Kiesschijf
Van Wikipedia
Een kiesschijf is een verouderd mechanisch middel waarmee men op telefoontoestellen een telefoonnummer kon kiezen.
Een kiesschijf bestaat uit een vast deel dat op het telefoontoestel is gemonteerd en een draaibaar deel met meestal tien gaten waarin de vinger kan worden gestoken. Door de vinger in het juiste gat te steken en de kiesschijf met de vinger te draaien tot aan de aanslag rechtsonder wordt een veer gespannen. Zodra de vinger uit het gat wordt getrokken, draait de kiesschijf met een vaste snelheid terug, waarbij twee kogeltjes twee contacten kort onderbreken. Het aantal malen waarmee dat gebeurt komt overeen met het gekozen cijfer, behalve bij de nul. Wanneer de nul wordt gekozen worden de contacten tien maal onderbroken.
In de telefooncentrale worden de pulsen gedecodeerd. Vroeger gebeurde dat met een stappenrelais.
Deze verouderde methode wordt tegenwoordig pulskiezen genoemd, in tegenstelling tot het modernere toonkiezen, waarbij telefoonnummers gekozen worden met DTMF-tonen. DTMF staat voor dual-tone-multi-frequency: ieder cijfer komt overeen met een combinatie van twee tonen. Ook wordt FSK (frequentieverschuivingsmodulatie) gebruikt.
Inhoud |
[bewerk] Oudere kiesschijven
In de begintijd van het automatisch kiezen bestonden er kiesschijven met meer gaten - tot 25. Deze kiesschijven werden gebruikt in installaties met niet meer dan 25 aansluitingen, zodat één keer 'draaien' voldoende was om een verbinding tot stand te brengen. Van automatisch interlokaal bellen was in die tijd nog geen sprake.
[bewerk] Internationale versies
De indeling der cijfers verschilt per land. Het meest gebruikelijk is de hierboven afgebeelde versie: 1234567890. Het aantal pulsen is gelijk aan het cijfer (behalve voor de nul, die tien pulsen genereert). In Scandinavië wordt 0123456789 gebruikt. Het aantal pulsen is daar één meer dan het cijfer. Ook zijn er landen waar de cijfers in omgekeerde volgorde staan. Bij internationaal verkeer moet de apparatuur daarom voor een vertaalslag zorgen. Bij het moderne DTMF-kiezen zijn deze verschillen verdwenen.
[bewerk] Letters
Soms staan er ook letters op de kiesschijf. Een telefoonnummer kan dan zowel letters als cijfers bevatten. In Nederland golden tot omstreeks 1950 de volgende letters:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| A | B | C | D | E | F | G | H | J | K |
Vaak werd voor het eerste cijfer van een abonneenummer een letter gebruikt. Bij ouderen is het nog lang gebruikelijk geweest 'K' te zeggen als eerste cijfer van een netnummer.
De Britse letters waren:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ABC | DEF | GHI | JKL | MN | PRS | TUV | WXY | OQ |
Deze letters werden tot ongeveer 1970 gebruikt in netnummers en voor de wijken van de grote steden. Een telefoonnummer in de Londense wijk Holborn werd bijvoorbeeld aangeduid als Holborn 1234 of HOL 1234. Tegenwoordig wordt dit ontmoedigd en is het 405 1234.
Het feit dat er maar twee letters overeenkomen met de 6, doet vermoeden dat de Britse letters een verbetering zijn van de hieronder genoemde Amerikaanse letters, met een aanpassing om verwarring tussen 0 en O te vermijden.
De Amerikaanse letters zijn:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ABC | DEF | GHI | JKL | MNO | PQRS | TUV | WXYZ |
(Q en Z zijn later toegevoegd)
Deze letters zijn thans over de hele wereld bekend. Ze komen ook voor op druktoetstoestellen. Het spreekt vanzelf dat internationale overeenkomst gewenst is, omdat het niet mogelijk is bij een internationale verbinding de letters om te zetten. Zo publiceerde de Britse telefoondienst bij de instructies voor itnernationaal telefoneren een handleiding voor het omzetten van de Amerikaanse letters naar cijfers, met de waarschuwing dat de letter O als 6 moest worden gekozen.
De letters worden thans vrijwel uitsluitend nog gebruikt in servicenummers, zoals 0800-REPARATIE.
[bewerk] Werking
De kiespulsen worden gemaakt door twee contacten waartegen tijdens het terugdraaien kogeltjes drukken. Door middel van nokken op de plastic schijf die met het draaibare deel van de kiesschijf is verbonden bewegen de kogeltjes heen en weer. Tijdens de heengaande beweging worden geen pulsen gemaakt. Dit kan doordat de kogeltjes zijn opgesloten in een afzonderlijk plastic schijf, die middels een slipkoppeling wordt meegenomen door de kiesschijf. Deze schijf kan slechts een beperkte beweging maken: de kogeltjes kunnen een eindje van de contacten weg worden gedraaid.
|
|
