Motorische homunculus
Van Wikipedia
Onder motorische homunculus wordt de projectie van het lichaamsschema op de primaire motorische schors verstaan.
Door verschillende gebieden van de motorische schors in de gyrus praecentralis elektrisch te stimuleren konden Penfield en Rasmussen precies aangeven welke gebieden van de motorische schors met bewegingen van welke ledematen of gezichtspieren correspondeerden. Dit principe heet somatotope representatie. De motorische homunculus wordt uitgebeeld als een mannetje met grote handen, vingers, voeten en lippen dat ondersteboven tegen de motorische cortex ligt gevlijd. De omvang van de ledematen van het mannetje beeldt de grootte van het corresponderende gebied in de motorische cortex uit. Ook het primaire tastgebied van de hersenen in de aangrenzende gyrus postcentralis kent een soortgelijke somatotope representatie: dit is de somatosensibele homunculus.
[bewerk] Fantoomledemaat
De somatosensibele schors is ook betrokken bij het verschijnsel van fantoomledemaat. Hierbij blijft men ondanks amputatie van een lichaamsdeel toch gevoel in dat lichaamsdeel houden. De neuropsycholoog Ramachandran ontdekte dat de somatosensibele schors daar mee te maken had. Bijvoorbeeld, bij amputatie van de linkerarm ontbreekt de input in het deel van de somatosensibele schors van de rechter hersenhelft, dat met deze arm correspondeert. Het fantoomgevoel onstaat nu omdat het gebied in de somatosensibele schors dat grenst aan het armgebied de functie van de arm heeft overgenomen, men spreekt ook wel 'remapping'. Dit werd bevestigd bij een patiënt die bij aanraking van de linkerwang een gevoel in de geamputeerde linkerarm rapporteerde. Omdat het gebied waarnaar de wang projecteert naast het gebied van de arm ligt, had dit vermoedelijk de gevoelsfunctie 'overgenomen'. Men kan echter ook zeggen dat bij prikkeling van het wanggebied, de prikkel zich verspreidde naar het naburige armgebied. Het fantoomgevoel wijst er in dit geval op dat het armgebied in de hersenen nog steeds goed functioneerde. Een ander opmerkelijk geval betreft een man die bij een orgasme een gevoel in zijn geamputeerde voet rapporteerde (de voet en het geslachtsorgaan van de homunculus liggen naast elkaar). Tenslotte meldt Aglioti dat vrouwen die een tweezijdige borstamputatie hadden ondergaan bij aanraking van de oorlel een gevoel in de tepels rapporteerden.
[bewerk] Referenties
- Aglioti, S. (1999). "Anomalous" representation and perceptions. In: J. Grafman & Y. Christen (Eds). Neuronal Plasticity: building a bridge from the laboratory to the clinic (pp. 79-91). New York, Springer.
- Penfield, W. & Rasmussen,T. (1950) The Cerebral Cortex of Man: a clinical study of localization. Boston: Little, Brown and Co.,
- Ramachandran, V. S. , Rogers-Ramachandran, D. C. & Stewart, M. (1992). Perceptual correlates of massive cortical reorganization. Science, no. 258(5085), pp. 1159-1160
