Edoeard Sjevardnadze

Van Wikipedia

Edoeard Ambrosijevitsj Sjevardnadze (Эдуард Амвросьевич Шеварднадзе) (Mamati, district Lantsjchoeti, provincie Goeria, 25 januari 1928) is een Georgisch politicus. Sjevardnadze is bekend geworden als minister van buitenlandse zaken van de USSR onder Michail Gorbatsjov en was van november 1995 tot 23 november 2003 president van de Republiek Georgië. Sjevardnadze is erelid van de Club van Rome.

Sjevardnadze werd geboren in een dorpje aan de Zwarte Zee. Hij was het vijfde kind van een boerengezin. Zijn ouders hoopten dat hun jongste kind arts zou worden, maar zelf zag hij meer in een carrière in de politiek. Hij trad in 1948 toe tot de communistische partij, klom op via de Komsomol jeugdorganisatie, en werd in 1959 lid van de Georgische Opperste Sovjet. Van 1968 tot 1972 was hij minister van Binnenlandse Zaken van Georgië. Hij viel op door zijn strijd tegen corruptie en werd in 1972 tot secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Georgische SSR benoemd. Van 1985 tot 1990 was hij als minister van buitenlandse zaken van de USSR de rechterhand van Gorbatsjov in de laatste jaren van de Sovjet-Unie.

Hij bepleitte een einde aan de oorlog in Afghanistan, en maakte de hereniging van Duitsland mogelijk. Nadat de Sovjet-Unie in 1991 uiteen gevallen was, keerde Sjevardnadze terug naar zijn geboorteland.

Sjevardnadze zou de tweede president van Georgië worden sinds de onafhankelijkheid in 1991. In 1992 werd de toenmalige Georgische president Zviad Gamsachoerdia afgezet, en het presidentschap tijdelijk 'afgeschaft'. Sjevardnadze werd benoemd als voorzitter van de Georgische staatsraad. Toen het presidentschap in november 1995 in ere werd hersteld, werd Sjevardnadze met 70% van de stemmen gekozen. In 2000 werd hij herkozen.

Zelf vond dat hij dat hij zijn geboorteland had gered. Maar in toenemende mate gebruikte hij de middelen waartegen hij vroeger had gestreden. Hij knevelde de media, ontsloeg politici, benoemde familieleden - onder wie zijn eigen kinderen - op hoge posten, en stortte Georgië door militaire acties tegen de naar onafhankelijkheid strevende regio's Zuid-Ossetië en Abchazië in een heilloze burgeroorlog. Zo verloor hij de steun van de bevolking. Ook zijn vroegere bondgenoten in het Kremlin lieten hem vallen, vooral omdat hij Rusland de toegang weigerde tot de Pankisi-vallei waar zich Tsjetsjeense rebellen zouden bevinden.

Alleen de Verenigde Staten bleven Sjevardnadze trouw. In ruil voor olie en een NAVO-basis op Georgisch grondgebied, ontving Georgië jaarlijks miljoenen Amerikaanse dollars, waarvan de helft bij corrupte politici terecht kwam. In 2002 presenteerde minister van Justitie Michail Saakasjvili, de latere oppositielieder, een wetsontwerp om de corruptie onder politici aan te pakken. Sjevardnadze wees het voorstel van de hand en Saakasjvili stapte op.

[bewerk] November 2003

In november 2003 kwam Sjevardnadze in opspraak, nadat hij claimde de parlementsverkiezingen te hebben gewonnen. De oppositie meende dat er sprake was geweest van verkiezingsfraude, wat door internationale waarnemers werd bevestigd. Er volgden wekenlange demonstraties. Toen ook Tedo Dzjaparidze, het hoofd van de Nationale Veiligheidsraad van Georgië, verklaarde dat de parlementsverkiezingen ongeldig waren en moesten worden overgedaan, drong de oppositie aan op Sjevardnadzes vertrek.

Desondanks hield Sjevardnadze vast aan zijn besluit op 22 november 2003 de eerste zitting van het parlement te openen. Het parlementsgebouw werd omsingeld door tienduizenden betogers, en de politie greep niet in. Een woedende menigte, onder leiding van oppositieleider Michail Saakasjvili, drong vervolgens het parlementsgebouw binnen, op het moment dat Sjevardnadze aan zijn toespraak was begonnen. Leden van de oppositie eisten luidkeels dat Sjevardnadze zijn koffers zou pakken en naar het buitenland zou vertrekken. Tenslotte verliet Sjevardnadze het parlementsgebouw. Later die dag riep hij de noodtoestand uit. De volgende dag nam hij alsnog ontslag als president, en vertrok hij met onbekende bestemming. Parlementsvoorzitter Nino Boerdzjanadze werd waarnemend president.

Zo kwam een triest einde aan de politieke carrière van een man die voornamelijk zal worden herinnerd om zijn steun aan de hervormingen van Gorbatsjov, en die onder meer de hereniging van Duitsland mogelijk maakte.

Sjevardnadze is getrouwd; het echtpaar heeft een dochter en een zoon.

Voorganger: Zviad Gamsachoerdia

president 22 december 1991 - 23 november 2003

Opvolger: Nino Boerdzjanadze