Groot-Ammers

Van Wikipedia

**Groot-Ammers**

Provincie	Zuid-Holland
Gemeente	Liesveld
Inwoners	3886 (1 jan 2004)
Geografische ligging	51°92 NB 4°82 OL
Geografische ligging	{{{coordinaten}}}
Belangrijke verkeersaders	N216
Netnummer	0184
Postcodes	2964

Groot-Ammers is een dorp ongeveer drie kilometer ten zuidwesten van Schoonhoven in de gemeente Liesveld, aan de Lek. Groot Ammers ligt in de Alblasserwaardse polder.

[bewerk] Etymologie

Ammers, Ammer of Amer betekende vroeger: waterloop. Vergelijk ook: Amersfoort. Groot Ammers ontstond waar een veenriviertje uitmondde in de Lek. Het voorvoegsel "Groot" is toegevoegd ter onderscheid van Klein-Ammers of Ammerstol, aan de noordzijde van de Lek.

[bewerk] Geschiedenis

Groot-Ammers wordt in de geschiedenis voor het eerst genoemd in 1042. Het, in die tijd gebouwde slot Liesvelt, was een van de grootste en sterkste kastelen van ons land. Het slot was het eigendom van de heren van Liesvelt. De omgeving Groot-Ammers, het Achterland, Graafland, Peulwijk, Ottoland en Peursum stond onder invloed van deze heren. Tussen 1300 en 1400 werd de boezem uitgegraven. Deze waterloop monde via een sluis uit in de Lek, en speelt (nog steeds) een belangrijke rol in de beheersing van het waterpeil in de Alblasserwaard, hoewel de sluis buiten gebruik is genomen. Aan deze boezem staan een 4-tal poldermolens. In 1636 kocht Willem-Frederik van Nassau, stadhouder van Friesland, de baronie van Liesvelt. Onze koningin mag zich om deze reden Barones van Liesvelt noemen. Omdat het slot Liesvelt een bouwval was geworden werd het in 1740 afgebroken. Het puin werd gebruikt om de Lekdijk te verstevigen. Het stalgebouw is bewaard gebleven, en werd sindsdien gebruikt als rechtszaal. In 1745 werd begonnen met de bouw van een nieuw huis van Liesveld, hier zijn nog slechts resten van bewaard gebleven. Rond 1900 was er in Groot Ammers veel handel in kaas. De kaas werd in de Alblasserwaardse polder geproduceerd, en in Groot-Ammers verhandeld, getuige de kaaspakhuizen in het dorp.

[bewerk] Molens

Gelkenesmolen;wipmolen

Van noord naar zuid staan langs de Molenkade de volgende poldermolens:

Gelkenesmolen; wipmolen
Graaflandse of Middelmolen; wipmolen; 1805 (restauratie: 2005-2006)
Achtkantemolen; rietgedekte, achtkante grondzeiler; AD ca 1751
Achterlandse molen; wipmolen

Langs de Lekdijk heeft gestaan de korenmolen:

De Pauw, achtkante molen

In het Ooievaarsdorp Liesvelt staat tegenwoordig:

De Jonge Sophia; achtkante grondzeiler; vermoedelijk AD 1773

Alle molens in Groot-Ammers worden beheerd door de Stichting tot Instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (SIMAV).

[bewerk] Ooievaars

Groot-Ammers is voor velen vooral bekend door de ooievaars. Het is lange tijd slecht gesteld geweest met de aantallen ooievaars in Nederland. Door ooievaars te importeren en in gevangenschap te laten broeden is het Ooievaarsdorp 'Het Liesveld' ontstaan. De nakomelingen worden vrijgelaten. Deze pogingen hadden tot resultaat dat in 1978 en 1979 resp. 3 en 2 broedparen bestonden uit een wild en een gekweekt exemplaar. Het totaal aantal broedparen bedroeg 9 in 1979. Begin jaren negentig was het aantal (half)tamme broedparen vergroot door het stichten van 'buitenstations' met telkens weer opgekweekte jonge ooievaars. Dankzij het succescolle broedprogramma gaat het nu gelukkig zo goed met de ooievaar, dat deze weer op eigen benen kan staan. Het accent is daarom bij Het Liesvelt verlegd van ooievaarsdorp naar Streekcentrum met een veel bredere functie.