नेपालभाषा

विकिपिडिया नं

नेपाल भाषा
छ्यलीगु थाय्	नेपाल, भारत
क्षेत्र	दक्षिण एशिया
भाय् छ्यलिपिनिगु ल्याखं	१२ लख:
भाय् परिवार भाय् वर्गीकरण	चीनी-तिब्बती तिब्बती-बर्मेली हिमाली नेपालभाषा
भाषा कोड
ISO 639-1	new

नेपालभाषा (नेवा: भाय्, नेवाल भास, नेपाल भासा, Nepal Bhasa) नेपाल देसया या छगू प्रमुख भाय् ख: । थ्व भाय् नेपालमण्डल ( स्वनिग: नापं थीथी थाय्), काभ्रेपलान्चोक, द्वाल्खा, पाल्पा, भोजपुर व नेपालया मू (प्रमुख) बजार व नगरया नापं भारतया आसाम, दार्जीलिङ्, सिक्किम आदि थासय् छ्यलाच्वंगु दु |

[सम्पादन] इतिहास

थ्व भाय् छगू हे मूल उत्पति जुया ई नापं विकास जूगु मखु | थ्व भाय् नेपा: गालय् शताब्दीयौं शताब्दी तक्क यक्व भाय् यागु समिश्रणं आ:या रूप का:गु ख: | नेपा: गालय् दक्ले न्हापा मंजुश्री वया बिज्यागु धागु बाखं कथं थन दक्कले न्हापा महाचीनया मनू व:गु धयागु खंयात छुं ग्वाहालि याइ | इमिगु भाय् नेवा: भाय् या दक्ले न्हापांगु स्रोत जुइफु | गोपाल व महिषपाल वंशया भाय् या बारे छुं खास तथ्य लूगु मदुनि | इमिगु भाय् न्ह्याग्गु हे जूसां व भासं नं नेवा: भाय् या उत्त्पतिइ छुं ग्वाहालि या:गु जुइमा धैगु भलसा काये ज्यू | व धुंका व:गु किरांत कालया इलय् थ्व नेपा: गा:या भाषाय् चिनिया-तिब्बती भाय् या महाकिरांती परिवारया प्रभाव व:गु खं थ्व भाय् या किरांती भाय् नाप छुं कथं ज्वःलागु स्वरूपं क्यनी | संस्कृत भाय् यागु औपचारिक छ्यले ज्या, भारतवर्षं नेपा: गालय् च्वं व: पिं मल्ल, राजोपाध्याय आदि मनूत, मैथिल प्रदेश, बंगाल नापया बनेज्या थें ज्या:गु भारतवर्ष नापया स्वापू नं याना लिच्छ्वी ईलय् व लिच्छवी लिपायागु ईलय् भारतीय भाय यागु प्रभाव नेपा: गा: या भाय्स अप्वया वल | उकिया हे नापं भ्वत दे नापया बनेज्या व नेपाली (विशेसयाना नेवा:) कलाकार त अन वना ज्या यायेगु, नेपामी तयेगु भ्वत दे नापं या:गु सामाजिक संस्कार थें ज्या:गु ज्याखं नं भ्वत नाप दयाव:गु स्वापू नं थ्व भाय् यागु स्वरूपय् छुं परिवर्तन ह:गु खने दु | शाहकालय् वया नेवा: भासय् खसभाय्या नं प्रभाव खने दत | अले आ: यागु सूचना प्रविधियागु विकासं याना थ्व भासय् हलिमया दक्व भाय् व विशेष याना अंग्रेजी भाय् या प्रभाव खने दयाच्वंगु दु |

[सम्पादन] लिपि

तिब्बत बर्मेली भाषा परिवार अन्तर्गत लिपिवद्ध साहित्यया इतिहास दुगु भाय् मध्यय् नेपालभाषा नं छगू खः । प्राचीनकालंनिसें नेपालभाषा च्वज्याय् थीथी कथंया लिपिया छ्यलाबुला जुयाच्वंगु दु । थ्व सकतां लिपि नेपालय् हे विकसित जूगु जुयाः थ्व सकतां लिपियात समग्र रुपं नेपाल लिपि धकाः धायेगु याः।

लुम्विनीया अशोककालीन शिलालेखय् छ्यलातःगु ब्राम्ही लिपि दक्षिण एशियाया हे दक्कले पुलांगु लिपि खः । वयां लिपाया कुटिला लिपि व गुप्ता लिपि निगू लिपि लिच्छवि लिपिया नामं नां जाः (प्रचलित खनेदु) ।

नेपालय् हे विकास जूगु धकाः धाये बहःगु नेपाल लिपिया दक्कलय् न्हापांगु छ्यला ने.सं. २८ य् लंकावतार नांया ग्रन्थय् खनेदु । थ्व लिपियात सामान्य रुपं नेवाः आख: धकाः नं धायेगु चलन दु । थ्व प्राचीन प्रचलित लिपि खः । थ्व लिपिपाखें नवौं शताव्दीपाखे प्रचलित लिपिया जन्म जुल । प्रचलित लिपियात हे थीथी कथं च्वया यंकेगु क्रमय् रंजना लिपि, भुजिंमोल लिपि लगायत झिंनिगू कथंया लिपिया विकास जूगु खनेदु । थ्व सकतां लिपियात समग्र रुपय् नेपाल लिपि धायेगु याः ।