Galenusprijs

Van Wikipedia

De Galenusprijs de verzamelnaam voor een reeks nationale en internationale prijzen waarmee researchgerichte farmaceutische bedrijven worden beloond voor de introductie van een innoverend geneesmiddel, en jonge onderzoekers voor het verrichten van belangrijk klinisch of fundamenteel onderzoek in de farmacologie.

[bewerk] Geschiedenis

Het idee dat aan de grondslag ligt van de Galenusprijzen dateert van het begin van de jaren zeventig. In 1971 creëerde de Franse apotheker François Mehl de onderscheiding als een tribuut aan de innovatieve farmacotherapeutische research. Naar zijn mening genoot het geneesmiddelenonderzoek te weinig maatschappelijke waardering. De instelling van een prijs waarmee de samenleving dank zou betuigen aan onderzoeksgerichte bedrijven, zou het beeld van de farmaceutische industrie ten goede komen. Mehl, die als individu weinig mogelijkheden had om zijn idee waar te maken, zocht steun bij de uitgever van de Franse artsenkrant Le Quotidien du Médecin, die sponsor en organisator van de prijs zou worden.

Tot 1982 was de Galenusprijs een louter Frans concept. In 1982 trad België toe tot de club. Sponsor werd de halfwekelijkse Artsenkrant. Andere landen volgden. Op dit ogenblik bestaan er in een twaalftal landen binnen en buiten Europa ‘nationale’ Galenusprijzen. Nederland doet mee sinds 1992, toen het maandblad Patient Care besloot om als sponsor voor de Galenusprijs op te treden. Net als in andere landen werd een jury van onafhankelijke experts (farmacologen, internisten, microbiologen, ambtenaren van volksgezondheid) samengesteld, die sindsdien jaarlijks de ingediende dossiers beoordeelt. De Nederlandse Galenusprijs 1992 werd overigens pas in 1994 uitgereikt omdat de nummering aanvankelijk sloeg op het jaar waarin het winnende middel op de markt kwam. Omdat dit systeem te verwarrend was, wordt de Galenusprijs sinds het eind van de jaren negentig genoemd naar het jaar waarin hij wordt uitgereikt.

[bewerk] Innovatief en betekenisvol

Bij het evalueren van de dossiers voor de Galenus Geneesmiddelenprijs hanteert de jury twee hoofdcriteria: hoe innovatief is het betrokken geneesmiddel en in welke mate is het van betekenis voor de maatschappij? Beide elementen zijn belangrijk. Soms wint een geneesmiddel dat het resultaat is van briljante research of een moeilijk syntheseproces, zoals het kankermedicijn imatinib (Glivec®). Dan weer gaat het om een betrekkelijk eenvoudig geneesmiddel dat een grote maatschappelijke betekenis heeft, zoals het anti-alcoholmiddel acamprosaat (Campral®).

Het farmaceutische bedrijf dat het bekroonde middel op de markt brengt, ontvangt een vergulde medaille met de beeltenis van Galenus, omkranst door een aantal woorden die de basis van de (liberale) geneeskunst definiëren: vrij onderzoek, vrijheid van therapiekeuze, enz. De medaille is een ontwerp van de Franse kunstenaar Albert de Jaeger (1908-1992, winnaar van de Grand Prix de Rome 1935).

Tijdens de ceremonie wordt de prijs uitgereikt door een spraakmakend persoon uit de politiek en/of de wetenschap. In het verleden mochten waren dat onder meer prof. dr. D.D. Breimer, drs. H. Wiegel en prof. dr. H.G.M. Leufkens. Genodigden voor deze ceremonie zijn een select gezelschap van hoogleraren, managers uit de farmaceutische industrie, hun naaste medewerkers, leden van de pers en natuurlijk ook de leden van de jury en de vertegenwoordigers van de uitgeverij die als sponsor fungeert.

Geneesmiddelen die in één van de aangesloten landen een ‘nationale’ Galenus Geneesmiddelenprijs gekregen hebben, dingen sinds 1996 automatisch mee voor de tweejaarlijkse Internationale Galenusprijs (alleen in 1994: ‘Europese Galenusprijs’).

Naast de Galenus Geneesmiddelenprijs bestaat in elk van de betrokken landen ook een Galenus Researchprijs. Deze gaat naar een onderzoeker jonger dan 40 jaar die baanbrekend werk heeft geleverd op het gebied van de klinische, experimentele of toegepaste farmacologie. Aan de prijs is naast een oorkonde ook een geldbedrag verbonden, dat naargelang het land schommelt rond de € 6000. Er bestaat geen Internationale Galenus Researchprijs.

[bewerk] Erkenning door de samenleving

Rond de Galenusprijs bestaat enige controverse. Critici menen dat de prijs niets anders is dan een beloning die de industrie zichzelf toekent. De sponsors, een aantal Europese medische uitgeverijen, zijn immers voor hun inkomsten rechtstreeks afhankelijk van diezelfde industrie en bewijzen in hun berichtgeving voortdurend lippendienst aan de farmaceuten. Toch is die beoordeling niet terecht, aangezien de organisatoren op geen enkele manier invloed kunnen uitoefenen op het oordeel van de jury. Een juryvoorzitter formuleerde de betekenis van de Galenus Geneesmiddelenprijs ooit als volgt: “Het is een gelegenheid waarbij de samenleving laat blijken dat zij de industrie erkentelijk is voor vernieuwend en betekenisvol onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen.”

In Nederland en België genieten de Galenusprijzen in toenemende mate de belangstelling en actieve medewerking van de overheid, het publiek en leidinggevende politici. Zo werd in de voorbije jaren de Nederlandse Galenusprijs al uitgereikt door Agnes Kant, Hans Wiegel en Jan Peter Balkenende. In Nederland vindt de uitreiking meestal plaats in mei of juni.

De Galenusprijs wordt in niet-Nederlandstalige landen meestal naar het Frans Prix Galien genoemd. Prix Galien is de oorspronkelijke Franse naam van de Galenusprijs. Galien is de Franse versie van de naam Galenus. De benaming is ook gebruikelijk in de Engelstalige wereld, al duikt sporadisch de benaming Galen Prize of Galen Award op.