Jules Destrée

Van Wikipedia

Jules Destrée (Marcinelle, 21 augustus 1863 - Brussel, 3 januari 1936) was een Waals socialistisch politicus. Hij ging de geschiedenis met zijn vaak uit de juiste context gehaalde uitspraak tegen koning Albert I: "Il n'y plus des belges." (Er zijn geen Belgen meer).

[bewerk] Biografie

Zijn vader was ingenieur in de chemische industrie in Marcinelle en Couillet en werd later professor. Jules zelf was een begaafd student die al op twintigjarige leeftijd doctor in de rechten werd aan de U.L.B. (Université Libre de Bruxelles). Zijn jongere broer, Olivier-Georges, werd kloosterbroeder, eerst in Maredsous, later in Leuven (abdij van Keizersberg).

Naast zijn werk aan de balie, frequenteerde Jules Destrée graag de artistieke en literaire kringen van zijn tijd. Zo leerde hij de etser Auguste Danse kennen, wiens dochter Marie hij in 1889 huwde.

Hij begon ook aan een politieke carrière, en werd in 1894 als socialist (voor de BWP, Belgische Werkliedenpartij) verkozen in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, waarin hij tot aan zijn dood zou zetelen.

Hij publiceerde ook veel en divers; naast verhalend proza, politieke en sociale werken ook studies over kunstenaars (onder meer Odilon Redon, Rogier van der Weyden).

Volgens Destrée bestond België uit twee afzonderlijke entiteiten, Vlaanderen en Wallonië, en was er geen "Belgisch" nationaal gevoel mogelijk (in 1906 verschijnt zijn werk Une idée qui meurt: la patrie). In de Revue de Belgique van 15 augustus 1912 verwoordde hij dit in zijn beroemd/berucht geworden Lettre au roi sur la séparation de la Wallonie et de la Flandre, over de scheiding van Vlaanderen en Wallonië, met daarin de woorden: "Il y a en Belgique des Wallons et des Flamands. Il n'y a pas de Belges." ("In België zijn er Walen en Vlamingen. Er zijn geen Belgen."). In tegenstelling tot wat de titel van zijn brief zou laten vermoeden, pleitte hij niet voor een daadwerkelijke splitsing van België maar voor een soort federale staat avant-la-lettre; dit in de eerste plaats uit vrees dat het dichtbevolkte Vlaanderen de overheersing zou krijgen in een unitair België (Une Belgique faite de l'union de deux peuples indépendants et libres, accordés précisément à cause de cette indépendance réciproque, ne serait-elle pas un Etat infiniment plus robuste qu'une Belgique dont la moitié se croirait opprimée par l'autre moitié?).

Na de Duitse inval in 1914 ging Jules Destréé, op verzoek van de Belgische regering in ballingschap in Frankrijk, de Belgische zaak bepleiten in Londen, Parijs en Rome, en ging hij ook op diplomatieke zending naar Sint-Petersburg en naar China in 1918.

Van 1919 tot 1921 was hij minister van Kunsten en Wetenschappen. Hij richtte een "Fonds des mieux doués" op (fonds voor de meestbegaafden), om de studies van hoogbegaafde kinderen uit minder begoede families te bekostigen. In 1920 richtte hij de "Académie de Langue et de Littérature françaises de Belgique" op (Academie voor de Franse taal en letterkunde van België).

Hij zou zich tot aan zijn dood blijven inzetten voor de Waalse zaak. In 1923 verliet hij weliswaar de "Assemblée wallonne", waarvan hij in 1912 aan de wieg had gestaan, omdat die te weinig aandacht zou gehad hebben voor de Waalse arbeidersklasse. In 1929 ondertekende hij, samen met Camille Huysmans, het Compromis des Belges. Hierin werd het separatisme veroordeeld, de culturele autonomie van Vlaanderen resp. Wallonië aanvaard en een grotere autonomie voor gemeenten en provincies voorgesteld. Het Compromis kwam tegemoet aan de eis van Destrée om Vlaanderen tweetalig te houden (naast een eentalig Wallonië).

In 1938 werd het Institut Jules Destrée opgericht om de regionale ontwikkeling van Wallonië te bevorderen.
Met zijn nalatenschap is een museum in Charleroi opgericht (Musée Jules Destrée), geopend in 1988.

[bewerk] Trivia

Gaston Eyskens zou later de beruchte woorden van Destrée geparafraseerd hebben onder de vorm "Sire, il n'y a plus de Belges" na de eerste stappen in de omvorming van België tot federale staat.

In 2005 was hij ook één van de kansmakers op de titel De Grootste Belg, maar haalde de uiteindelijke nominatielijst niet en strandde op nr. 62 van diegenen die net buiten de nominatielijst vielen.