Nazomer

Van Wikipedia

De nazomer is een periode in de periode begin september tot half november dat het nog zomerachtig weer kan zijn.

Tussen begin september en half november daalt de gemiddelde middagtemperatuur in De Bilt van ongeveer 20 graden naar 9 graden. Toch zijn er ook in deze tijd nog regelmatig periodes die volledig aan de zomer doen denken.

[bewerk] Naamgeving

De opleving van de zomer is zo karakteristiek dat de nazomerperiodes in verschillende landen eigen namen hebben gekregen.

In Nederland spreken we wel van oudewijvenzomer, afkomstig van het Duitse Altweibersommer. Oorspronkelijk komt het begrip oudewijvenzomer uit de Noordse of Germaanse mythologie, waarin noodlotsgodinnen wevend of spinnend werden afgebeeld. Ze beeldden daarmee de menselijke levensdraden uit. De term "oudewijven" is waarschijnlijk terug te voeren op een vrouwelijke watergeest met lange witte haren. Later werd het toegeschreven aan oude breiende vrouwen en aan veldspinnen die bij rustig nazomerweer lange draden spinnen.

In Nederland en Vlaanderen wordt een zomerse periode rond 29 september wel Sint Michielszomertje genoemd, begin oktober heet dat kranenzomer, rond 11 oktober Sint Gummaruszomertje en 11 november spreekt men van de Sint Maartenszomer.

De Zweden noemen mooi nazomerweer Brittazomer, afgeleid van de heilige Brigitta (8 oktober), in Tsjechië spreekt men van de Sint Wenzelszomer (28 september), Engeland noemt het "St. Luke's little summer" (18 oktober), Frankrijk "l'été de St. Dénis" (vanaf 9 oktober) en Italië noemt warmte rond midden oktober de zomer van Theresia. Duitsland kent naast de "Altweibersommer" (eind september) ook "Allerheiligensommer" (begin november) en het noorden van de Verenigde Staten staat de nazomer bekend als "Indian Summer". Rusland heeft de "babje Ljeto", wat vrouwenzomer betekent. Een verklaring zou zijn dat de Russische zomer maar kort is, net als het geluk dat een Russische vrouw in haar leven heeft.

[bewerk] Verklaring

Meteorologisch is het zomerse najaarsweer goed verklaarbaar. In deze tijd van het jaar vormt zich vaak een hogedrukgebied boven Midden-Europa. Boven West-Europa waait de wind daardoor uit zuidelijke richtingen, waarmee warme lucht uit het gebied van de Middellandse Zee wordt aangevoerd. Bovendien ontstaan boven de Atlantische Oceaan actieve depressies waarin de luchtdruk heel laag kan worden omdat de tegenstellingen in temperatuur tussen het noordpoolgebied en de tropen in het najaar groter worden. Boven de oceaan is de luchtdruk dan lager dan boven Midden-Europa waardoor de zuidelijke wind boven West-Europa toeneemt en de aanvoer van warme lucht nog sterker wordt.

Onder zulke omstandigheden kan de temperatuur in Nederland in september en oktober nog oplopen tot waarden tussen 20 en 25 graden. In november, als de zon al niet meer zoveel kracht heeft, wordt het dan 15 tot 20 graden. In extreme gevallen zijn in de afgelopen honderd jaar in het zuiden van Nederland in oktober zelfs nog tropische temperaturen gemeten van 30 graden. Het dagrecord voor november werd behaald op 4 november 1994 toen op de weerstations Maastricht en Oost-Maarland 21,1 graden werd gemeten, voor deze maand de hoogste temperatuur van de 20e eeuw. Het maandrecord voor september (sinds het begin van de regelmatige temperatuurmetingen in 1706) werd behaald in 2006, met een gemiddelde temperatuur in De Bilt van 17,9 graden tegen normaal 14,2 graden.

Bronnen en referenties:

De tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is afkomstig van de website van het KNMI