Kasteel Rosendael
Van Wikipedia
Kasteel Rosendael is een van oorsprong laat Middeleeuws kasteel, dat door de heren van Gelre werd gebouwd. Het kasteel ligt in het Gelderse dorp Rozendaal bij Velp.
De donjon is oorspronkelijk zo'n 25 meter hoog geweest, en heeft een diameter van 16 meter. Hiermee is de grote toren de grootste in zijn soort in Nederland. Het kasteel wordt in 1314 voor het eerst vermeld, en Graaf Reinoud I was de eerste bewoner. Ook zijn zoon Reinoud II was er kasteelheer.
Na de graven en hertogen van Gelre werd het kasteel eigendom van drost Willem van Scherpenzeel, die het in 1579 verkocht aan Dirck van Dorth. Van Dorth liet veel aan het kasteel veranderen, en liet de tuinen, vijvers en beken aanleggen. Na Van Dorth werden achtereenvolgens de families Van Arnhem, Torck en Van Pallandt eigenaar van het landgoed en het kasteel.
Onder kasteelheer Lubbert Adolf Torck, die getrouwd was met de schatrijke Petronella van Hoorn, werden de tuinen opnieuw aangelegd, onder architectuur van Daniel Marot. In deze tijd werden onder andere de schelpengalerijen aangelegd.
Van het oorspronkelijke kasteel is slechts de donjon overgebleven. In 1722 werd aan de toren een vierkant huis gebouwd, en werden diverse bijgebouwen en stallen gebouwd. Daarmee werd het meer een buitenhuis dan een kasteel.
De tuinen en vijvers werden in de negentiende eeuw aangepakt door architect Jan David Zocher jr., die onder andere een aantal kleinere vijvers samenvoegde tot één grote. Ook de schelpengalerijen werden aangepakt, en ten tijde van de Van Pallandts zouden daar de Bedriegertjes worden aangelegd.
Na de Tweede Wereldoorlog, waarin het kasteel door een Amerikaanse bom werd geraakt, en het park gedeeltelijk was verwoest door een verdwaalde V2-raket, raakte het landgoed in verval, totdat in 1977 de laatste baron Willem Frederik Torck baron van Pallandt het overdroeg aan de stichtingen Het Geldersch Landschap en de Vrienden van de Geldersche Kasteelen. Het landhuis en de tuin werden gerestaureerd en gedeeltelijk voor publiek opengesteld.
[bewerk] Literatuur
- Middeleeuwse kastelen van Gelderland, F.M. Eliëns en J. Harenberg, Rijswijk, 1984
- Kasteel Rosendael, A.I.J.M. Schellart, Prof. Dr. J.G.N. Renaud en Mevr. Hans Nieuwenhuis, Zeist, 1987 (deel 21 uit de Nieuwe Reeks van de Serie Nederlandse Kastelen)
- Geldersche Kasteelen, tot defensie en eene plaissante wooninghe, architectuur, interieur, tuinen, J.C. Bierens de Haan en J.R. Ras, Zwolle, 2000
