Serat Cemporèt

Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi

Samak buku Serat Cemporèt

Serat Cemporèt kuwi sawijining karya sastra Jawa kang kalebu golongan sastra gagrag anyar, kang dianggit dening Paku Buwono IX. Karya sastra iki dianggit jroning métrum dhandhanggula.

[sunting] Tèks

Dhandhanggula

[sunting] Jarwa

1. Songsoggora (payung agung) minangka lambang kaslametan, ibarat winidyan (dikurniani kawruh) kang cocog karo kang digayuh, nanging tetep ringa-ringa (ragu-ragu) wektu nggubah, amarga ora duwé kamampuan kang dhuwur, saéngga luwih dhisik kudu angruruhi (golèk) karisauan batin, lan njaga angkara murka, sinambi mohon luwar saka kasedihan, supaya aja nganti bingung jroning nyusun dalaning crita iki, lan mangkana crita iki ginupita (digubah)

2. Sabeneré buku crita iki disusun saka karsaning Sri Baginda IX, kang sinéwaka (bertahta) ing karajan ageng Surakarta. Sri Baginda misuwur ing donya awit kasektèné lan minangka wewujudan utama jroning sipat-sipat utama, suci, ati sabar, sentosa, loma sarta tulus tresnané marang kawula, saéngga gedhé cilik kabèh padha ndongakaké kasejahtran karajan Sri Baginda.

3. Minangka pambuka carita iki bakal diwedhar sawijining kiasan kang éndah, kang bisa didadèkaké tuladha jroning nglakoni sembarang kalir, angger digolèki kang rahayu kanggo mèngeti kakhilafan budi, supaya kabèh bisa lumaku kanthi gampang. Kang diwedhar minangka tuladha yakuwi crita lawas, bagéan pungkasan saka Pustaka Rajaweda yakuwi bab negara Purwacarita.

4. Negeri iku mulya banget amarga wibawa raja, kang kagungan gelar Sri Mahapunggung, kang kukuh ngugemi darma lan paugeran sarta ahli ing babagan èlmu kawruh. Wiwitané raja Suwelecala kang dadi pambuka carita, kagungan enem putra lanang kang imbang kasektèné.

5. Kang pambarep sesulih Raden Jaka Panuhun, panjenengané kasengsem marang babagan tetanèn. Awit saka kuwi panjenengané munggah tahta lan mréntah sawenèh masarakat tani ing dhaérah Pagelan lan sakubengé, ing kana panjenengané mbangun sawijining kutha minangka pusat pamaréntahan dhaérah Pagelen lan Kutaarja sarta mawa gelar Sri Manuhun.

6. Putra kaloro kekasih Raden Jaka Sandanggarba, kasengsem marang donya dagang. Mulané wis lumrah yèn panjenengané sregeb banget usaha ngumpulaké modal, saéngga wusanané dadi raja sudagar, pusaté ing Jepara lan mawa gelar Sri Sadana.

7. Putra kang katelu ingkang asma Raden Jaka Karungkala, kasengsem njelajah alas gung liwang liwung kanggo ajag kidang, banthèng, sapi lan manuk. Wektu tuwa banjur dadi raja ing Kirata, mimpin para pamburu, para penangkap kéwan, para pamiara sato kéwan lan kabèh pedagang daging.

8. Biyèn kuthané ing Prambanan lan mawa gelar Sri Kala, uga kaloka kanthi sebutan Kirataraja. Adiné yakuwi Jaka Tunggumetung, kasenengané ngarungi segara golèk iwak utawa nyadap arèn ing wektu awan, saraya gawé uyah ing wektu wengi.

9. Amarga saka kuwi panjenengané nguwasani para pamisaya mina (nelayan), ngumpulaké lan mimpin para penyadap sarta nguwasani para petani uyah. Biyèn punjeré ing Pagebangan lan mawa gelar Sri Malaras, anak kang sumendi, yakuwi rakané si bungsu kang kekasih Raden Jaka Petungtantara, amarga seneng pangalembana lan samadi sarta nyinaoni èlmu kapandhitan lan kapujanggan istana.