इंग्लिश भाषा

Wikipedia कडून

इंग्लिश वा इंग्रजी भाषा ही जगातील एक प्रमुख भाषा आहे. इंग्लिश अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने, कॅनडा, इंग्लंड, ऑस्ट्रेलिया व न्यूझीलंड ह्या देशांमध्ये प्रमुख भाषा आहे. ( अमेरिकन संयुक्त संस्थानांमध्ये इंग्लिश प्रमुख भाषा असली करी तिला राज्यघटना अथवा इतर कोणत्याही कायद्याद्वारे अधिकृत भाषेचा दर्जा नाही. कॅनडामध्ये इंग्लिश व फ्रेंच ह्या दोन अधिकृत भाषा आहेत.) कित्येक देशांची दुसरी भाषा व शासकीय भाषा आहे. जगभरात सर्वात जास्त शिकवल्या जाणार्‍या व समजल्या जाणार्‍या भाषेत इंग्लिशची गणना होते. इंग्लिश आधुनिक जगाची 'लिंग्वा-फ़्रॅका' किंवा संपर्क-भाषा आहे.

निळ्या रंगाने दर्शविलेल्या भागात इंग्लिश ही प्रमुख व शासकीय भाषा आहे व फिकट निळ्या रंगाने दर्शविलेल्या भागात इंग्लिश ही केवळ शासकीय भाषा आहे

आंतरराष्ट्रीय भाषा असलेली इंग्लिश विज्ञान-तंत्रज्ञान, व्यापार, इंटरनेटसह अनेक विषयात अत्यंत समॄद्ध आहे. ३५ कोटी लोकांची इंग्लिश ही मातॄभाषा आहे तर जवळजवळ १५ कोटी लोकांची दुसरी भाषा. जगभरात सुमारे १०० कोटी लोक या भाषेत साक्षर आहेत.

इंग्लिश ही पश्चिम-जर्मेनिक भाषा आहे. एंग्लो-सॅक्सन कुळातील जुन्या इंग्लिश (Old English) पासून इंग्लिश भाषेची उत्पत्ती झाली आहे. इंग्लिशची मुळे जर्मेनिक भाषांत आहे व व्याकरण जुन्या इंग्लिशचे आहे. ब्रिटिश साम्राज्यातून पसरलेल्या इंग्लिश भाषेला आंतरराष्ट्रीय महत्त्व अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने महासत्ता झाल्यामुळे आले. जागतीकरणामुळे इंग्लिशचे महत्त्व अनन्यसाधारण झाले आहे. संपर्क,रोजगार, शिक्षण इत्यादींकरता इंग्लिशचे किमान ज्ञान असणे गरजेचे आहे. भारत हा इंग्लिश ही दुसरी भाषा असणारा महत्त्वाचा देश आहे व भारतीय इंग्लिश (Indian English) ही इंग्लिशची एक बोलीभाषा म्हणून ओळखली जाते.

स्वर

IPA	Description	मराठी उच्चार (सर्वसाधारण)	इंग्लिश शब्द	इंग्लिश स्पेलिंगसाठी अक्षर/अक्षरे
en:monophthongs
i/i:	en:Close front unrounded vowel	ई	machine	ae, e, ee, ea, ei, ie, i, ey, oe.
ɪ	en:Near-close near-front unrounded vowel	इ	bit	i, ie, y, ey, ui.
ɛ	en:Open-mid front unrounded vowel	र्‍हस्व ए	red	e, ea, a, ai, ay.
æ	en:Near-open front unrounded vowel	ऎ	cat	a
ɒ	en:Open back rounded vowel	र्‍हस्व ऑ	hot	o, ua, au, ou, ow
ɔ:	en:Open-mid back rounded vowel	दीर्घ ऒ	c'aught	a, or, ore, ough, oor, aw, al, oar, ough, o, ar
ɑ/a:	en:Open back unrounded vowel	आ	father	a, au, ah, al.
ʊ	en:Near-close near-back rounded vowel	उ	put	u, o, ou, oo, ui
u/u:	en:Close back rounded vowel	ऊ	rule	u, oo, o, ou, ui, ew, eau, oe, wo
ʌ/ɐ	en:Open-mid back unrounded vowel, en:Near-open central vowel	र्‍हस्व अ	cut	u, o, ou, oo, oe
ɝ/ɜ:	en:Open-mid central unrounded vowel	दीर्घ अ	bird	er, ir, ur, or, ear, our
ə	en:Schwa	अ	above	a, ar, e, er, o (unstressed)
ɨ	en:Close central unrounded vowel	अतिर्‍हस्व इ	rosez	es, i
en:diphthongs
eɪ	en:Close-mid front unrounded vowel en:Close front unrounded vowel	एS/*एइ	gate	a, ay, ai, ey, ea
oʊ/əʊ	en:Close-mid back rounded vowel en:Near-close near-back rounded vowel	ओ	home	o, ow, oa, ou
aɪ	en:Open front unrounded vowel en:Near-close near-front rounded vowel	ऐ/आइ	time	i, y, igh, ei, uy
aʊ	en:Open front unrounded vowel en:Near-close near-back rounded vowel	औ/आउ	house	ou, ow
ɔɪ	en:Open-mid back rounded vowel en:Close front unrounded vowel	*ऑइ	spoil	oi, oy

व्यंजन

	bilabial ओष्ठ्य	Labiodental दन्त्योष्ठ्य	dental दन्त्य	alveolar वर्त्स्य	post- alveolar परा-वर्त्स	palatal तालव्य	velar कण्ठ्य	glottal काकल्य
plosive स्पर्श	p प b ब			t *त--ट d *द--ड			k क g ग
nasal अनुनासिक	m म			n न			ŋ ङ
flap उत्क्षिपित				ɾ *र
fricative संघर्षी		f *फ़ v *व	θ *थ ð *द	s स z *ज़	ʃ *श ʒ *श्झ			h *ह
affricate स्पर्श-संघर्षी					tʃ *च dʒ *ज
en:approximant अर्धस्वर	w *व			ɹ *र		j य
lateral approximant पार्श्विक				l ल, ɫ *ल

इथे * चा अर्थ ते उच्चार साधारणपणे मराठी अथवा इतर भारतीय भाषात वापरला जात नाही.

ध्वनि-अक्षर संबंध

IPA	इंग्लिश अक्षर |इतर भाषात
p	p
b	b
t	t, th (rarely) thyme, Thames	th thing ( African-American, New York)
d	d	th that ( African-American, New York)
k	c (+ a, o, u, consonants), k, ck, ch, qu (rarely) conquer, kh (in foreign words)
g	g, gh, gu (+ a, e, i), gue (final position)
m	m
n	n
ŋ	n (before g or k), ng
f	f, ph, gh (final, infrequent) laugh, rough	th thing (many forms of English used in England)
v	v	th with ( en:Cockney, en:Estuary English)
θ	th : there is no obvious way to identify which is which from the spelling.
ð
s	s, c (+ e, i, y), sc (+ e, i, y)
z	z, s (finally or occasionally medially),

---