Kiel (Antwerpen)
Van Wikipedia
Het Kiel is een wijk in Antwerpen, net ten zuiden van het stadscentrum. Er wonen zo'n 20.000 inwoners. De wijk is bekend voor haar hoogbouw die ontworpen werd door architect Renaat Braem, maar ook om voetbalclub Germinal-Beerschot of de huidige burgemeester Patrick Janssens die als beenhouwerszoon opgroeide in de wijk.
De buurt wordt gekenmerkt door haar volkse en multiculturele karakter. Maar naast sociale woningen, zijn op het Kiel ook een residentiële villawijk en 19de-eeuwse herenhuizen te vinden. Eeuwen was dit een groen gebied, maar de Olympische Spelen in 1920 en de Wereldtentoonstelling in 1930 brachten daar verandering in. Van die twee evenementen blijft nog weinig over, behalve dan een reeks straatnamen die naar sporten verwijzen. De wijk ondergaat momenteel een volledige vernieuwingskuur, vooral aan het oude gebouw "den TIR" (oorspronkelijk een 19de eeuwse schietstand van de burgerwacht) dat recentelijk omgebouwd werd tot een modern winkelcentrum. Ook de aangrenzende winkelas "De Abdijstraat" wordt momenteel heraangelegd. Een aantal van de oude sociale huurgebouwen uit de jaren 1920 kregen een "facelift". Ook een groothandelsmarkt en Digipolis (het IT-centrum van de stad Antwerpen) bevinden zich binnen het gebied van het Kiel.
Het Kiel heeft als postnummer 2020. Regelmatig wordt er ook met dat cijfer naar de wijk verwezen, alhoewel ook het gebied van het Nachtegalenpark (met oa. het openluchtmuseum met beeldenpark Middelheim) onder dezelfde postzone Antwerpen 2 (met postnummer 2020) valt.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Gedurende enkele eeuwen werd het gebied bewoond door de Friezen en later door de Franken. Het waren zij die de plek Kyle en Bernescot noemden. Hiervan komen de wijknamen Kiel en Beerschot. In 1161 werd voor de eerste keer in een akte van de graaf de benaming "Terra de Bernescot" vermeld.
Het gebied was eeuwenlang als zelfstandige heerlijkheid (met eigen schepenbank en vierschaar) eigendom van de Antwerpse Sint-Michielsabdij voor het door hen in de 17e eeuw aan het Antwerpse stadsbestuur werd doorverkocht.
De grenzen van deze heerlijkheid waren oa. in het zuiden de huidige Hendriklei, Julius De Geyterstraat en Edward Keurvelsstraat en in het oosten de Kruishofstraat en Lange Elzenstraat (bij de aanleg van de Tentoonstellingswijk (na 1930) werd het zuidelijk deel 'extra muros' van de Lange Elzenstraat afgebroken). In het noorden grensde het Kiel samen met de Sint-Michielsabdij tot aan de Sint-Jansvliet, later aan het verdwenen Zuidkasteel (de Antwerpse citadel) en tegenwoordig wordt de R1 (Antwerpse Ring) als de Kielse noordgrens gezien. Naar het westen vormt de Schelde en de polders nog steeds de grens.
Het Kiel zelf bestond uit een Hoog- en een Laag-Kiel waarvan het laatste ter hoogte lag van de huidige spaghettiknoop waar de A112 (Jan de Voslei - Amerikalei) de R1 (Antwerpse Ring) kruist (dit is dus niet de Kielpolder). Dit deel werd later ook de vesten genoemd, verwijzend naar de overblijvende putten water die zich tegen de vestingen bevonden. Dit gedeelte van het Kiel werd al bij de afbraak van het Zuidkasteel tijdens de aanleg van de Antwerpse vestingswerken (na 1862) door Brialmont afgebroken.
Tijdens de Reformatie van de 16e eeuw werden op het Kiel hagenpreken gehouden door de lutheranen. De calvinisten hielden deze eerder te Berchem en Borgerhout.
In 1874 worden er enkele straten aangelegd op het Kiel: de Abdijstraat en kort daarop de Berendrechtstraat, de Zandvlietstraat en de Wittestraat. Het is de kern van wat nu het Oud-Kiel wordt genoemd. Deze namen verwijzen naar de Sint-Michielsabdij (vandaar Abdijstraat): de abt van deze Norbertijnerabdij (Premonstratenzers of Witheren, vandaar Wittestraat) was, naast heer van de heerlijkheid Kiel, ook heer van Berendrecht en Zandvliet.
In 1920 organiseert Antwerpen als eerste -en tot op heden enige Belgische stad- de Olympische Spelen. Daarvoor wordt het Olympisch Stadion gebouwd. Veel straatnamen rond het (huidige) Beerschotstadion verwijzen daardoor nog naar sporten. ook nog. Heel deze wijk staat bekend als de ‘de sportstraten’.
In 1930 wordt de wereldtentoonstelling op het Kiel gehouden. De Christus Koningkerk aan de Jan De Voslei wordt gebouwd en er ontstaat een heel nieuwe wijk. De Tentoonstellingswijk blijft ook vandaag een residentieel stukje Kiel.
Nog zo'n Kielse blikvanger zijn de sociale woningcomplexen. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw werden de woonkazernes aan de Jan Davidlei en omgeving gebouwd. Deze flats werden recentelijk gerenoveerd. Het bekendst zijn waarschijnlijk de blokken van architect Renaat Braem aan de Emiel Vloorsstraat, ook wel ‘potenblokken’ genaamd wegens gebouwd op pijlers (1953) en de Silvertoptorens in het meest noordelijke puntje van het huidige Kiel (1970-1974).
[bewerk] Vervoer
Het Kiel heeft twee spoorwegstations waaronder station Antwerpen Kiel (enkel voor goederen) en station Antwerpen-Zuid op de grens met de wijk het Zuid.
Via tram 2, tram 4 en tram 24 is de wijk zowel met de kernstad als met het district Hoboken verbonden.
[bewerk] Geboren op het Kiel
- Hubert Lampo, schrijver
- Patrick Janssens, huidig burgemeester van stad Antwerpen
