Dubbelopisme
Van Wikipedia
Een dubbelopisme, ook wel dubbelopsis genoemd, is een stijlfout, vergelijkbaar met de tautologie en het pleonasme.
Het woord dubbelopisme is een neologisme en komt daarom nog in geen enkel woordenboek voor. Aan het woord worden verschillende betekenissen gegeven, maar de belangrijkste is: "Een dubbelspraak veroorzaakt door gebrek aan kennis van de onderliggende betekenis van de gebruikte samenvoeging of afkortingen".
Zo betekent APK in de voertuigenwereld "Algemene Periodieke Keuring", en daarmee zou APK-keuring "een keuring van een Algemene Periodieke Keuring" betekenen, maar dat wordt er meestal niet mee bedoeld.
Het gebruik van dubbelopismen in de spreektaal verstoort de communicatie, net zoals afkortingen dat in de schrijftaal doen. Een afkorting in een geschreven stuk dwingt de lezer tot een vertraging tijdens het opnemen van de zin; net zo dwingt een dubbelopisme de luisteraar tot het elimineren van de dubbel genoemde termen om alsnog de betekenis van de zin, de "informatie", te achterhalen.
Andere voorbeelden van dubbelopismen:
- CAO-overeenkomst, collectieve CAO;
- BOM-moeder (dit zou eigenlijk de oma zijn);
- ISBN-nummer;
- de Amsterdamse AEX-index — een fout die door nieuwslezers nogal eens wordt gemaakt
- PIN nummer. Het woord PIN-code wordt soms, ten onrechte, aangemerkt als dubbelopisme. De afkorting PIN staat voor "Persoonlijk Identificatie Nummer" en daarmee is het woord "code" niet dubbelop. Het gaat hierbij namelijk om een nummercode en niet om bijvoorbeeld een lettercode.
Het wordt moeilijker om een dubbelopisme te herkennen als de afkorting een niet-Nederlandse oorsprong heeft, bijvoorbeeld TL. Dit betekent "Tube Light" of "Tube Luminescent", en dat maakt van een TL-buis een "buislichtbuis", terwijl men meestal gewoon de lichtbuis bedoelt. Gek genoeg wordt met het woord TL-licht vaak daadwerkelijk het licht van de lichtbuis bedoeld en als dat zo is, betreft het geen dubbelopisme. Het lampje in een fietslamp mag immers ook gewoon een fietslamplampje worden genoemd.
Voorbeelden van Engelstalige dubbelopismen:
