Nykur
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Nykur þjóðsagnavera sem líkist mjög hesti, er oftast steingrár eða apalgrár að lit, en aðaleinkenni hans er að hófarnir snúa aftur og hófskeggin fram, öfugt við það sem er á eðlilegum hestum. Hann er bæði í ám og stöðuvötnum og jafnvel sjó. Þegar sprungur koma í ísa á stöðuvötnum að vetri verða stundum dunur miklar, þá er sagt að nykurinn hneggi. Nykurinn reynir gjarnan að tæla menn á bak sér. Þeir sem fara á bak sitja þar fastir með einhverjum hætti en nykurinn hleypur óðar að vatninu þar sem hann á heima og steypir sér þar á kaf og drekkir þeim sem á baki er. Nykur en nefndur ýmsum nöfnum s.s nennir, nóni, vatnaskratti eða skolli. Hann þolir ekki að heyra nafn sitt nefnt, þá tekur hann viðbragð og hleypur í vatnið. Það hefur borið við að hann hafi fyljað merar manna. Það einkennir alla þá hesta sem eru undan nykri að þeir leggjast niður hvort þeim er riðið eða þeir bera bagga yfir vatnsfall sem vætir kvið þeirra. Fjölmörg nykur örnefni eru um land allt svo sem Nykurtjörn, Nykurvatn Nykurpyttur og mörg fleiri.
Nykrar eiga sér hliðstæðu í þjóðtrú nágrannalanda, t.d. Noregs.
[breyta] Heimildir
- Jón Árnason, Íslenzkar þjóðsögur og ævintýri I.
- Sigfús Sigfússon. Íslenskar þjóðsögur og sagnir IV. Þjóðsaga, Reykjavík 1982
