Kerkenkruis
Van Wikipedia
Een kerkenkruis is een groep kerken die samen op een plattegrond een kruis vormen.
In Nederland is het enige voorbeeld het beroemde kerkenkruis van Utrecht, waarvan drie van de vijf kerken nog overeind staan. Dit kerkenkruis zou bedacht zijn op initiatief van keizer Hendrik III. Nadat zijn vader Koenraad II in 1039 in Utrecht overleden was, werden diens ingewanden in de Dom bijgezet, en Hendrik zou diens nagedachtenis hebben willen eren door de bouw van een kruis van kerken rondom het hart van zijn vader. Het plan werd grotendeels uitgevoerd door bisschop Bernold van Utrecht (1027-1054).
Van de vijf kerken in romaanse stijl vormde de Domkerk het middelpunt, en de andere vier de hoekpunten. Dat waren, met de klok mee vanuit het oosten, de Pieterskerk, de Paulusabdij, de Mariakerk en de Janskerk. De Mariakerk kwam pas tot stand onder bisschop Koenraad (1079-1099). Van de Paulusabdij resteren slechts een poort en enige muurfragmenten, van de Mariakerk is de kruisgang (ook wel pandhof genoemd) nog te vinden achter het huidige gebouw voor K&W (Utrechts Conservatorium).
Sommige historici betwijfelen of het kerkenkruis van Utrecht wel als zodanig gepland was. Volgens hen is de locatie van de kerken op zijn minst voor een deel bepaald door de toenmalige geografische gesteldheid van Utrecht. In Middeleeuwse bronnen is geen enkele aanwijzing te vinden van een vooropgezet plan.
In het buitenland vinden we kerkenkruisen onder andere in Bamberg en Paderborn, beide in Duitsland. Ook hier gaat het om niet te staven veronderstellingen, vooral omdat ze, in tegenstelling tot het kruis in Utrecht, doorgaans niet voltooid werden.
|
|
 |
|---|---|
|
Sint-Augustinuskerk | Buurkerk | Catharijnekerk | Domkerk | Doopsgezinde Kerk | Geertekerk | Heilig-Kruiskapel | Jacobikerk | Janskerk | Kerkenkruis | Lutherse Kerk | Mariakerk | Nicolaïkerk | Pieterskerk | Sint-Gertrudiskathedraal | Sint-Martinuskerk | Sint-Salvatorkerk | Willibrordkerk |
