Hans Teeuwen

Van Wikipedia

Hans Teeuwen op de première van Borat in Amsterdam

Hans Eduard Marie Teeuwen (Budel, 3 maart 1967) is een Nederlands cabaretier, acteur en regisseur.

Hans Teeuwen kreeg landelijke bekendheid toen hij in 1991 samen met Roland Smeenk het cabaretfestival Cameretten won met de show Heist. Een jaar na deze prijs, en voordat deze show als avondvullend programma kon gaan toeren, kwam Smeenk om bij een auto-ongeluk. Teeuwen ging verder als soloartiest.

Hans Teeuwen maakte zijn debuut als soloartiest in 1994 met de show Hard en Zielig. Zijn stijl is controversieel en wordt vaak gekwalificeerd als absurdistisch. In zijn cabaretvoorstellingen spelen de thema's seks en geweld belangrijke rollen. Verscheidene malen werden gangbare theaterconventies in de voorstellingen door Teeuwens spel doorbroken.

In september 2005 gaf Hans Teeuwen in een interview voor de Volkskrant te kennen dat hij zal stoppen met het geven van cabaretvoorstellingen. De shows matten hem zo af dat hij "gewoon even klaar" is met cabaret: "Ik heb tien jaar cabaret gedaan, vijf programma's gemaakt, er is veel gelachen, ik heb veel applaus gekregen, maar als ik eraan terugdenk, is het eerste dat me te binnen schiet toch die ongelofelijke vermoeidheid." Verder zegt hij: "Een cabaretprogramma moet je toch minstens honderd keer spelen. Daar ben je dus anderhalf jaar zoet mee." Zo'n lange tournee ziet hij zichzelf de komende tijd niet meer maken, ook al omdat zijn voorstellingen veel energie vergen.

Hans Teeuwen zegt zich vanaf dan te willen toeleggen op het regisseren van films. In 2005 presenteert hij zijn eerste film, de lolamoviola Masterclass, een half geïmproviseerde productie met ondermeer Peer Macini en Pierre Bokma, waarin de acteurswereld op de hak wordt genomen.

In 2006 keerde hij terug in de theaters. Niet als cabaretier, maar als zanger. De show kreeg de titel Hans Teeuwen Zingt Liedjes Die Door Anderen al Veel Eerder, Veel Vaker En Veel Beter Zijn Gezongen.

[bewerk] Theatershows

[bewerk] Hard en Zielig, 1994-1995

De tournee van zijn eerste soloshow Hard en Zielig, vond plaats in 1994. Begonnen in het clubcircuit, staat de cabaretier aan het einde van de reeks voorstellingen voor grote zalen te spelen.

Opvallend zijn de abrupte overgangen tussen de verschillende sketches, de fascinatie met de thema's seks en geweld en Teeuwens vermogen om te interageren met het publiek. De afwezigheid van ‘de actualiteit’ en ‘engagement’ in het programma vormt een breuk met de main stream in het cabaret van die periode. Het programma is een palet van wild pianospel, sprookjesachtige vertellingen, typetjes en improvisaties. De meeste personages die Teeuwen neerzet zijn eenzame losers, zich onderscheidend door hun tics en vreemde wereldvisie.

Hard en Zielig slaat vooral aan bij tieners en twintigers van die tijd. Favoriet zijn onder andere de fabel over de vos, de raaf en de vogelverschrikker Kiekerjan en de alternatieve bijbelvertelling Bijbelverhaal. Het grote arsenaal aan absurde one-liners, stemmetjes en boers gezang leidt tot imitaties door bewonderaars.

Het programma wordt lovend ontvangen door de vaderlandse theaterkritiek. Niet alle recensenten weten echter raad met de nieuweling en zoeken tevergeefs de boodschap, het engagement. Ook zijn niet alle recencenten overtuigd van Teeuwens talent.

Teeuwen zei zelf over zijn succes:

Vanaf het moment dat ik een voet op het podium zette, had ik succes. Omdat het klopt wat ik doe. Ik hoor daar thuis. Het publiek voelt dat het deugt, dat ik er sta. Er zijn cabaretiers bij wie het niet klopt. Ze zijn er eigenlijk niet voor in de wieg gelegd, maar door heel hard te werken hebben ze zich toch een plaats weten te veroveren. Ze vechten zich een weg ernaar toe. Dat gevecht heb ik nooit hoeven leveren. (Vrij Nederland, Coen Verbraak, 1998)

[bewerk] Met een Breierdeck, 1995-1997

Na het debuut volgt er snel de tweede show: Met een Breierdeck. Het is een verzameling schetsen van een breed emotioneel spectrum, uiteenlopend van speelse sciencefiction tot orgastisch geweld. Teeuwen brak een lans met Bertje & Henk, een improvisatie waarin hij twee ‘vrijwilligsters’ uit het publiek laat figureren in een soort poppenkast. Geen cabaretier had het tot dan toe aangedurfd om het publiek in die mate bij de show te betrekken. Ook vermeldenswaardig zijn Kruik en Nostradamus. Over Kruik zou Teeuwen later zeggen dat het een van zijn beste sketches is.

De speellijst van Met een Breierdeck wordt niet voltooid. Teeuwen heeft te kampen met oververmoeidheid en moet het laatste deel van de tournee afzeggen. Enkele jaren van bezinning volgen. Zijn hoofdrol in de film Jezus is een Palestijn is de eerste keer dat Teeuwen in aanraking komt met het maken van een film. Een samenwerkingsproject met Pieter Bouwman, getiteld de Mannen van de Radio, verschijnt op CD. Het is een selectie uit de reeks geïmproviseerde, absurdistische dialogen, opgenomen voor het radioprogramma De Avonden in de periode 1995-1997. De dialogen die niet op deze verzamel-CD zijn opgenomen, circuleren op het internet. Nog steeds duiken er verloren gewaande opnames op.

[bewerk] Trui, 1999-2000

In 2000 is Teeuwen terug met zijn derde soloshow: Trui. Hoewel de succeselementen van de oude Teeuwen nog aanwezig zijn, is de sfeer van de show een andere dan van de twee voorgaande. Minder dan in Met een Breierdeck, bijvoorbeeld, ligt het accent op geweld. Het absurdisme is eerder lieflijk en de typetjes zijn vaker twijfelaars en minkukels dan maniakken. De show onderscheid zich door gedetailleerde uitwerking van timing, mimiek en muzikaliteit van zowel sketches als muziek. Een nieuw thema is de rolverdeling tussen cabaretier en publiek - deze wordt althans voor het eerst expliciet benoemd. Teeuwen treitert zijn publiek, spreekt zijn minachting erover uit en weigert het slotapplaus. Dit thema zal in zijn volgende voorstellingen blijven terugkeren.

[bewerk] Dat dan weer wel, 2001

De vierde show is - vooralsnog - de minst abstracte. Hoewel het absurdisme nog steeds een significant onderdeel uitmaakt van de show, bevat deze show ook enkele sketches die niet zouden misstaan in de show van een maatschappelijk geëngageerd cabaretier. Het lied Nederland trekt ons zelfbeeld van een tolerante natie in twijfel. God en Allah veegt de vloer aan met de grote wereldreligies. Het verschil tussen Teeuwen en de oude generatie maatschappijcriticasters blijkt uit een sketch als De Jostiband. Het is een tirade die doet denken aan conferences van Youp van 't Hek met als verschil dat Teeuwen zich 'fout' toont: hij valt niet de gevestigde orde, maar juist een kwetsbare groep van de samenleving aan. Opvallend is wederom het slotapplaus. Het publiek krijgt alle gelegenheid om de onthouding na Trui in te halen. Minutenlang laat Teeuwen het publiek de handen stuk klappen en zelfs dan weigert hij de bühne te verlaten.

Intussen heeft Teeuwen kennisgemaakt met cartoonist Gert-Jan van Leeuwen, beter bekend als Gummbah. Samen met Pieter Bouwman spelen ze een reeks voorstellingen in het Betty Asfaltcomplex. De voorstellingen worden bewerkt tot de televisieserie Poelmo, slaaf van het zuiden (voor meisjes die van dieren houden).

[bewerk] Industry of Love, 2003-2004

Tot de onderwerpen van "Industry of Love" behoren de kikvorsman op schoot, vrouwen lastigvallen met lege vissenkommen, dieren en tijd. Het verschil met met name Teeuwens eerste drie shows is dat het absurdisme eerder lichtvoetig dan tragikomisch is. Desalniettemin zitten in Industry of Love een aantal sketches die het onbestemde gevoel van Weltschmerz oproepen.

Het gedicht Liefde is een van de zeldzame momenten waarop de cabaretier tot het publiek spreekt zonder absurdisme of dubbele bodem. Het is een verzuchting over de liefde als pijnlijke maar verslavende, en tot mislukken gedoemde onderneming.

In het controversiele stuk Koningin wordt het koningshuis onder handen genomen. Teeuwen slaagt er weer in om zijn publiek op te zadelen met dat schuldbewuste en gegeneerde gevoel dat gepaard gaat met lachen om zaken die over de grens van het betamelijke lijken te gaan. Hoewel niet representatief voor de show als geheel (een Fremdkörper, in zijn eigen woorden), houdt deze sketch Teeuwens reputatie in stand: "een cabaretier die alleen maar wil choqueren". Hij lijkt er niet mee te zitten: 'Dat is dus geen lintje voor mij', voorspelt hij, schuldbewust glimlachend.

[bewerk] Thematiek

Hans Teeuwen is geen cabaretier die zaken aanklaagt of een moraal uitdraagt. Minder dan de meeste van zijn collega’s behandelt hij expliciet maatschappelijke kwesties. In een zeldzaam interview (extra item op de DVD van Industry of Love) verklaart Teeuwen dat hij het als een vergissing ziet om een boodschap te willen destilleren uit zijn shows. De enkele keer dat hij een maatschappelijk probleem aansnijdt, is dat naar eigen zeggen alleen omdat hij aanvoelt dat de kwestie gevoelig ligt bij het publiek, waardoor het zich goed leent om grappen over te maken.

Op een dieper niveau zijn thema’s als onrecht en immoraliteit echter wel degelijk aanwezig in zijn shows. Deze komen steeds tot uiting in de meelijwekkende of stuitende typetjes die hij neerzet. Teeuwen toont het publiek op die manier iets van het menselijke tekort, in plaats van het te benoemen. Daarbij ontziet hij zichzelf niet: de zielige of wrede personages heten opvallend vaak Hans. Het publiek wordt evenmin gespaard. Teeuwen probeert zijn toeschouwers als het ware medeplichtig te maken door hen te laten lachen om de meest wrede grappen. In Met een Breierdeck zit een scène waarin een gewelddadig personage op het punt staat een man te executeren. De cabaretier geeft het publiek de keuze: 'Als iemand wil dat hij gespaard moet worden, moet die het nu zeggen.' Niemand reageert en 'met toestemming' van het publiek krijgt de ongelukkige het genadeschot. Deze scène is exemplarisch voor Teeuwens aanpak: hij haalt de duistere kant, het immorele bij zichzelf en het publiek naar boven, in plaats van deze in de buitenwereld te plaatsen en ertegen te fulmineren.

[bewerk] Samen met anderen

1991: Heist (met Roland Smeenk)
1995: Mannen van de Radio (met Pieter Bouwman en Theo Maassen)
2000: Poelmo, slaaf van het Zuiden. Voor meisjes die van dieren houden (met Pieter Bouwman en Gummbah)

[bewerk] Toneel

1990: Hoge bomen wind! 2 (uitvoerende)
1990: Platonov (Petja)
1991: Winnie de Poeh - Over nietsdoen en andere noodzaken (Konijn)
2001: Not Building A Wall, But Making A Brick (benefietvoorstelling voor Mirjam Bos (uitvoerende)