Mäerchen

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

E Mäerchen ass eng Prosaerzielung mat fantasteschen an iwwernatiirlechen Elementen.

D’Wuert kënnt aus dem alhéichdäitschen "mari" (= berühmt) an ass eng Diminutivform vum mëttelhéichdäitschen „maere“ (Noriicht).

D’Personal sinn am Allgemengen Feeën, Geeschter, Risen, Zwergen, Draachen déi Feier späizen, Déieren déi schwätzen, Geeschter déi alleguerten hëllefen, dass dat Gutt gewënnt oder och alt emol net.

Mäerercher sinn zënter Joerhonnerten mëndlech iwwerliwwert ginn. Dat sinn d’Volleksmäerercher, déi spéider gesammelt goufen an an deeër Form nach haut bekannt sinn. Doniewent ginn et d’Konschtmäerercher, déi besonnesch an der däitscher Romantik beléift waren.

Inhaltsverzeechnis 1 Déi éischte Mäerchesammler 2 De Perrault a seng Feeën 3 Eppes ganz Neies an Exotesches 4 D'Konschtmäerchen an Däitschland 4.1 De Christoph Martin Wieland 4.2 De Goethe 4.3 Den Novalis 4.4 De Ludwig Tieck 4.5 De Clemens Brentano 4.6 Den E. T. A. Hoffmann 4.7 De Wilhelm Hauff 4.8 Den Eduard Mörike 4.9 De Gottfried Keller 5 D'Konschtmäerchen an anere Länner 5.1 Den Hans Christian Andersen 5.2 De Lewis Carroll 5.3 De Carlo Collodi 6 D'Volleksmäerercher 6.1 De Johannes Prätorius 6.2 D'Bridder Grimm 6.3 Den Alexander Afanasjew 6.4 Den Asbjörnsen an de Moe 7 D'Mäerchen am Film 8 D'Mäerchen op der Operebühn 9 Bicher zum Thema

[Änneren] Déi éischte Mäerchesammler

Den Italiener Giovanni Francesco Straparola mat senger Sammlung Le Piacevoli Notti (Déi ergëtzlech Nuechten) Iwwer dem Straparola säi Liewen ass esou gud ewéi näischt bekannt; hien ass wahrscheinlech zu Caravaggio gebuer, huet zu Padua studéiert, zu Venedeg gelieft an ass do géint 1558 gestuerwen.

1557 koum dem Christoforo Armeno säin Pereginaggio di tre giovanni, figliolo del Re di Serendippozu Venedeg eraus, dat schonn en Treppléck ass zum d’Konschtmäerchen. Hei kritt de stierweskranke Kinnek a siwen Deeg siwe Geschichte erzielt, an esou gëtt hien erëm gesond.

Den Italiener Giambatista Basile 1575 bis 11632 mat Lo cunto de li Cunti (D’Mäerche vun der Mäerercher), dat 1634/37 postum zu Neapel erauskoum, an dat spéider « Il Pentamerone » genannt gouf. Dat Buch ass ganz an neapolitaneschem Dialekt geschriwwen, also an der Sprooch vum Vollek. Fënëf Deeg laang zielt eng erfonnte Grupp all Dag zéng Geschichten, an dat an enger zimlechen gehäerzten Gaassesprooch.

De Pompeo Sarnelli 1649 bis 1724 koum aus Apulien, war Bëschof an huet säi „Posilechieata“ 1684 erausginn. Hei ass d’Rummhandlung eng Friess an enger Villa, wou vill giess a gedronk gëtt an dobäi vill erzielt gëtt.

[Änneren] De Perrault a seng Feeën

De Charles Perrault 1628 bis 1703, e franséischen Auteur hat Recht studéiert mee zënter 1683 huet hie nëmme nach geschriwwen. An der Querelle des Anciens et des Modernes, wou et derëm gangen ass, ob all Zäit a Vollek seng eege kulturell Héchleeschtungen fäerdeg brénge kann, oder ob d'Wäerter vun der Antikitéit fir all Zäiten de Kompass fir all Kulture bleiwen, war de Perrault op der Säit vun de "Modernen". An deemselwegte Joer, 1697 bréngt hien seng Mäerchesammlung eraus, d'Histoires ou Contes du Temps passé, avec Moralitéz. De Perrault ass virsechteg, hie bréngt d'Buch enner dem Numm vu sengem zéng Joer ale Bouf eraus. Eréischt wéi et e grousse Succés war, huet hie sech derzou bekannt. An der Widmung, déi sech un d'Niece vum Kinnek riicht, ernimmt den Auteur, dass seng Geschichten all eng séier nëtzlech Moral hätten. A sengem Buch sinn néng Erzielungen, dovun aacht Volleksmäerercher: La Belle au bois dormant (de Grimms hiirt Dornröschen), Le petit Chaperon rouge (d'Roudkäeppchen), Cendrillon (= Aschenputtel). La Belle au bois dormant war schonn am Pentamerone ze fannen, do geet et awer e bësse méi däitlech hir: Dem Basile säi Prënz "erléist" och do d'Prinzessin, déi dovun Zwillingen op d'Welt setzt. Dem Perrault seng Geschichte bréngen et fäerdeg, datt vill Damme vum Haff sech dru ginn, fir och esou Geschichten ze schreiwen. Bis an dat uechzéngt Joerhonnert kommen nach eraus:

• Les Contes des Fées 1697 vun der Marie-Cathérine d'Aulnoys
• D'Madame de Villeneuve an hir La Belle et la Bête 1740

Mat der Zäit huet déi naiv Wonnerwelt sech awer nëmme nach ëm sech selwer gedréit.

[Änneren] Eppes ganz Neies an Exotesches

Den Antoine Galland huet géint 1700 déi orientalesch Erzielungen vun den Dausendanenger Nuechten entdeckt an se fräi iwwersat. Dovu waren eenzel Geschichte schonn a fréiere Joerhonnerten mëndlech an Europa geroden. Mee dat Wierk am Ganze war unbekannt. Dat war gellech nei. No an no huet sech den Orientalismus a ganz Europa breed gemaach. De Ballet, d'Oper, de Roman a suguer d'Miwwelen an de Wunnengen hu sech der neier Moud ugepasst. Bis dann onbekannte Gewierzer, Musekinstrumenten, Haremen, Sultanen a Sklavinne sinn op Bühn an am Buch opgedaucht.

[Änneren] D'Konschtmäerchen an Däitschland

[Änneren] De Christoph Martin Wieland

Et ass de Christoph Martin Wieland, deen a séngem fréie Roman Die Abenteuer des Don Sylvio von Rosalva d'Konschtmäerche fir den däitsche Sproochraum erfënnt. Den Titelheld fënnt e Medaillon mat engem Fraeporträt. A scho mécht sech de Protagonist op de Wee fir d'Prinzessin (dovu geet hien aus) ze befreien. Dräi Heelmëttele sollen den Don Sylvio erëm an d'Realitéit bréngen: Geeschträich Gespréicher, d'Léift vun der 18 Joer aler schéiner Dona Felicia an d'Erzielung vun engem geckeg iwwerdréite Feeëmäerchen.

• Wie Don Sylvio mit den Feen bekannt wird. Zum Unglück für seine Vernunft befanden sich unter den Büchern, womit eine große Kammer angefüllt war, eine Menge Feenmärchen, wovon Don Pedro ein großer Liebhaber gewesen war, ob er gleich von seiner weisen Schwester wegen seines Geschmacks an solchen unnützen Possen, wie sie es nannte, nicht selten angefochten wurde. Denn in so großem Ansehen die Ritterbücher bey ihr standen, welche sie mit den Kroniken, Historien und Reisebeschreibungen in Eine Klasse setzte, so verächtlich waren ihr alle diesen kleinen Spiele des Witzes, die bloß zur Unterhaltung der Kinder oder zum Zeitvertreib der Erwachsenen geswchrieben werden, und meistens durch nichts als die angenehme Art der Erzählung Personen von Geschmack sich empfehlen können. (Eischt Buch, 4. Kapitel, Ausgab 1795)

[Änneren] De Goethe

De Johann Wolfgang von Goethe huet dräi Mäerercher geschriwwen.

• Das Märchen, 1795 bannent dem Unterhaltungen deutscher Ausgewanderten
• Der neue Paris, dat war 1811 a seng Autobiographie Dichtung und Wahrheit agebaut.
• Die neue Melusine, dat war en Deel vu sengem Roman Wilhelm Meisters Wanderjahre vun 1821
  • In dieser Kluft befand sich die schöne grüne Schlange, die durch die herbklingende Münze aus ihrem Schlafe gewckt wurde. Sie ersah kaum die leuchtenden Scheiben, als sie solche auf der Stelle mit großer Begierde verschlang und alle Stücke, die sich in dem Gebüsch und zwischen den Felsritzen zerstreut hatten, sorgfältig aufsuchte. Kaum waren sie verschlingen, so fühlte sie mit der angenehmsten Empfingung das Gold in ihren Eingeweiden schmelzen und sich durch ihren ganzen Körper ausbreiten, und zur größten Freude merkete sie, daß sie durchsichtig und leuchtend geworde war. ... (aus dem Märchen)

[Änneren] Den Novalis

• Hyazint und Rosenblüte an Die Lehrlinge zu Sais

• Atlantis an den Heinrich von Ofterdingen

[Änneren] De Ludwig Tieck

• Der blonde Eckbert

[Änneren] De Clemens Brentano

[Änneren] Den E. T. A. Hoffmann

[Änneren] De Wilhelm Hauff

[Änneren] Den Eduard Mörike

[Änneren] De Gottfried Keller

[Änneren] D'Konschtmäerchen an anere Länner

[Änneren] Den Hans Christian Andersen

• Dem Andersen seng Mäerercher:
• Des Kaiser neue Kleider
• Das häßliche junge Entlein
• Die Prinzessin auf der Erbse

[Änneren] De Lewis Carroll

[Änneren] De Carlo Collodi

Eréischt 200 Joer no dem Sarnelli senger Posilecheata koumen an Italien nees Mäerercher op Pabeier. Mee des Kéier waren et net exotesch Geschichtercher fir en distingéiert Bildungspublikum. De Carlo Collodi (eigentlech: Carlo Lorenzetti) huet seng Geschicht Le avventure di Pinocchio selwer geschriwwen. An hien huet sech un d'Leit vun der Stooss geriicht. Och d'Bild vun der Fee ass en anert wéi an de franséischen, hei ass et eng Fra, déi um Unfank vum Pinocchio als Sëschter an duerno als Mamm verstane gëtt.

De Pinocchio koum fir d'éischt am Collodi senger Kannerzäischrëft Giornale dei Bambini eraus. Et ass dem iwwerzeechte Republikaner drëm gaangen, fir eppes géint den Analphabetismusze maachen.

• Et war emol ... "E Kinnek" wäerte méng kleng Lieser soen. Nee, Kanner, dëss Kéier hu där net Recht. Et war emol e Stéck Holz. .. Esou fänkt dem Pinocchio seng Geschicht un, déi zënter 1883 Grouss a Kleng net lass léist.

[Änneren] D'Volleksmäerercher

[Änneren] De Johannes Prätorius

[Änneren] D'Bridder Grimm

[Änneren] Den Alexander Afanasjew

[Änneren] Den Asbjörnsen an de Moe

[Änneren] D'Mäerchen am Film

[Änneren] D'Mäerchen op der Operebühn

[Änneren] Bicher zum Thema

• Walter Scherf: Das Märchenlexikon. Band 1: Von A bis K, Band 2: Von L bis Z , 2007, 2. Oplo, C.H. Beck Verlag.