Fort Benoorden Spaarndam
Van Wikipedia
52° 25' NB, 4° 41' OL Het Fort benoorden Spaarndam is een onderdeel van de Stelling van Amsterdam.
Deze Stelling, een zogenaamde Kring van Water was oorspronkelijk bedoeld om Amsterdam te verdedigen tegen een potentiële aanvaller. Tussen Spaarndam en de duinen is er echter maar een smalle strook terrein om onder water te zetten, zodat dit acces erg kwetsbaar was - reden waarom de Positie bij Spaarndam uit 2 forten, een Liniewal (met scherfvrije onderkomens erin) en 2 nevenbatterijen bestaat. Aan de westzijde is er achter het inundatiegebied een voorterrein met betonnen granaatvrije onderkomens. Op een deel hiervan is in de jaren vijftig een Munitiemagazijncomplex gebouwd.
Het Fort bezuiden Spaarndam, prachtig gelegen aan De Mooie Nel, is geheel gerestaureerd en herbergt o.a. een kunstgalerie (op zondagen geopend).
Het veel grotere Fort benoorden Spaarndam ligt er imposant bij, maar is meer dan 30 jaar afgesloten geweest en in sterk verwaarloosde staat. De bitumenlaag op het dak is grotendeels vernield (geiten & schapen), waardoor het vrijwel overal lekt. De Stichting Krayenhoff probeert met een groep enthousiaste vrijwilligers het fort droog te krijgen en verantwoord te conserveren, opdat het in de toekomst een educatieve functie kan krijgen.
In de keelkazematten stond oorspronkelijk flankgeschut opgesteld waarmee het terrein tot het volgende fort bestreken kon worden. In de linker kazemat (richting Fort Bezuiden Spaarndam) stonden twee 6 cm kanonnen. In de rechter stonden twee 10cm kanonnen omdat het volgende fort (Zuidwijkermeer) op grotere afstand lag. De keelzijde werd vanuit de keelkazematten gedekt door mitrailleurs en geweren. Verdediging naar voren gebeurde door middel van 2 stuks hefkoepelgeschut (tijdens de 2e Wereldoorlog door de Duitsers opgeblazen).
In het fort zijn onder later aangebrachte kalklagen recentelijk unieke geschilderde lambrizeringen en afbeeldingen aangetroffen uit de beginjaren van de 20e eeuw, evenals 'grafitti' uit de tijd van de Duitse bezetting. Deze zullen langzaam (?) verdwijnen als het fort niet wordt drooggemaakt.
Uniek is ook het nog grotendeels aanwezige smalspoortje voor transport van munitie vanaf het Zijkanaal B. In de loop van 2006 is echter tijdens de verbetering van de walkant de aanlegsteiger voor de munitieschepen bijna geheel vernietigd... Ook dit is (was ?) een onderdeel van de Stelling van Amsterdam, die in zijn geheel op de Werelderfgoedlijst staat !
Tijdens de Stellingmaand in september worden tijdens 2 weekends rondleidingen (met gids) in en om het Fort Benoorden Spaarndam gegeven.
