Lucca
From Wikipedia
Lucca is een Stadt in de Region Toskana in Italien un is Hööftstadt vun de Provinz Lucca. Se liggt in dat Daal vun den Stroom Serchio, üm un bi 20 km Noordoost vun Pisa un 20 km in'n Oosten vun de Küst. In de Stadt leevt hüdigendags üm un bi 85.000 Inwahners. Rund üm de Ooltstadt ümto sünd de Wallen ut de Tiet vun 1504 bit 1645 mit de Stadtmuurn un 4 Poorten, de dor dörgaht, in goden Tostand. Baben up de Wallen geiht ünner allerhand Bööm een Promenaad langs. De Stadt is siet dat Middelöller nie nich mit Gewalt innahmen wurrn un weer bit 1848 een sülvstännig Republiek.
Inholtsverteken |
[Ännern] Historie
[Ännern] Antike
To'n eersten Mal warrt de Etruskers ehre Stadt Luca, de öber dat Daal vun den Stroom Serchio regeeren deit, bi den Historiker Titus Livius nömmt. He seggt, dat weer de Oort, wo sik Sempronius in dat Jahr 218 v.Chr. hen torüchtagen hett, as he Hannibal ut'n Weg gahn wull. Man dat is nich seker, ob Livius dor Recht mit hett. Ofschoonst dat jümmers wedder Krieg mit de Ligurers geben hett, is vun Luca eerst in dat Johr 177 v.Chr. wedder to hören, as dor een röömsche Kolonie grünnt wurrn is. Vunwegen de Lex Iulia ut dat Johr 90 v.Chr. is dor woll een Municipium vun wurrn. Gaius Iulius Caesar hett sik 56 v.Chr. an düssen Oort mit Gnaeus Pompeius Magnus un Marcus Licinius Crassus drapen. To düsse Tiet höör Luca noch nah Ligurien to un nich nah Etrurien. Eerst as Augustus Italien nee indeelt hett, keem Luca nah de söbente Region Etruria. Ut de Kaiser ehr Tiet is nich veel mehr bekannt, as dat sik hier de Straten nah Florenz, Luna un Pisa krüüzt hefft.
[Ännern] Middelöller
Odoaker hett de Stadt angrepen un utplünnert, man as de ooströömsche Feldherr Narses 553 mit sien Truppen de Stadt inslaten hett, is Luca een wichtig Stadt un Festung. De Langobarden hefft Lucca to den Setel vun een Markgraaf oder Hertog maakt un de Stadt dröff Münten rutgeven. De Hertöög vun Lucca breden jem ehr Macht mit de Tiet meist öber de ganze Toskana ut. Man Lucca weer to düsse Tiet nich sülvstännig, man Hööftstadt vun de Toskana. Eerst as de beröhmte Mathilde vun Tuskien sturben weer, hett de Stadt tosehn, datt se unafhängig wurr. 1160 hett se vun de Bayern ehren Hertog Welf VI. de Herrschup öber de Kuntreien üm de Stadt rüm toseggt kregen. Welf weer dormals ok Markgraaf vun de Toskana un hett vun de Luccesers dorför jedet Johr ordentlich Geld kregen.
Vunwegen dat dat nu Striet binnen de Stadt ehr Muurn geev, hett Uguccione della Faggiola 1314 togrepen un hett de Macht in de Stadt an sik reten. Faggiola weer een Macker vun Dante Alighieri, de een Tiet lang in Lucca leevt hett. Man dat duur bloß twee Johr, denn hefft de Luccesers em rutsmeten. Nu geven se de Stadt in de Hannen vun Castruccio Castracani. He weer een Tyrann, man een leifigen Mann un ansleegsch as man een. In de Johren bit 1328, wo he regeeren dö, is Lucca de eerste Stadt vun Italien wurrn. Sien Graff is in de Kark vun San Francesco to finnen. Dornah hefft de Suldaten vun Ludwig vun Bayern de Stadt besett un an den rieken Genuesen Gheradino Spinola verköfft. Denn keem König Johann vun Böhmen un nehm de Stadt in. He geev ehr as Pand an de Familie Rossi ut Parma. De hefft de Stadt denn aftreden an Martino della Scala ut Verona un de hett ehr an Florenz verköfft. Florenz geev Lucca af an Pisa. Man denn keem Kaiser Karl IV. un hett de Stadt, so meen he, de Freeheit torüch geven. Man in Würklichkeit harr he eenen Vikar insett, de dor in sienen Naamen regeeren dö. Man vun 1369 af an is Lucca denn würklich unafhängig wurrn. Toeerst weer dat een Demokratie, man vun 1628 af an een Oligarchie, wo bloß wenig Lüde ut den Adel dat Seggen harrn. Bit up de Tiet vun Napoleon Bonaparte bleev Lucca an de Siet vun Venedig un Genua unafhängig. Up ehr Fahnen hett se bit nah de franzöösche Revolution hen dat Woort Libertas (Freeheit) schreben.
[Ännern] De latern Tieden
An'n Anfang vun dat 16.Johrhunnert hett een vörnehmen Börger vun Lucca mit Naam Francesco Burlamacchi versöcht, de Staaten vun Italien tosamen to bringen, man he is as Verrader up dat Schaffott ümkamen. In dat 19. Johrhunnert hett man em denn as eenen Mann ankeken, de de Eenheit vun Italien al vörwegnahmen wull un hett em een Denkmal sett up de Piazza San Michele. In Napoleon siene Tiet siegen de Armeen vun de franzöösche Revolution ok in Noorditalien un verdreben de Öösterriekers, de hier an un for sik dat Seggen harrn. 1799/1800 weer Lucca vunwgen de Macht vun Frankriek nödigt, nu ok as een modern Demokratie nah de Aart vun de Franzosen uptotreden. Dor hefft se de Luccesisch Republik utropen. Man dat duur nich lang un al in dat Johr 1805 hett Napoleon düsse Republik afschafft un hett dor een Förstendom vun maakt. To'n Försten hett he siene Suster Elisa Bonaparte un ehren Mann Felix Baciocchi maakt.
Man as dat 1814 mit Napoleon to Enn weer, keemen eerst de Neapolitaners un denn de Öösterriekers. Up den Kongress vun Wien hett Öösterriek dor för sorgt, datt Lucca een Hertogdom bleev un hett Maria Luisa vun Spanien ut dat Huus Bourbon as Hertogsche insett. Maria Luisa harr to Napoleon sien Tiet dat Amt vun de Königin vun Etrurien harrt. In'n November 1817 hett se ehr Amt antreden, ofschoonst se toeerst nich woll. 1824 is se sturben. Ehr Söhn Karl Ludwig is ehr denn upfolgt. De weer fröher Kindkönig vun Etrurien ween, as siene Mudder an sien Stäe regeert harr. Al vör de Revolution vun 1848 geev he vunwegen Striet in de Binnenpolitik freewillig Bott un lä de Regeerung vun Lucca in de Hannen vun den Groothertog vun de Toskana. Vun dor af an weer Lucca Deel vun de Toskana un harr nah üm un bi 500 Johren sien Freeheit verloren. 1859 bit 1861 is de Toskana denn an Sardinien anslaten wurrn. Un denn duur dat nich lang, un de Staat Italien is upkamen, mit de Toskana un Lucca bloß noch as een Ünnerdeel.
[Ännern] Wat dat in Lucca antokieken gifft
De Straten loopt in Lucca in'n rechten Winkel un wiest den Loop vun de röömschen Straten an. De Piazza San Michele hett de Form vun dat röömsche Forum un dat Anfiteatro sünd Wohnhüser, de just up den Grund vun dat röömsche Amphitheater boot wurrn sünd. Wat een unbedingt ankieken mutt, sünd:
- Duomo San Martino mit dat Volto Santo.
- Piazza Napoleone
- Piazza San Michele
- Anfiteatro - Hüser up den Platz vun dat ole röömsche Theater
- Chiesa di San Michele in Foro
- Chiesa di San Frediano
- Torre delle Ore
- Museo Nazionale Guinigi
- Museo e Pinacoteca Nazionale
[Ännern] De Stadt ehr Söhns und Döchter
- Giacomo Puccini, Komponist
- Pompeo Batoni, Maler
- Luigi Boccherini, Komponist un Cellospeler
- Castruccio Castracani, Hertog vun Lucca
- Alfredo Catalani, Opern-Komponist
- Mario Cipollini, Radrennfahrer
- Francesco Geminiani, Violinspeler, Komponist
- Domenico Martinelli, Architekt, he weer vun 1690- 1705 ok in Wien togange
- Paschalis III., Gegenpaapst gegen Alexander III.
- Giambattista Giusti
