون، قهر و اعتراض امره، رشت جی بوشؤ فومن.
شنبه روج، اسفندار ما 23، 1494 گالشی سال، شوروی هوادارؤن، شوروی ارتشی فرمانده‌ئن همکاری امره، کودتا بکودن و ميرزا آدمؤنه دسگیر و زندانی بکودن.
[ویرایش] ميرزا سرانجام
ميرزا و اون ِ آدمؤن، گيلان ِ جوموری کومونيست طرف ِ امره درگير بؤن کی احمدشا، تهران ِ جی سردار سپه يا هو رضاخانه اوسه بکوده جومهوری سرکوبی واسی.
سردارسپه نی، وختی گيلانه ديرين بومأ، اوّل جوهموری ارتشه کی کومونيستؤن ِ دس دبو شکست بدأ و اوشؤن در بوشؤن و بازون هچين بمانسه ميرزا و اون ِ آدمؤن.
رضاخان ميرزا جی بخاسته کی بايه تهران و خو گبؤنه مرکزی حوکومت امره راجه به استقلال و آزادی بزنه. امّا ميرزا قبول نکوده و قزاقؤن نی ميرزا آدمؤنه فوتورکسن و ميرزا يارؤن يا بموردن و يا تسليم ببؤن.
ميرزا نی خو آخرين رفئق امره کی گاؤک نام داشتی، بوشؤ خلخال کوهؤن ِ طرف کی بتانی بشی خانم عظمت فولادلو ور کی هميشک ميرزا جی حمايت کود.
امّا ورف و سرما اندی سخت بو کی تير ما 27، 1495 گالشی سال، هر دو نفر يخ زنيدی و فوت کونيدی.
هه زمات ایتا کورد مرد کی کرم نام داشتی و خلخال جی شؤن دبو گیلان، ا دو نفره بچاسه، ورف ميان دینه و شناسه. با همه سعی و تلاشی که موشت و مال و سنجد خورانئن امره کونه، نتانست اشانه زنده بکونه و به سرعت آبادی طرف بوشؤ و مردوما خبرا کوده. مردوم باموئید او جيگا و دوتا جنازه‌یا ببرديد به آبادی.
میرزا مردن خبر همه‌جيگا دپیچسته و موحمدخان‌سالار شوجاع، تالشِ اميرموقتدر ِ برارِ گوش کی ميرزا بدخا بو برسه. ا شخص بلافاصله چن‌تا توفنگ‌چی امره فوتورکه او خانقاهی کی ميرزا جنازه اويه نهأ بو و ولانشته کی اهالی ميرزا جنازهٰ دفن بکونيد و دستور بدأ ایتا جه اهالی طالش به‌نام رضا استکانی، میرزا بچاسته سره تنِ جی جودا بکونه. سالار شوجاع میرزا سره اوّل ببرده ماسال خو برارِ ورجه و بازون ببرده رشت، ارتشی فرمانده‌ئنه فدأ.
[ویرایش] ميرزا جنازه و ويگيرفنأ
میرزا نيم‌تنه جوف ِ مئن ایتا نوقره‌ای يک قرانی سکه بياتيدی و بازون میرزا سره رشت ِ سربازخانه، او جيگايی که نفت ِ انبار نهأ بو، دارِ جؤر ببرديد که پور زمات هويه به دار نهأ بو.
خالوقربان کی خو تسليم بوستن ِ پسی، سردارسپه جی سرهنگی درجه فگيته بو، ميرزا سره ببرده به تهران و سردار سپهه تسليم بکوده.
سردارسپه دستور بدأ کی میرزا سره تهران مئن، حسن‌آبادِ وادی مئن به گيلا کونيد.
چن مودّت بعد، ایتا ميرزا قديمی يارؤن ِ جی به‌نام کاس‌آقا حسام، محرمانه ميرزا سره گورکن ِ جی فگيته و باورده رشت و سوليمان‌داراب مئن دفنأ کوده.
1515 (شهریور ١٣٢٠ خورشيدی)، وختی رضاشاه ایران جی در بوشؤ، گيلان ِ آزادی‌خاهؤن خاستن کی ميرزا جنازهٰ تشريفات ِ امره، تالش ِ خانقا جی بأرن به رشت و اون ِ سرِ ورجه دفن بکونن کی پهلوی آدمؤن ِ ترس ِ جی، جنازه هوتؤ معمولی بومأ به رشت و ميرزا سر ِ ورجه دفنأ بو.
[ویرایش] ميرزا خانه
ميرزا خانه، رشت، اوستادسرا محلّه مئن هنده چاکوده بوبؤ و هسا ايتا موزه موسؤن استفاده بونه.
