Jacob de Wit
Van Wikipedia
 Plafondstuk van Jacob de Wit Herengracht 366, Amsterdam |
Jacob de Wit (1695-1754) is een Nederlandse kunstschilder.
Hij is vooral bekend om zijn vele plafond-, deur- en schoorsteenstukken die hij schilderde in de huizen aan de Heren- en Keizersgracht te Amsterdam, en tevens in de buitenplaatsen van de betreffende eigenaars. De Wit werd in 1695 te Amsterdam geboren en zou uitgroeien tot één van de belangrijkste 18de-eeuwse schilders van de Lage Landen. Toen De Wit 13 jaar was, vertrok hij naar Antwerpen, waar hij lessen volgde aan de Schilder-Akademie. Hier werd hij een groot bewonderaar van de Vlaamse schilders Peter Paul Rubens en Antoon van Dyck.
Inhoud |
[bewerk] Levensjaren
Jacob de Wit keerde in 1715 terug in Amsterdam, waar hij al spoedig zijn eerste opdrachten kreeg. De schilder werd in 1741 eigenaar van Keizersgracht 383 en 385. Tot zijn overlijden in 1754 woonde en werkte hij in 385. In het achterhuis was zijn atelier. In het werk van Jacob de Wit zijn duidelijk invloeden van Rubens en Van Dijck te zien, maar ook van Gerard de Lairesse, zijn directe voorloper.
[bewerk] Jacob de Wit in Musea
Van Jacob de Wit zijn diverse plafondstukken bewaard gebleven, in veel gevallen zelfs op de originele plaats. In het Rijksmuseum is een plafondstuk van Jacob de Wit te zien: Apollo tronend op de wolken met Minerva en de negen muzen, afkomstig uit Keizersgracht 401 uit ± 1730. In het Amsterdams Historisch Museum hangt het enige naakt dat van Jacob de Wit bekend is. Het paneel is afkomstig uit Nieuwe Herengracht 99 en in opdracht gemaakt voor de bibliotheek van Isaac da Pinto.
[bewerk] Jacob de Wit in Amsterdam
Plafondstukken van Jacob de Wit in Amsterdamse grachtenhuizen zijn te vinden in:
- Herengracht 168 - Het rijke interieur van Herengracht 168 bevat maar liefst twee plafondstukken van Jacob de Wit, resp. in de voor- en achterkamer: Eerbetoon aan Flora / Allegorie op de lente, 1729 (gesigneerd en gedateerd) en De Deugd bezoekt een Bacchusfeest, 1730
- De beide kamers hebben bovendien beschilderde behangsels, de voorkamer uit 1730 en de achterkamer uit 1734, beiden gemaakt door Isaac de Moucheron (de landschappen) en Jacob de Wit (de figuurtjes in de landschappen) gezamenlijk.
- Herengracht 170-172 - Ook Herengracht 170 heeft een rijk interieur. In de voorkamer bevinden zich plafondschilderingen in vakken, waaronder een plafondstuk, Flora en Zephyr, uit 1735. Er zijn bovendien twee deurstukken van Jacob de Wit uit 1735 (gesigneerd en gedateerd).
- Herengracht 366 heeft twee kamers met plafondbeschilderingen van Jacob de Wit. In de grote zaal bevinden zich in de vakken van het cassettenplafond tien doeken met mythologische voorstellingen en de dierenriem uit 1718 (gesigneerd en gedateerd).
- In de achterkamer is in 2000 één van de laatste plafondschilderingen van Jacob de Wit aangebracht: Apollo en de vier seizoenen uit 1750, afkomstig uit Herengracht 440.
- Herengracht 468. Dit bijzonder rijk gedecoreerde huis bevat maar liefst achttien beschilderingen van Jacob de Wit, waaronder twee plafondstukken, in de twee kamers aan de tuinzijde op de hoofdverdieping: Flora en Zephyr, 1746 en Bacchus en Ceres, 1747 (gesigneerd en gedateerd)
- De grote zaal aan tuinzijde heeft behalve het genoemde plafondstuk uit 1746 putti boven de deuren en in de wanden tien "witjes" met allegorische voorstellingen; in totaal zijn er in deze zaal maar liefst veertien werken van Jacob de Wit.
- Herengracht 474. In het plafond van het trappenhuis is een plafondschildering met putti geplaatst, gesigneerd en gedateerd 1721, dat oorspronkelijk afkomstig is uit één van de kamers van dit pand.
- Herengracht 475. In dit bijzonder rijk gedecoreerd huis bevindt zich in de linker-achterkamer een plafondstuk van Jacob de Wit: De ontvangst van Callisto / Diana keert terug van de jacht uit 1731 (gesigneerd en gedateerd).
- Herengracht 476. De rechter-achterkamer heeft een groot plafondstuk van Jacob de Wit: Aurora en Diana / De Dageraad verdrijft de Nacht uit 1730. In de hoeken van het plafond zijn hoekstukken in grisaille ("witjes") aangebracht die tezamen de vier seizoenen uitbeelden. Verder bevat het plafond nog twee medaillons: een portret van Diana en van Apollo. Bij een restauratie in 2000 werd ontdekt dat het plafond in 1904 is ingebracht.
- Herengracht 479. In de linker-voorkamer bevindt zich een groot plafondstuk van Jacob de Wit: De opneming van Callisto in de hemel uit 1731 (gesigneerd en gedateerd). In de hoeken van het plafond zijn vier hoekstukken in grisaille aangebracht die tezamen de vier seizoenen uitbeelden.
- Herengracht 605. De rechter-voorkamer van het Museum Willet-Holthuysen is ingericht als een 18de-eeuwse blauwe kamer met interieurelementen van elders. Het zolderstuk met goden in het luchtruim en "witjes" van Jacob de Wit uit 1744 is afkomstig van Herengracht 250.
- Keizersgracht 604. In het hoofdvak van een plafond met drie grote en twee kleine vakken bevindt zich Apollo met musicerende muzen uit ±1730. Het bijbehorende schoorsteenstuk is in de oorlog geroofd.
[bewerk] Jacob de Wit elders
- landgoed Bosbeek in Heemstede: Gerard Aarnout Hasselaer, burgemeester en raad van Amsterdam en sinds 1753 directeur van de Hollandse Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem, liet het interieur van zijn buitenplaats verfraaien door Jacob de Wit. Een grote plafondschildering van Jacob de Wit is in volle glorie, de rest verdwenen. Te bezichtigen op Monumentendag.
[bewerk] Bron
De tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is overgenomen van de website van het Bureau Monumentenzorg Amsterdam, http://www.bmz.amsterdam.nl
