Gregor Serban
Van Wikipedia
Gregor Serban (Braila (Roemenië), 1 augustus 1909 - Den Haag, 12 december 1997) was een Roemeens zigeunermuzikant, die vooral in Nederland veel succes had.
Inhoud |
[bewerk] Jeugd
Gregor werd op 1 augustus 1909 in Braïla Roemenië geboren. Omdat hij pas enkele dagen later werd aangegeven bij de burgerlijke stand, heeft in zijn paspoort altijd de geboortedatum 4 augustus 1909 gestaan ( zijn vader had namelijk 3 dagen feest gevierd omdat zijn eerste zoon was geboren. Serbans vader was cymbalist en Gregor speelde al vroeg in het orkest van zijn vader. op 7 jarige leeftijd trad hij op voor de Tsaar in Rusland (1916). Als jongen van twaalf werd hij naar Parijs gestuurd om daar bij zijn oom Codolban het vak te leren. Overdag volgde hij een klassieke opleiding en 's avonds speelde hij mee in het orkest van zijn oom.
Terug in Roemenië werd Gregor al jong orkestleider. Er werd toen een zeer breed repertoire gespeeld: ouvertures, operettemelodieën, chansons, Weens, genrestukken en ook semi-klassieke werken, zoals de Cansonette van Tchaikovski, de Zigeunerweisen van De Sarasate, en dergelijke. Alles uit het hoofd, maar toch speelde men weinig zigeunermuziek: zelfs in het land van herkomst speelde men toen maar weinig Roemeens. Zo was het ook in Duitsland waar Serban naar het conservatorium ging in Berlijn en later op toernee ging.
[bewerk] Naar Nederland
In 1931 kwam Gregor met het orkest naar Nederland, waar hij in het Prinsessepaviljoen in Scheveningen ging spelen. Het succes in Nederland was groot, de warme belangstelling van het Nederlandse publiek voor de zigeunermuziek was ongekend. Gregor besloot zich hier te vestigen en hij schreef zich in bij het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, waar hij naast zijn werk verder bleef studeren. Af en toe had hij een engagement in het buitenland, maar hij keerde steeds naar zijn basis in Nederland terug. In de oorlog werkte Gregor in Amsterdam, in Carlton en Tuschinkski. In de eerste jaren ging dat nog goed, de bezetters hadden kennelijk niet veel tegen Roemenen. Maar later werd het moeilijker en toen hij een oproep van de Arbeitseinsatz kreeg is hij ondergedoken.
[bewerk] Naoorlogse successen
Na de oorlog keerde Serban weer in het muziekleven terug. Hij speelde in Old Dutch in Rotterdam, in het Kurhaus in Scheveningen, in Royal in Arnhem en in vele andere bekende zaken. Hij trad ook weer regelmatig voor de radio op: AVRO, KRO, Wereld-Omroep, soms wel twee keer per week. De bloeitijd van de zigeunermuziek in Nederland was begonnen en Gregor droeg daar zijn steentje aan bij: hij was overal te vinden waar zigeunermuziek gemaakt moest worden. Toen er eind 60er begin 70er jaren een eind kwam aan de gouden tijden van de zigeunermuziek moest hij naar iets anders omzien. Hij heeft toen enkele jaren in het Promenade Orkest van de omroep gespeeld. Daar is nog een mooie anekdote aan verbonden. Toen Gregor solliciteerde bij de omroep moest hij proefspelen; bijna niet voor te stellen voor een violist van zijn klasse! De commissie had iets moeilijks voor hem op de lessenaar gezet: de Ouverture van Dichter und Bauer. 'Haalt u die lessenaar maar weg', zei hij, 'die speel ik uit het hoofd' en hij voegde de daad bij het woord. Daarna werd er niet meer over proefspelen gepraat, hij was aangenomen.
[bewerk] Gregor en Colea
Een andere bekende naam uit die tijd was Colea Serban, de broer van Gregor. Colea bespeelde de piano alsof het een cymbalom was. Hij was de enige die dat kon; als hij een orkest begeleidde was er geen cymbalom meer nodig. En als hij solo optrad - vaak alleen maar begeleid door een bas - stond er met zijn piano een compleet Roemeens orkest op het podium. Zijn hora's en doina's waren indrukwekkend, of zoals een tijdgenoot het uitdrukte: 'Je liet je eten er voor staan'. Colea is jong gestorven, Gregor daarentegen is tot op hoge leeftijd blijven optreden, de laatste jaren met zijn zoon Gregor junior aan de piano.
Gregor Serban overleed op 12 december 1997 in Den Haag.
