Fail-safe
Van Wikipedia
Met de engelse term fail-safe (ook de spelling fail safe en het vernederlandste failsafe, de afkorting FS en faalveilig worden gebruikt) wordt gewoonlijk van een systeem (denk aan een remsysteem van een auto, een medische apparaat ...) aangegeven dat falen ervan, in principe, geen voor de mens gevaarlijke situatie oplevert. Hoewel de kans kleiner is als wordt voldaan aan relevante betrouwbaarheids-, kwaliteits- en onderhoudseisen, kan nooit worden uitgesloten dat onderdelen van een systeem geheel of gedeeltelijk hun functie verliezen. De lucht- en ruimtevaartautoriteiten in de VS en Europa, bijvoorbeeld, moeten er rekening mee houden. Zij eisen dat wanneer een onderdeel (of samenstel van onderdelen) faalt dit geen direct gevaar voor inzittenden en omgeving zal opleveren. Het systeem moet fail-safe zijn (1). Zo moeten verkeersvliegtuigen in staat zijn veilig aan de grond te komen als er onverhoopt iets mis zou zijn in, bijvoorbeeld, het besturingssysteem. Ook aan mechanische constructies, zoals (delen van) romp of vleugel van een vliegtuig, worden soms FS-eisen gesteld (2). Als een onderdeel dat een niet verwaarloosbaar deel van de totale belasting moet opnemen, bezwijkt, mag de rest van de constructie, in de periode voor reparatie, de integriteit niet verliezen.
Bij produkten als commerciële computersoftware wordt met "FS" in het algemeen bedoeld dat een bepaald risico, wat niet direct een veiligheidsrisico hoeft te zijn, sterk gereduceerd of zelfs geëlimineerd wordt (3).
Om aan de FS-eis te voldoen, kunnen, afhankelijk van het ontwerp, mechanische, hydraulische, elektronische of softwarematige technieken en methoden worden toegepast of gebruik worden gemaakt van redundantie (redundancy, "overtolligheid"). Bij “redundantie” kan een taak van het systeem, na een defect in een deel ervan, nog steeds uitgevoerd worden door een ander deel met eenzelfde functie.
- Bij het ontwerpen van life-critical systems wordt met safety engineering getracht ook bij falen de risico’s aanvaardbaar te houden. De “FS” benadering is een van de opties, maar niet altijd mogelijk.
- Bij de certificatie van moderne vliegtuigen speelt echter het damage-tolerance-principe tegenwoordig een belangrijker rol. Een damage-tolerant-constructie mag haar integriteit niet verliezen beneden een zeker vermoeiingsniveau (een schade ten gevolge van de variërende krachten die op de constructie werken), als corrosie is opgetreden of als andere specifieke schade is geleden.
- Verwijzing naar het begrip fault-tolerance zou in veel gevallen juister zijn, want een fault-tolerant systeem is een systeem dat, na het optreden van één defect (in een "0-tolerant" systeem) of van meerdere defecten (in een "1,2, ...-tolerant" systeem), zijn functie nog steeds op (bijna) hetzelfde niveau kan uitvoeren. Een single point (of) failure gaat samen met een "0-tolerant" systeem.
