Demokratie

Vun Wikipedia

De Demokratie (ooltgreeksch δημοκρατία, vun δήμος dēmos „Volk“ un κρατία, kratía „Macht, Herrschup, Kraft, Stärk“) weer in de Antike, in Grekenland, de Naam för de Herrschup, de direkt vun dat Volk utöövt wurrn is. Hüdigendags warrt Demokratie tomeist bruukt as en Naam för verscheden Formen vun Herrschup, de ehr Grundlaag vun dat Volk hernehmt. So’n Formen sünd de direkte Demokratie, de repräsentative Demokratie, de Radikaldemokratie un de Basisdemokratie.

In de Bundsrepubliek Düütschland is in dat Grundgesett in Art. 20 Afs. 1 GG fastleggt: „De Bundsrepubliek Düütschland is en demokraatschen un sozialen Bundsstaat“. Vunwegen de Ewigkeitsgarantie ut Art. 79 Afs.3 GG kann dor ok nix an ännert weern.

[Ännern] Wat to en Demokratie tohören deit

Een kann nich fastleggen, wat genau nu en Demokratie is un wat dor nu tohören mutt. Jede Demokratie is anners un dor mutt een üm seggen, wat vun verscheden Kennteken bi en Demokratie vörkaamt.^[1]

Düsse Kennteken dröövt avers bi keen Demokratie fehlen:

• Dat gifft dor en Volk (Demos), dat sik över siene Politik ünner’nanner verstännigen deit. Bloß grootjöhrige Liddmaten vun dat Volk dröövt dor bi mit afstimmen un wählen.
• Dat gifft en Land, wo düt Volk tohuse is un wo dat gellen deit, wo sik dat Volk över afsnackt. Hüdigendags sünd dat de Gemarken vun en Natschonalstaat. Wenn de Heimat vun dat Volk övereen stimmen deit mit de Grenzen vun den Staat, denn sünd de Grenzen vun dat Volk un de Grenzen vun de Gemarken, wo gellen deit, wat se afstimmt hefft, övereen. In Kolonien vun demokraatsche Staten is dat anners, wenn de vun dat Mudderland ut regeert weert. Denn is woll dat Mudderland demokraatsch, man de Kolonie nich. De steiht ünner Upsicht. Dat Volk, dat dor wahnt, hett süms nix to mellen. Hier stimmt Volk un Land nich övereen.
• Bi dat, wat in de Politik afsnackt warrt, mutt dat en bestimmten Weg geven, wie dat passeern schall. Dat kann direkt passeern (as in en Referendum), man dat kann ok indirekt passeern (wenn en Parlament wählt weern mutt. Düt Parlament schall denn för dat Volk instahn un dat Volk vertreden. Dat Volk stüert dor siene Afordenten hen). Düsse Weg, wie dat passeert, warrt vun dat Volk beslaten un gellen laten. Dat is siene Legitimatschoon.
• Wenn dat üm Natschonalstaten geiht, mütt de sülvstännig ween. En demokraatsche Wahl hett keen Sinn, wenn buten dat Land een sitt, de dat Seggen hett.
• To en Demokratie höört dat ok, dat de Regeern utwesselt weern kann ohn Revolutschoon. Wenn sik dat um en Direkte Demokratie hanneln deit, denn bestimmt dat Volk sülms bi al Fragen mit Hölp vun en Afstimmen vun dat Volk. Allens warrt tohopen plaant un överleggt. In en Repräsentative Demokratie wählt dat Volk Afordenten (fröher sünd de ok mit Hölp vun’t Los bestimmt wurrn) un düsse Afordenten vertreedt dat Volk un regeert över dat Land.

[Ännern] Demokratien hüdigendags

De US-amerikaansche Organisatschoon Freedom House, de sik ankickt, wie dat mit de Demokratie över de ganze Welt hen utsütt, vertellt, dat dat in dat Johr 1900 in de ganze Welt 55 sülvstännige Staten geven hett. Keen een dor vun weer dormols en Demokratie. Dat liggt dor an, dat dat in keen Land de Möglichkeit geev, dat Froonsminschen sik wählen laten konnen. Dat höört avers to en Demokratie mit to. In dat Johr 1950 geev dat midderwielen 80 sülvstännige Staten in de ganze Welt. Dormank weern 22 Demokratien. 1999 weern de Staten up 192 anwussen. Meist de Hälft konnen as Demokratien gellen. Dat weern 85 Stück. Dat en Land as Demokratie gellen deit, dor höört twee Saken to, de mütt dor unbedingt bi ween. Dat sünd de politschen Rechten („political rights“) un de Freeheiten vun den Börger („civil liberties“). Tominnst de Grundlagen dorvun mütt in en Demokratie dor ween. Bi de neen Demokratien sünd veel Länner, de eerst in de lesten 20 Johren vun dat 20. Johrhunnert dorto kamen sünd, besunners in Oosteuropa, in Asien un in Latienamerika.