Lokaalspoorweg
Van Wikipedia
Een locaalspoorweg (spelling in de wet) / lokaalspoorweg (spelling in het Groene Boekje) is een Nederlandse spoorweg waaraan minder hoge technische eisen worden gesteld.
In 1878 werd het dankzij de Wet omtrent regeling van de dienst op Locaalspoorwegen mogelijk om ook spoorwegen te kunnen aanleggen waaraan minder hoge eisen worden gesteld op het gebied van beveiliging en maximale aslast. De maximumsnelheid op een locaalspoorweg is wel lager. Door de lagere eisen was de aanleg goedkoper, zodat de locaalspoorweg een nieuwe spoorcategorie werd tussen de bestaande categorieën hoofdspoorweg en tramweg in.
Locaalspoorwegmaatschappijen schoten na 1880 als paddestoelen uit de grond om gebieden te ontsluiten die te dunbevolkt zijn voor de aanleg van een hoofdspoorweg. De exploitatie werd veelal overgedragen aan grote spoorwegmaatschappijen als de SS of de HSM. In de jaren dertig van de twintigste eeuw worden de meeste locaalspoorwegen al weer gesloten omdat ze de hevige concurrentiestrijd met de bus verloren hadden. Sommige lijnen zijn omgezet in hoofdspoorwegen. Tot 2005 was vrijwel het hele Nederlandse spoorwegnet 'hoofdspoorweg' en was de verouderde locaalspoorwegwetgeving in onbruik geraakt.
In 2005 is de oude wetgeving weer uit de kast gehaald. Een aantal hoofdspoorlijnen die eigendom zijn van museumspoorlijnen, zijn omgezet in locaalspoorwegen om te voorkomen dat ProRail de beheerder zou worden van deze lijnen. ProRail heeft namelijk een beheerconcessie gekregen voor alle hoofdspoorwegen in Nederland en daarbij was geen rekening gehouden met het feit dat ProRail niet altijd de eigenaar was van de hoofdspoorwegen.
[bewerk] Lijst van locaalspoorwegen in Nederland
Momenteel hebben de volgende spoorlijnen de status van locaalspoorweg als bedoeld in de Locaalspoor- en Tramwegwet:
| Locaalspoorweg | Provincie | Status | Beheerder |
|---|---|---|---|
| Veendam – Stadskanaal – Musselkanaal-Valthermond | Groningen | museumlijn | Stichting Stadskanaal Rail |
| Coevorden – Grens (Laarwald) | Drenthe | alleen goederen | Bentheimer Eisenbahn |
| Nieuw Amsterdam – Schoonebeek | Drenthe | buiten gebruik | ProRail |
| Boekelo – Haaksbergen | Overijssel | museumlijn | Stichting Museum Buurtspoorweg |
| Apeldoorn Zuid – Dieren | Gelderland | museumlijn | Veluwsche Stoomtrein Maatschappij |
| Leusden – De Haar | Utrecht | opgebroken | |
| Amsterdam Haarlemmermeer – Bovenkerk | Noord-Holland | museumlijn | Stichting Electrische Museumtramlijn Amsterdam |
| Hoorn – Medemblik | Noord-Holland | museumlijn | Stichting Museumstoomtram Hoorn-Medemblik |
| Den Haag Centraal – Den Haag Laan van NOI – Zoetermeer | Zuid-Holland | lightraillijn | Stadsgewest Haaglanden |
| Leidschendam – Rotterdam | Zuid-Holland | lightraillijn | Stadsgewest Haaglanden en Stadsregio Rotterdam |
| Boxtel – Veghel | Noord-Brabant | buiten gebruik | ProRail |
| Kerkrade – Simpelveld | Limburg | museumlijn | Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij |
| Schin op Geul – Simpelveld – Grens | Limburg | museumlijn | Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij |
[bewerk] Duitsland
Een locaalspoorweg is te vergelijken met een 'Nebenbahn' (of 'Nebenstrecke') in Duitsland. Op een Duitse Nebenbahn mag de aslast maximaal 18 ton zijn.
