Mountainbike
Van Wikipedia
Een mountainbike (ook wel terreinfiets, bergfiets of MTB (Mountainbike, vroeger ATB (All Terrain Bicycle) genoemd) is een fiets gemaakt om off-road te rijden, op modderwegen of op ongeplaveide omgevingen; in contrast met gewone fietsen die niet sterk genoeg zijn voor zo’n terrein. Mountainbikes hebben dikke, knobbelige banden voor extra grip. In de laatste jaren zijn voor en/of achter veringen steeds populairder geworden. Sommige Mountainbikes zijn ook uitgerust met bar ends op het stuur, maar met een recente trend in krommere sturen (in tegenstelling tot een vlak recht stuur) gebruiken weinig fietsers de bar ends. De fietsen hebben gewoonlijk 660mm (26inch) wielen. De meeste mountainbikes hebben ofwel 21,24 of 27 versnellingen. In het Frans heet een mountainbike VTT (vélo tout-terrain: "all-terrain bicycle").
Inhoud |
[bewerk] Ontwerpen
Mountainbikes kunnen in vier categorieën onderverdeeld worden:
Rigid – geen vering
Hardtail –voorvering in de vork, geen achtervering
Softtail –voorvering in de vork, minimale achtervering
Dual of Full suspension - voorvering in de vork, achtervering in het frame
[bewerk] Disciplines
De ontwerpen variëren omdat ze voor verschillende disciplines in mountainbiking gebruikt worden.
Cross Country (XC) Mountainbikes zijn bedoeld om snel bergop en bergaf te kunnen rijden. Ze hebben een vering met korte veerweg, en wegen heel weinig. Dit is haalbaar door gebruik van lichtgewicht materialen zoals aluminium, titanium en carbon. De typische vering is een luchtvering. De meeste fietsen wegen onder de 12 kilo. De geometrie is gericht op trap-efficiëntie. Het zadel komt daardoor vaak hoger uit dan het stuur. De stuurhoek valt vaak stijler dan 70°. De veerconcepten die toegepast worden zijn eveneens gericht op trap-efficiëntie, waardoor ze soms minder comfortabel zijn, of inder goed presteren bij remmen.
Enduro Mountain De fietsen zijn meestal steviger dan de XC fietsen, en hebben meer veringen (voor). Ze zijn gemaakt voor lange afstanden comfortabeler af te leggen. Minder gericht op wedstrijden en trap-efficiëntie, eerder op all-round inzetbaarheid. Daardoor gedragen deze fietsen zich minder zenuwachtig in afdalingen.
Freeride (FR) mountainbikes zijn nog een stap hoger dan de enduro’s. Ze hebben nog meer veringen dan de enduro’s (voor en achter), en zijn gemaakt van sterkere materialen. Het zijn eigenlijk DE allrounders, in staat tot lange afstanden (Toch niet zo snel en comfortabel als de XC) en ook op de gevaarlijke en moeilijke hellingen kan deze fiets gebruikt worden (toch niet zo snel en efficiënt als de downhill fiets). De meeste freerides lijken meer op de downhills, maar doordat ze meestal versnellingen vooraan hebben, zijn ze gewoonlijk makkelijker te trappen op de pedalen dan de downhill. Freerides variëren van 12.5 tot 18 kilo. Freeride fietsen zijn gebouwd om extreme dingen mee te doen, zoals Road gaps en metershoge drops.
Downhill (DH) De wedstrijdvariant van de freerides: dit is een speciaal soort bike voor de meest gevaarlijke, steile afdalingen. Downhill wedstrijden zijn korte sprints op extreem geaccidenteerd terrein. De veerwegen van een downhillfiets zijn nog groter dan die van een freeridefiets (200-300mm voor en achter) en hebben nog een verschil ten opzichte van de freerider: alléén achterversnellingen, geen voorversnellingen. Er zit voor maar één beschermd tandblad met bashring (beveiliging tegen schade aan tandwiel) en/of een kettinggeleider. Verder niet teveel extra's, het liefst zo kaal mogelijk. Bandendruk is lager. De geometrie is gericht op een bijzondere wendbaarheid en contact met de ondergrond in de extreemste omstandigheden. De veersystemen zijn gericht op goede efficiëntie bij sprint, maar tegelijkertijd een erg neutraal remvermogen. De stuurhoek is vlakker rond de 65°. Het gebogen stuur staat hoger dan het zadel, en korter bij de rijder. De meeste afdalingsfietsen wegen door hun stevige constructie rond de 20 - 22 kg, maar wedstrijdfietsen duiken vaak onder te 17kg. Deze fietsen worden soms als de Formule1 van het mountainbiken beschouwd, omdat heel veel technologische vooruitgang -vooral op vlak van verings- en schokdempingstechnieken, maar ook schijfremmen en geïntegreerde versnellingssystemen- voor deze fietsen ontwikkeld wordt.
Trials Trial is altijd al erg populair in Spanje geweest (Monty trialsin genoemd), ook in Engeland is trial een bekende sport (biketrial genoemd) in Nederland zie je er steeds meer rijden, harddrive genoemd. Wat houdt het nou eigenlijk in? Een trialfiets is eigenlijk een kleiner en lichter soort mountainbike gebaseerd op het doorlopend frame(van stuurbuis tot achterwielbevestiging recht doorlopend), het voordeel hiervan is uitermate wendbaarheid en stijfheid, vandaar ook dat trialers het zadel uit het frame weglaten, die zit in de weg omdat ze toch alleen maar staan. De bedoeling is om door middel van kracht en evenwicht een parcours af te leggen, dat kan voor de fun in de stad of op professionele wedstrijden die over heel de wereld gehouden worden.
Trialfietsen hebben net zoals downhillfietsen geen voorversnellingen, maar een bashring en klein tandwiel voor, zodat er gemakkelijk mee gemanoeuvreerd kan worden. De achterversnellingen zijn vaak miniem. Een echte trialfiets heeft achter een dikkere trialband(bijv 26x2.5) en voor een dunnere(bijv 26x2.0) dat is te doen om de gewichtsverdeling en mate van klapabsorptie, de achterband moet veel hardere klappen opvangen dat de voorband. Ook het aantal trappunten (tik bij aanzetten) is van belang bij trial, hoe meer trappunten hoe nauwkeuriger. Als een gewone mountainbike bijvoorbeeld 32 trappunten heeft, dan moet een trialbike er bijvoorbeeld 72 of oneindig hebben, genaamd de Chriskingnaaf (72 trappunten, zoemgeluid bij fietsen) of de silent clutch (stil, oneindig trappunten)
Er zijn twee soorten framematen: de 20" en de 26" (inch).
- De 20" wordt vooral gebruikt bij rotsachtige parcoursen en nauwkeurige plaatsen waar de 26" te groot voor is.
- De 26" wordt vaak ingezet bij grotere wedstrijden met grotere objecten (auto's, tractorwielen, blokken, banken, etc)
(het gewicht schommelt tussen de 8 en 10 kilo)
Dirt Jumping and Street liggen ergens tussen de freerides en de trials. Het zijn heel erg sterke fietsen, met 660mm (26inch) wielen en meestal een voorvering, deze worden voornamelijk in de stad gebruikt bij drop-offs (sprongen van betonblokken of bushokjes bijvoorbeeld). Dirtjumping is het springen over heuvels van grond gemaakt vaak door de rijder zelf. Het moment dat de dirtjumper in de lucht hangt tussen de twee heuvels in zal hij proberen tricks te doen, wat kan varieren van een no footer (even met de voeten van de pedalen af) tot een backflip (een salto achterover met bike en al). Sommige street en dirtjump bikes zijn uitgerust met 24" wielen; een kleinere wielmaat zorgt voor meer wendbaarheid in de stad en meer ruimte voor tricks. Ook hebben ze soms helemaal geen vering (rigid), dit om gewicht te besparen of een beter resultaat tijdens het springen (bunnyhop); er is dan geen vering die eerst inveert voordat je van de grond komt.
[bewerk] Bandgrootte
De meeste mountainbikes hebben 660 mm (26inch) wielen, toch hebben sommige modellen 610 of 737 mm wielen (24 of 29inch). De wielen komen in een variëteit van wijdte, van de standaardvorm 660mm x 48mm tot 53mm (26inch x 1.9inch tot 2.1inch), tot 60mm en 71mm (2.35inch en 2.80inch) populair bij de freerides en de downhills. Producenten maken een heel gamma van patronen om aan de uiteenlopende wensen te kunnen voldoen. Tussen de types zijn: gladde straatbanden, straatbanden met een gleuf, knobbelige voorbanden, achterbanden, en sneeuwbanden. Normaal gesproken wordt in een buitenband een binnenband gebruikt. Banden waarbij (net als bij autobanden) geen binnenband meer nodig is, de zgn. tubelessbanden, worden echter steeds populairder. Deze banden hebben het voordeel dat er meer grip is, omdat er met minder druk gereden kan worden zonder de kans op lekrijden (door snake-bites) te verhogen. Nadeel is op dit moment nog het (iets) hogere gewicht, en de hogere prijs van zowel wielen (speciale velg nodig) als banden.
[bewerk] Geschiedenis
Mountainbiking begon in de late jaren '60 en vroege jaren '70 van de 20e eeuw. In die tijd was er geen mountainbike. De eerste mountainbikes waren gebaseerd op de frames van Schwinn. De rijders gebruikten luchtbanden voor op het strand en voerden de fiets op met versnellingen en een motorcross stuur. Ze daalden heel snel van de mountain fireroads. De sport is ontstaan in Californië (zie externe links).
Het was pas in de late 1970 en de vroege 1980 dat fietsproducenten startten met de productie van mountainbikes met gebruik van lichtgewichtmaterialen. Gary Fisher wordt gezien als de eerste producent van de mountainbike in 1979. De modellen waren eigenlijk gewone wegfietsen met een bredere frame en vork om bredere banden toe te laten. De sturen waren ook anders, ze waren recht en niet lichtjes gebogen zoals sturen op racefietsen. Ook waren sommige onderdelen rechtstreeks overgenomen van de BMX fiets. De eerste massaal geproduceerde mountainbike werd geproduceerd door Specialized en had 18 versnellingen.
Tot voor kort, hadden de mountainbikes een wegfietsstijl en afmetingen. Omdat het mountainbiken opkwam en er dus agressievere rijstijlen kwamen, kwamen er nieuwe modellen die sterker en beter waren en betere afmetingen hadden om agressiever te kunnen rijden zoals: over obstakels rijden en houten bruggen en ramps. Nu zijn de mountainbikers gekend om hun meer BMX stijl namelijk. op en over alles springen. Nieuwere modellen hebben of 24 of 27 versnellingen, 3 bladen voor en 8 of 9 bladen achter.
De nieuwste mountainbikes hebben meestal de volle uitrusting. Vroeger hadden de mountainbikes een stijf frame en geen veringen In het midden van de jaren '90 kregen mountainbikes voorveringen. Dit ontlastte de armen van de fietsen. De eerste veringen waren 38-50mm lang (3/2 tot 2inch). De vroege veringen waren zwaar en bewogen op en neer terwijl de fietser trapte. Dit nam veel energie weg, vooral tijdens steile hellingen. Om dit te verhelpen werd vering ontworpen waarbij de hoeveelheid vering kan worden geregeld. Veel rijders schakelen de achtervering uit als ze hard fietsen of een steile helling beklimmen. De meeste veringen hebben 100mm (4 inches) veringlengte. De meer agressievere fietsen voor downhill en freeride hebben 200-230mm (8-9inch) veringlengte. Veel rijders prefereren toch een hardtail frame.
[bewerk] Sport
De sport mountainbiken is eind jaren '80 komen overwaaien uit de Verenigde Staten naar de rest van de wereld en werd in korte tijd heel populair, ook in Europa. In Nederland werd de populariteit versterkt door de gouden medaille die Bart Brentjens won tijdens de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta - de eerste keer dat dit sportonderdeel op de Olympische agenda stond. De laatste jaren zijn langafstand wedstrijden (80-120 KM) in opkomst onder de naam Marathon (mtb). Ook Brentjens houdt zich nu bezig met deze tak van sport. Overigens heeft België op dit moment een wereldkampioen mountainbike: Patrick Meersschaert bij de masters.
[bewerk] Mountainbike Routes in Nederland
In Nederland zijn rond de 95 officiële mountainbike routes. Deze mountainbike routes zijn bewijzende routes wat inhoud dat je net zoals een wandelroute door de omgeving wordt geleid. De routes zijn meestal voorzien van het internationale mountainbike symbool. Dit symbool geeft tevens de richting aan die gefietst moet worden 
. De routes in Nederland variëren van zeer zwaar tot erg gemakkelijk. Een voorbeeld van de zwaardere routes zijn Schoorl en Bergherbos (Zeddam). De makkelijke routes zijn bijvoorbeeld Soest en Zeist. De meeste routes bestaan uit singeltrack wat inhoud dat het spoor meestal niet breder is dan een 30 a 40 centimeter.
[bewerk] Recreatie
In Nederland is mountainbike een groeiende recreatie sport. Om alles met de andere recreanten (bijvoorbeeld wandelaars en ruiters) goed te laten verlopen is de MTB-code in het leven geroepen.
- 1.Toon respect voor de natuur en haar omgeving.
- 2.Houd u aan de route en rijrichting zoals aangegeven.
- 3.Houd rekening met wandelaars en andere recreanten.
- 4.Draag een helm.
- 5.Fiets in kleine groepen (max. 6-8 personen).
- 6.Laat geen afval achter.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Mountainbike op Wikimedia Commons. |
