Jacobus Overduin
Van Wikipedia
Jacobus Overduin (Leiden, 27 september 1902 - Veenendaal, 4 juni 1983) was een Nederlandse predikant.
Zijn vader was hervormd en een aanhanger van de theoloog Kohlbruggie. Zijn moeder was christelijk-gereformeerd en bij die kerk volgde hij catechisatie. Na zijn voortgezette schoolopleiding (gymnasium), studeerde hij theologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij was predikant in Sleen (1930), Kampen (1933), Arnhem (1939), Amsterdam (1946 voor de evangelisatie-arbeid) en Veenendaal (1953-1964). Ds. Overduin overleed in 1983.
Gedurende de Arnhemse periode werd hij in 1942 betrokken bij de Arnhemse schoolstrijd. Hij preekte tegen het dreigende toezicht op het christelijk onderwijs door de Duitse bezetters. Hij deed dat in niet mis te verstane woorden, wetende wat er op het spel stond. Hij wist dat dit gevangenschap zou betekenen en was daarop voorbereid. Het gevolg hiervan was inderdaad dat hij werd aangehouden. Hij werd op diverse plaatsen in Nederland vastgehouden en daarna via kamp Amersfoort naar het concentratiekamp Dachau weggevoerd. Hij arriveerde er samen met bijna 70 anderen. Slechts drie van hen overleefden het kamp. Eén van hen was ds. K. Sietsma. Na de oorlog heeft hij erover geschreven in het boek Hel en hemel van Dachau.
Ds. Overduin was volgens velen een bijzonder begaafd preker én spreker. Als jonge predikant benadrukte Overduin de sociale verantwoordelijkheid van de gelovigen en van de kerk en stond hij bekend als de 'rode dominee' van Sleen. Ook stond hij zeer kritisch tegenover bet intellectualisme en rationalisme dat zich in allerlei vormen van kerkelijk werk (prediking, jeugdwerk, synodale besluiten) uitte en legde sterke nadruk op de beleving van bet geloof (ongetwijfeld mede vanuit zijn christelijke gereformeerde achtergrond).Hij was het niet eens met ds. Klaas Schilders kerkopvatting. In latere jaren, vooral in de jaren '60 en '70, toen de preken van veel gereformeerde (synodaal) horizontalistisch werd, met alle nadruk op wat wij mensen in deze wereld moeten doen, begon ds. Overduin nadrukkelijk het verticale aspect van het evangelie naar voren te brengen.
De splitsing in de Gereformeerde Kerken tijdens de Tweede Wereldoorlog (Vrijmaking) heeft ernstige gevolgen gehad voor die kerk. De synodes durfden nadien allerlei dwaalleer niet meer te bestrijden uit vrees voor nieuwe afsplitsingen. Predikanten die weigerden (soms grote) gedeelten van de Bijbel te aanvaarden werden geen halt toegeroepen. Zelfs een aantal professoren aan de Vrije Universiteit deden daaraan mee en braken zodoende beetje bij beetje de Gereformeerde Kerken af. Ook vele kerkenraden rechtten niet hun rug, maar lieten veel zaken toe die vaak door een groot deel van de gemeente niet werden ondersteund. Soms vielen daardoor Gereformeerde Kerken volledig uiteen.
In een interview met Dr. K. Runia, ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardig, zei ds. Overduin: "In mijn prediking en pastoraat heb ik altijd een integraal evangelie willen brengen, dat Christus zowel Verlosser als voorbeeld is. Niet het één ten koste van een ander". En ook: "Ik erken dat het evangelie ruim is en dat het zich helemaal niet beperkt tot de menselijke ziel alleen, maar tot de hele mens, ja, tot de hele wereld. Maar we moeten niet vergeten, dat Christus - hoewel Hij de hele wereld op het oog heeft - altijd begint met het slaan van een bruggehoofd in het hart van de mens. Dat hij of zij wedergeboren wordt. Dat is voor alles noodzakelijk. Als je daar niet meer vanuit wilt gaan, wordt het evangelie gehumaniseerd tot een soort moraal of een idealisme en wordt Jezus uitsluitend een voorbeeld".
Zondag 1 van de Heidelberger Catechismus was hem uit het hart gegrepen. Hij zei eens; "Ik geloof niet dat je het beter kunt zeggen dan Zondag 1 van de Catechismus. De hele verlossing die Christus teweeg brengt in het mensenleven, die geweldige ommekeer; dat je niet meer zelf koning bent, maar dat je een andere Heer hebt gekregen, die tegelijkertijd Verlosser is. Het is de allesomvattende troost in leven en in sterven. Het is niet alleen aanzet tot stervensgenade, maar ook tot levensgenade, want je gaat voortaan Hem dienen. Ik blijf erbij dat je in Zondag een eigenlijk alles aantreft."
