گیلکی زوان
از Wikipedia
گيلکی يا Giləki (اينگيليسی مئن Gilaki) ايران شومال‌غربی زبانان جی ايسه و دوته اوستان مئن (گيلان و مازندران) گب بزه بونه. شا گيلکيه چهار ته واوين مئن،رج‌بندی کودن:
بيه‌پيشی: گيلان ِ خورتاب (شرق) و مازندران ِ افتؤزردی طرف (سمت غرب)مئن گب بزه بونه.
بيه‌پسی: گيلان ِ افتؤزردی (غرب) طرف، مردوم گب زئنن.
تبری: مازندران مردوم ای لهجه امره گب زئنن.
گالشی: گيلان ِ کوهؤن ِ مئن، مردومی زندگی درن کی گالش دخونده بونن و گيلکؤن ِ مئن، بقيه جی اصيل‌تر ايسن و ايشؤن ِ گيلکی گالشی اصيل‌تر ايسه.
البتته وا اضافه کونيم کی ا گيلکی زوانی کی امروز گيلکان گب زنيدی، بعد از گوذشت سالان، ده قديمان ِ گيلکی مانستن نيه. گيلکی، زازاکی زوان امره نی پور نزديکه و دوته زبان، يه‌ته بون و ريشه دأنن. زازاکی، الؤن تورکيه مئن گب بزه بونه.
Gilaki ita az hind-o-urupaei zabanan ise az hind-o-irni xal ke ane zirxal e,gharbi hesab be (gharbi irani zbanan e,xal).Alborzi zabanan , ita tifi az zabanan isidi ki dar mahdude ye,alborz e,reshte kuhan soxangu daridi. a zabanan az har deh o shahri hamdigar e,bija kuje,extelafan daridi ki du ta shahr ya deh e,kenar e,ham hamdigar e,zabanan-a fahmidi , ama vaqti faselan ziada be kam kam fahmastan saxta be.
Gilaki Xalan:
Gharbi Gilaki (Rashti) az talesh e kuhan shoru be ta spiterud.
Sharqi Gilaki az spiterud e,sharq shoru be ta chalus.
Mazandarani (Gelaki ) : mazandaranian xushan e,zaban e,ism-a gidi GELAKI ke az chalus ta gunbad e,kavus va hata ta navahi e shahrud o alborz e,kuhestana ham be a zaban sohbat be.
Loghat Sabt kuni:
Gilaki loghatan zabanan e,hind-o-urupaei amara moshtarek rishe dare be ha dalil tosie be ki loghatan-a amiane sabt nukunid va say babe ki ba tavajoh be un e,rishe sabt babe
فهرست مندرجات |
[ویرایش] چن‌ته گيلکی واژه
| Giləki | Ingilisi | Färsi |
|---|---|---|
| Dim | Face | صورت |
| Zäy | Baby/Kid | کودک/بچه |
| Pilə Per | Grand Father | پدربزرگ |
| Jor | Up | بالا |
| Rojä/Kiji | Star | ستاره |
| Kijä/Kilkä/Kor/Läku | Girl | دختر |
| Rikä | Boy | پسر |
| pütär | ant | مورچه |
| siftäl=garzak | bee | زنبور |
| picha=bamshi | cat | گربه |
| nesä | shadow | سایه |
| pilə=pila | great | بزرگ |
| zak=zäk | kid | بچه |
| per | father | پدر |
| fudusht6n | suck | مکیدن |
| haves6n | appetite or desire | اشتها یا میل |
| shond6n | pouring of liquids | ریختن مایعات |
| lisk | lubricious | لغزنده |
| k6rch=kerch | brittle | ترد و شکننده |
| där | tree | درخت |
| malj6=chüshnak | sparrow | گنجشک |
| boshu | go | برو |
| hagir=fagir | take it in your hand | بگیر |
| hanigir=fanigir | dont take in your hand | نگیر |
| purd | bridge | پل |
| si | stone and mountaion | کوه و سنگ |
[ویرایش] gilaki zəvänə guyaşonə muqäyese raj:
| tabari | biye pasi | gäləşi | biye pişi | فارسی |
|---|---|---|---|---|
| Vägərdəsan | Vəgarsan | Vəgarsan | برگشتن | |
| Vämoxtan | Vämutan | Vämutan | گشتن | |
| Ruj | Ruj | Ruj | روز | |
| Əsä | Hasä | Hisä | İsə | حالا |
| Valg | Valg | Valg | Valg | برگ |
| Piçä | Piçä | Piçə | گربه | |
| Zäy | Zäk | Zak | بچه | |
| Zəbän | Zəvän | Zəvon | زبان | |
| Tuşkə | Tüşkə | Tuşkə | گِره | |
| Läfand | Läfand | Läfand | طناب | |
| Vəşun | Uşän | Uşon | Uşon | آنها |
| Atä | İtä | Yəte | Yəkte | يکی |
| Koyä | Koyə | Kore | کجا |
[ویرایش] حرف و صدا گيلکی مئن
گيلکی حرفؤن، فارسی موسون (مانستن) ايسه. تازه کمتر نی ايسه. امّا اين ِ صدان، ويشتره کی تؤنين ای جدول ِ مئن بئينين:
| Giləki | Fonotik | Giləki mesäl |
|---|---|---|
| i | i | kitab |
| e | e: | seb |
| ə | æ | mən |
| a | a: or a | zay |
| ä | ä or ä: | länə |
| o | o, o:, aw | jor |
| u | u or u: | gul |
[ویرایش] گيلکی دستور
GILKI zirsaxtan:
gilaki 6 zirsaxt e,asasi dare: 1-Asl, 2-Mozu, 3-Zaman, 4-Makan, 5-Xetab, 6-Gostaresh
asl hu nahad , mobtada ya fael ise. Mozu hu gozare , xabar ya fe'l ise. zaman zaman e,jomle-ya taein kune. Makanjomle makan-a taein kune. Xetabmalum kune ki jomle-ya ki-a bogoftim. Gostaresh xudesh anva e,ziadi dare ki badan gim azjomle maf'ul o maf'ul e,2om o vasile o sabab o ...
GILAKI Zamiran:
man = من mara mere mi mishin
tu= تو tara tere ti tishin
un= او una unere une uneshin
aman = ما amara amare ami amishin
shuman= شما shumara shumere shumi/shimi shumishin/shimishin
ushan= آنها ushana ushanere ushane ushaneshin
ki= کی kia kire ki kishin
a / an= این, han = همین, ashan= اینها, hashan=همین ها, ayta= این یکی, hayta= همین یکی, atou= این طور, hatou=همین طور, ara/hara = این ور / همین ور, aydafe / haydafe = همین دفعه / این دفعه
a / an an betanhei bkar she vali tarkib e,mian faqat a aye : a ketab / ayta(a ita) / ha ketab
u / un=آن, hun=همان, ushan=آنها, hushan=همانها, uyta=آن یکی, huyta=همان یکی, utou=آنطور, hutou=همانطور, ura/hura=آن ور / همان ور, uydafe= آن دفعه, huydafe=همان دفعه
u / un un betanhei bkar she vali tarkib e,mian faqat u aye : u ketab / uyta(u ita) / hu ketab
ko / ko'n= کدام, koshan koyta chetou kora koydafe
ISAN - BO'N - BOSTAN
isam, man isamهسنم /isi, tu isi / ise , un ise / isim , aman isim / isid , shuman isid / isidi , ushan isidi
bum ,man bum بودم/ bi , tu bi / bu , un bu / bim , aman bim / bid , shuman bid / bid , ushan bid
bam, man bam می شوم/ bi, tu bi / be, un be /bim, aman bim / bidi , shuman bidi /bidi, ushan bidi
bbam بشوم / bbi / bbe / bibim / bibid / bibid
bbostam شدم/ bbosti / bboste / bbostim / bbostid / bbostidi
[ویرایش] گيلکی فئلان (گيلکی فعلان)
1- ...shtan / ...z
2- ...stan / ...
3- ...dan / ...n
4- ...e'n / ...in
5- ...tan / ...
6- ...xtan / ...z
7- ...e'n / ...
...shtan/...z e,goruh:
1- fakala-shtan / fakala-j (fakala-z)
2- vavi-shtan / vavi-j (vavi-z) ==== vishtan /
3- jivi-shtan / jivi-z
4- dimi-shtan / dimi-z
5- viri-shtan / viri-z
6- dafra-shtan/ dafra-z
7- ga-shtan / ga-z
8- vali-shtan / vali-s (vali-z)
9- nivi-shtan / nivi-s (nivi-z)
...stan/... e,goruh:
10- garda-stan / gard === vagardastan
11- davara-stan / davar
12- mana-stan / man
13- ishnava-stan / ishnav === ishtavastan
14- dova-stan / dov - do
15- dorsa-stan / dors
16- vajavara-stan / vajavar
17- fukurda-stan / fukurd
18- futurka-stan / futurk
19- tarka-stan / tark === vatarkastan
20- chuluka-stan / chuluk
21- fuqa-stan / fuqa
22- boboxo-stan / bobox
23- va-stan / va
24- xanda-stan / xand
25- charxa-stan / charx
26- parka-stan / park === vaparkastan === daparkastan
27- bo-stan / b* === vostan
28- fuvo-stan / fuv*
29- vavo-stan / vav*
30- fandara-stan / fandar
31- yara-stan / (yar?)
32- dakalastan / dakal
...dan/...n e,goruh:
32- duxa-dan / duxa-n
33- fisha-dan / fisha-n
34- dasha-dan / dasha-n
35- vasha-dan / vasha-n
36- usa-dan / usa-n
37- biga-dan / biga-n
38- daga-dan / daga-n
39- urga-dan / urga-n
40- ku-dan / ku-n
41- fu kudan
42- va kudan
43- du kudan
44- cha kudan
45- ju kudan
46- pa kudan (pak kudan )
...e'n/...in e,goruh
47- vav-e'n / vav-in
48- vas-e'n / vas-in
49- d-e'n / d-in
50- h-e'n / h-in
51- di r-e'n / di r-in
52- ch-e'n / ch-in
53- u che'n
54- va che'n
55- di che'n
...tan/... e,goruh
56- kaf-tan / kaf
57- kush-tan / kush
58- baf-tan / baf
59- duz-dan / duz
60- ishvar-dan / ishvar
61- dashxar-dan / dashxar
...xtan/...z e,goruh:
62- foro-xtan / forosh (foroz)
63- do-xtan / do-z
64- pa-xtan / pa-z
65- ba-xtan / ba-z
66- da baxtan
67- jama-xtan / (jamaz ?)
...e'n / ... e,goruh
68- sho'n / sho
69- kash-e'n/ kash
70- dakashe'n
71- fakashe'n
72- farese'n / fares === rese'n
73- nae'n / na = nah
74- fada'n / da'n = dahan
75- cheshe'n / chesh
baqie ye,fa'lan ki dar a gorhbandian ja nigiridi :
76- giftan - gir
77- mardan - mir
78- amon - a
79- ishkaftan - ishkan
80- shostan - shor
81- tavadan - ?
[ویرایش] ايشؤنه بخانيد بد نيه
- Gilaki (Mazandarani Dialect) one of Mazandarani Dialects in western Mazandaran.
- گیلانستان : گیلانیانه مرجع سایت
- انجيل، به گيلکی واگردان بوبو
- چن‌ته صوتی فايل، به گيلکی
- چن‌ته ماهیئن ِ اسم، به گيلکی و فارسی
- لاجؤن ِ گيلکی ديکشنری
- گيلکؤن ادبيات و فرهنگ جيگا
- [گيلکی شعر و شاعرؤن[http://www.amazon.co.uk/exec/obidos/ASIN/9649055614/202-1190152-1932663
- گيلکی ديکشنری، آنلاين
- يه‌ته وبلاگ، راجه به گيلکؤن
- گيلکی رايديو اينترنتی
- گيلکی کيتابخؤنه، آنلاين
