Jane Jacobs

Van Wikipedia

Jane Jacobs, geboren als Jane Butzner (Scranton (Pennsylvania), 4 mei 1916 - Toronto, 25 april 2006) was een Amerikaans-Canadese publiciste en stadsactiviste. Zij is vooral bekend geworden door haar pleidooien voor gemengde buurten en dooor acties tegen de aanleg van snelwegen door woonbuurten.

Zij is geboren in een Joodse middenstandsfamilie. Haar vader was arts en haar moeder lerares. In de jaren dertig verhuisde ze naar New York. Daar had ze diverse baantjes en studeerde ze twee jaar aan Columbia University. In 1944 trouwde ze met de architect Robert H. Jacobs.

In 1961 verscheen haar bekendste boek, The Death and Life of Great American Cities (Dood en leven van grote Amerikaanse steden). Het behoort nog altijd tot de meest invloedrijke geschriften over stedelijke ontwikkeling en stadsplanning. Jacobs legde hierin de mechanismen bloot waardoor levendige stadsbuurten in hun voortbestaan werden bedreigd door planners die, geïnspireerd door Le Corbusier, functies als wonen, werken en verkeer zoveel mogelijk wilden scheiden. Jacobs hield een met typerend common sense doorspekt pleidooi voor kleinschalige buurten met een druk straatbeeld waar wonen, werken en winkelen zoveel mogelijk gemengd werden. De menselijke schaal diende volgens Jacobs de maat te zijn in stedelijke ontwikkeling.

Volgens Jane Jacobs zijn er twee factoren die creativiteit en ontstaan van nieuwe ideeën bevorderen:

• Een divers aanbod van kennis en technologie
• En de bereidheid van creatieve bewoners van die stad die de kennis en technologie met elkaar koppelen.

Overigens een stad zelf kan nooit slim zijn. Slechts haar inwoners kunnen verschillende ideeën hebben. De nieuwe combinaties van die interessante ideeën komen voort uit de communicatie tussen personen met verschillende achtergronden. Er is dus een hoge bevolkingsdichtheid en hoge diversiteit nodig. De creatieve geest kan geprikkeld worden door de diversiteit van een gebouwde omgeving. Jacobs zegt het volgende over: "new ideas may need old buildings". Niet alleen een menging van functies maar ook een menging van diverse vormen en varianten van die functie maakt een stad tot creatieve broedplaats ideeën. Eigenlijk zou dus groentezaak naast een bank, meubelmaker naast een advocaat enz. moeten vestigen. Haar streven naar diversiteit maakt zij tot een van de eerste generatie voorstanders van multiculturele samenleving.

Het boek verscheen in een tijd waarin niet alleen in de Verenigde Staten maar ook in veel Europese landen oude stadswijken in verval raakten en bestuurders vooral heil zagen in grootschalige, monofunctionele wijken. In Nederland werden in die tijd de plannen ontwikkeld voor bijvoorbeeld de Bijlmermeer, waar functiescheiding in extremis werd doorgevoerd (zie ook het Nieuwe Bouwen).

In haar eigen stad was Jacobs voorzitter van een comité dat in 1962 de aanleg van de Lower Manhattan Expressway wist tegen te houden. Met haar gezin verhuisde ze in 1968 naar Toronto, om te voorkomen dat de twee zonen als dienstplichtigen opgeroepen zouden worden voor de Vietnamoorlog. Ook in Canada streed ze met succes tegen de aanleg van snelwegen door woonbuurten.

Jane Jacobs overleed op 89-jarige leeftijd.

[bewerk] Bibliografie

Belangrijkste werken over steden:

• The Death and Life of Great American Cities (1961)
• The Economy of Cities (1969)
• Cities and the Wealth of Nations (1984)