Kabinet-Van Hall/Donker Curtius

Van Wikipedia

Kabinet-Van Hall/Donker Curtius
Politieke Kleur Premier	Conservatief F.A. van Hall
Van Demissionair Tot	19 april 1853 24 juni 1856 1 juli 1856
Voorganger Opvolger	Thorbecke I Van der Brugghen
Nederlands kabinet

Het kabinet-Van Hall/Donker Curtius was een conservatief Nederlands kabinet van 19 april 1853 tot 1 juli 1856. Dit koninklijke kabinet treedt aan na de Aprilbeweging van 1853. Kort na zijn aantreden, ontbindt het kabinet de Tweede Kamer. De verkiezingen leveren winst voor de conservatieven en antirevolutionairen op. Minister Van Hall weet de godsdienstige gemoederen tot bedaren te brengen door een nietszeggende Wet op de kerkgenootschappen.

De ministers zijn overwegend conservatief of conservatief-liberaal. Ook de vroegere medestander van Thorbecke, Donker Curtius, maakt deel uit van het kabinet. De koning heeft een belangrijke rol gespeeld bij het tot stand komen van het kabinet. Onder de ministers is de voormalige directeur van het Kabinet van de Koning, Van Rappard.

Het kabinet treedt af nadat de antirevolutionairen onder leiding van Guillaume Groen van Prinsterer kritisch reageren op de ontwerp-Wet op het lager onderwijs van minister Van Reenen. Ook buiten de Kamer bestaat verzet daartegen. De koning kiest de zijde van Groen en de opposanten. De periodieke verkiezingen van 1854 en 1856 hebben er bovendien al toe geleid dat de liberale oppositie is versterkt. De koning formeert daarop grotendeels zelf een nieuw kabinet.

[bewerk] Bijzonderheden

Minister Donker Curtius brengt de Wet vereniging en vergadering en de Wet op de ministeriële verantwoordelijkheid tot stand.

Minister Pahud van Koloniën brengt in 1854 het Regeringsreglement voor Nederlands-Indië tot stand, dat als een soort Grondwet voor de kolonie kan gelden. De landsbestuur is in handen van de Nederlanders, met aan het hoofd de Gouverneur-Generaal; op lokaal niveau treden de inlandse regenten als bestuurders op.

Tijdens de Krimoorlog (1853-1856) tussen Rusland en het Ottomaanse rijk (Turkije) weet Nederland, met name dankzij de inspanningen van minister Van Hall, afzijdig te blijven. Andere Europese landen, zoals Groot-Brittannië en Frankrijk, vechten aan Turkse zijde mee.

De ontwerp-Wet op het lager onderwijs van Van Reenen. Dit ontwerp gaat uit van de gemengde openbare school: openbare scholen voor kinderen met een verschillende geloofsovertuiging. Van Reenen stelt ook voor om, indien de plaatselijke omstandigheden het toelaten, het oprichten van openbare scholen voor een bepaalde gezindte (bijv. voor de katholieken) toe te staan. De Tweede Kamer voelt daar in meerderheid echter niet voor, en deze 'facultatieve splitsing' verdwijnt dan weer.

Tegen het wetsvoorstel wordt van protestantse zijde een petitiebeweging gehouden. De adressanten doen hierbij tevens een beroep op de koning, die advies vraagt aan Groen. Hij adviseert de koning met actie te wachten tot het wetsvoorstel is aangenomen. Groen zelf weigert een ministerspost.

[bewerk] Ministers

Minister van Buitenlandse Zaken	Mr. F.A. baron van Hall	cons. lib.
Minister van Justitie	Mr. D. Donker Curtius	liberaal
Minister van Binnenlandse Zaken	Jhr.Mr. G.C.J. van Reenen	conservatief
Minister van Financiën	E.C.U. van Doorn	conservatief	tot 5 januari 1854
	Mr. F.A. baron van Hall	cons. lib.	a.i., 5 januari 1854 tot 31 maart 1854
	Dr. A. Vrolik	conservatief	vanaf 31 maart 1854
Minister van Oorlog	H.F.Ch. baron Forstner van Dambenoy	conservatief
Minister van Marine	J. Enslie	geen pol. stroming	tot 16 december 1854
	H.F.Ch. baron Forstner van Dambenoy	conservatief	a.i., 16 december 1854 tot 8 februari 1855
	A.J. de Smit van den Broecke	conservatief	vanaf 8 februari 1855
Minister van Koloniën:	Ch.F. Pahud	cons. lib.	tot 1 januari 1856
	Mr. P. Mijer	conservatief	vanaf 1 januari 1856
Minister van Zaken der rooms-katholieke Eredienst	Mr. L.A. Lightenvelt	cons. kath	tot 31 december 1853
	Mr. F.A. baron van Hall	cons. lib.	a.i., 28 juni 1853 tot 27 september 1853
	Mr. J.A. Mutsaers	cons. kath	vanaf 31 december 1853
Minister van Zaken van de Hervormde en andere Erediensten, behalve die der r-k	E.C.U. van Doorn	conservatief	tot 20 januari 1854
	Mr. A.G.A. ridder van Rappard	conservatief	vanaf 20 januari 1854

Bronnen en referenties:

De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname is toegestaan met bronvermelding.