Kvarki
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Kvarkar eru öreindir sem mynda sterkeindir, en þær ásamt létteindum mynda efnið. Til eru sex gerðir af kvarka, sem kallast upp (u), niður (d), sérstaða (s), þokki (c), toppur (t) og botn (b). Kvarkar eru einu öreindirnar, sem allir fjórir frumkraftarnir verka á.
[breyta] Tafla yfir kvarka
| Flokkur | Heiti | Hleðsla | Sérstöðutala | Þokkatala | Botntala | Topptala | Spunatala | Massi (MeV) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Upp | (u) | +2/3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1/2 | 1,5 til 3,0 |
| Niður | (d) | −1/3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1/2 | 5 til 7 | |
| 2 | Sérstaða |
(s) | −1/3 | -1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 95 ± 25 |
| Þokki |
(c) | +2/3 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 250 ± 90 | |
| 3 | Botn |
(b) | −1/3 | 0 | 0 | -1 | 0 | 0 | 4 200 ± 70 |
| Toppur |
(t) | +2/3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 170 900 ± 1800 | |
[breyta] Orðsifjafræði enska heitisis „quark“
Murray Gell-Mann fékk orðið kvarki lánað úr bók James Joyce, Finnegans Wake, en í henni eru sjávarfuglar sem gefa frá sér „three quarks,“ þ.e.a.s. körruðu þrisvar sinnum, og er orðið líklega myndað þannig að það er samrunni borgarnafnsins Cork (í Munster) og ensku sagnarinnar „quack“, sem haft er um það hljóð sem endur gefa frá sér á ensku, sbr. íslensku sögnina að „karra“ sem haft er um það þegar endur garga.
