Meiler
Van Wikipedia
Een meiler is een constructie om houtskool te bereiden door de droge destructieve destillatie van hout.
Een meiler bestaat uit een enkele meters grote stapel van blokken hout met voldoende tussenruimte. Het geheel wordt luchtdicht afgedekt met plaggen. Onder aan zijn er een paar luchtgaten, die kunnen worden afgesloten.
Wanneer er voldoende hout is opgestapeld, dekt de kolenbrander de meiler af met plaggen en steekt de meiler in brand. Aanvankelijk worden de luchtgaten ruim geopend om een verbrandingsproces op gang te brengen en een hoge temperatuur tot stand te brengen. Wanneer de temperatuur hoog genoeg is, sluit de kolenbrander de luchtgaten, omdat anders te veel hout volledig zou verbranden.
Het te rechter tijd sluiten van de luchtgaten is een werk dat nauw luistert. Dit is een reden dat houtskoolbranden vrijwel altijd aan geoefende vaklui werd overgelaten.
Als de houtstapel geheel verkoold is, wacht de kolenbrander nog enkele dagen voordat hij de meiler opent, dit om de houtskool te laten afkoelen.
De techniek van houtskoolmeilers bestaat vermoedelijk al zo lang als de mens de behoefte heeft aan extreem hoge temperaturen voor met name de productie van ijzer. Een van de oudste meilervelden in Nederland is in 2002-2003 ontdekt ten zuidoosten van Zutphen: daterend uit de 9e eeuw. Hier zijn resten van ca. 350 meilerkuilen aangetroffen voor de productie van houtskool uit eiken. De kolenbranderij bij Zutphen (vermoedelijk waren het ongeveer 500 meilers in totaal) betekende in korte tijd het einde van een eikenbos van 12 hectare. De brandstof diende voor de ijzerwinning en verwerking.
[bewerk] Veluwe
Op de Veluwe is tot in de eerste helft van de 20ste eeuw op grote schaal houtskool geproduceerd. De familienaam Kolenbrander komt, niet geheel toevallig, veel voor op de Veluwe.
De laatste houtskoolbranderij van Nederland bevond zich tot eind jaren 90 in het Veluwse Uddel. Als sinds 1850 werd dit bedrijf gerund door de Uddelse familie Beekman. Het bedrijf bevond zich in Uddel bij het "Blekemeer". Het houtskool werd gebrand aan de Aardhuisweg, midden in het natuurgebied Kroondomein Het Loo.
Toen men van de provincie Gelderland geen toestemming kreeg om in Uddel uit te breiden, verhuisde het bedrijf naar Almelo waar het verder ging onder de naam Carbo. Het bedrijf is momenteel de enige houtskoolproducent in de Benelux. Met de verhuizing van het bedrijf kwam er een einde aan een Veluwse traditie. Eeuwenlang werd er op de Veluwe houtskool gebrand, het bedrijf van Beekman was de laatste die deze traditie voortzette.
