Bononia

E Vicipaedia

Insigne

Nomen Latinum:	Bononia
Nomen locale:	Bulåggna
Nomen Italicum:	Bologna


Despectus in media Bononia



Indicia fundamentalia
Terra:	Italia
Provincia:	Bononia
Regio:	Aemilia et Romania
Coordinata geographica:	44° 30′ 27″Sept., 11° 21′ 5″ Ort.
Altitudo:	54 m supra mare
Area:	140,9 km² km²
Numerus incolarum:	374.425 (anno 31-12-05)
Spissitudo incolarum:	2.656 per km²
Numerus cursualis:	40100
Praefixum telephonicum:	051
Numerus tributarius:	A944
ISTAT-Regio:	037006
Pagina interretialis:	/ pagina officialis
Res aliae
Patronus:	Sanctus Petronius
Dies sollemnis:	4 Octobris

Pro urbi "Bononia," Freti Calisii, septentrionalis Franciae, vide Gesoriacum.

Bononia (Italice: Bologna; Bononiense: Bulåggna) est urbs in Italia septentrionali inter Padum et Appenninum in Planitie Padana (Italice Pianura Padana), et caput Aemiliae et Romaniae, exacte in medio ab fluvio Reno ad Savenam. Praesens praefectus urbi est Sergius Cofferati.

Urbs est antiquissima et universitate praeclara.

[recensere] Historia

Bononia condita est ab Etruscis, sub nomine Felsina (c. 534 a.C.n.) in regione ubi ante Villanoviani, agricolae pastoresque, incoluerant. Urbs illa Etrusca circum fanum quod super collem aedificatum erat, cincta ab sepulcreto.

Quam urbem in saeculo 4 a.C.n. Boii, gens quaedam Gallica, vicerunt. De quo Boiorum nomine igitur Bononia, colonia Romana, appellata condita est anno c. 189 a.C.n. Hi coloni sunt fere tria milia familiarum Romanarum ducti ab consulibus L. Valerio Flacco et M. Atilio Serano, et L. Valerio Tappone. Via Aemilia anno 187 a.C.n. constructa, quasi compitum facta est Bononia, iuncta ad Aretium per Viam Flaminiam Minorem et ad Aquileiam per Viam Aemiliam Altinatem.

Anno 88 a.C.n. urbs facta est municipium. Inde ei erat descriptio viarum rectilinearium, sex cardis et octo decumanis (id est viis intersecantibus), quae iam discerni oculis iam hodie possunt. In his annis incolae erant varius ab c. 12,000 ad c. 30,000. Summa celebritate fuit secunda urbs Italica, et una praeclarissmarum ex toto Imperio, in qua multae aedes et thermae, theatrum, et arena. Pomponius Mela dixit Bononiam esse in quinque opulentissimis urbibus Italicis. Quamquam incendio multum urbi clades Claudio imperante accesserat, Nero inde saeculo 1 eam refecit.

E longinquo delapsa, Bononia renovata est in saeculo 5 sub episcopo Petronio, qui, ut fama tradit, ecclesiam S. Stephani aedificavit. Roma ipsa lapsa, Bononia fiebat quasi castellum semiagreste, sub auctoritate Exarchatae Ravenniensis in Planitie Padana, et defensa est ab multis muris quae tamen minorem partem antiquae urbis Romanae non continuerunt. Anno 728 Liutprand rex Langobardorum urbem hanc vicerat Regnoque Langobardo dein adiectam. Hi novi Germani vicum suum in urbe fecerunt, qui est appellatus hodie "addizione longobarda" prope S. Stephanum, ubi Carolus Magnus anno 786 viserat.

Sigillum studiorum universitatis

Saeculo 11 Bolonia ut civitas libera crescere rursus coepit, se adiuncturus Legae Langobardae contram Fredericum Barbarossam anno 1164. Anno 1088 Studium conditum est, iam veterissima universitas Europaeana est, cui erant praeclarissimi eruditi mediaevales Irnerius, et ex discipulis, Dante, Boccaccio, et Petrarca. Saeculo 12 nova moenia urbi crescenti confecta sunt, et alia saeculo 14.

Anno 1256 Bononia Legem Paradisi (Italice La Legge del Paradiso; Anglice Paradise Law) promulgavit, in qua servitus feudalis dissoluta est, liberatis publica impensa servis. In eo tempore, centrum urbis plenum erat turrium (fortasse fere 180) optimatibus familiis constructarum, multis aedificia, ecclesiae, et abbataria. Anno 1294 Bonoia fortasse erat quinta aut sexta maximua urbs Europaea, post Cordubam, Lutetiam, Venetiam, Florentiam, et fortasse Mediolanum, 60,000-70,000 incolentibus illo.

Similis plurimis civitatibus ex illo aevo Italicis Bononia per seditiones domesticas detrita est, quibus anno 1274 Lambertazzi e stirpe Ghibellina sunt depulsi. Bononienses, cum proelio ad Zappolinum ab Mutinensibus anno 1325 Bononienses fusi essent, vi obsolescebant et ineunte saeculo 14 obsecraverunt Papam ut eis tutamen daret. Anno 1348 horribili pesti magna fere 30,000 cives excesserunt.

Felicibus annis sub regno Thaddei Pepoli (1337-1347) confectis Bononia Vicecomiti Mediolanensi devenit, sed rursus ad Papam rediit Cardinale Aegidio Albornotio anno 1360. Sequentibus annis invicem respublicana regimina sedebant, sicut illud qui statuerint ut Basilicam S. Petronii et Logiam Mercatorum anno 1377 aedificarent, invicem Papa aut Vicecomitibus instaurantibus, familiisque Bononiensibus inter se adsidue dimicantibus. Medio saeculo 15 familia Bentivolgio gubernationem Bononiae adepta est, regnantibus Sante (1445-1462) et Iohanne II (1462-1506). In qua aetate, civitas multum floruit, cum multi architecti et pictores adessent, qui arte et operibus urbem auxerunt. In illa Renascentia, Bononia erat sola civitas Italica in qua mulieres in ullo quaestu exsuperare potebant. Feminis enim ibi plus libertatis quam in aliis civitatibus Italicis erat; aliae etiam ad universitatem frequentare et gradum suscipere potuerunt.

Cum exercitus pontificalis Iulii II Bononiam obsessit, artificiosos thesauros e palatio Iohannis anno 1506 direpit, cuius regnum sic confectum est. Exinde, usque ad annum1860, Bononia pars Civitatis Pontificae fuit.

Bononiae anno 1530 Papa insigne imperium capiti Caroli V imposuit, qui fuit ultimus imperator Sacri Romani Imperii a papa coronatus.