Gebruiker:Schijndel Toen en Nu
Van Wikipedia
Met een oppervlak van 4.155 ha behoort Schijndel tot een van de kleinere gemeenten in Nederland. De bevolking van Schijndel groeide met name in de 19e eeuw. Schijndel groeide in korte tijd van 6.126 inwoners in 1921 tot ruim 23.000 inwoners nu.
Historie van Schijndel Voorzover bekend, wordt Schijndel voor het eerst genoemd in een schrijven van Hertog Jan II, die in het jaar 1299 octrooi (= machtiging) gaf tot het oprichten van de Couveringse Molen. In zijn brief komt Schijndel voor onder de naam ’Skinle’. Deze naam zou zijn ontstaan te danken hebben aan een eikenbos, waar men in die tijd schors (skin) ging halen voor het bereiden van run. Run werd gebruikt bij het looien van huiden. Volgens andere bronnen is de naam Schijndel gevormd uit de woorden schijn (spook) en loo (bos), schijnloo: spookbos.
De uitgifte van de gemeente Op 6 december 1309 werd de ’gemeynte’ Schijndel door Hertog Jan II aan de inwoners uitgegeven. Deze uitgifte wordt in het algemeen aangemerkt als stichtingsakte. In deze akte werden de dorpsgrenzen vastgelegd en werd het recht verleend om vreemd vee uit de ’gemeynte’ te weren. De daaropvolgende eeuwen werd de ’Heerlijkheid van Schijndel’ vele malen verpand en toegeëigend. Tot het jaar 1612. Dat jaar kochten de burgers van Schijndel de heerlijke rechten van de toenmalige hertog af voor EUR 1.021,01.
Armoede in de 16e en 17e eeuw Tijdens de Tachtigjarige Oorlog, van 1568 tot 1648, werd Schijndel vrijwel geheel verwoest en leeggeroofd. Na 1648 behoorde Brabant tot de generaliteitslanden, waardoor het werd beschouwd als een wingewest van de Republiek der Verenigde Nederlanden. De Staten-Generaal van de Republiek streefde naar uitroeiing van het katholicisme, het onmogelijk maken van elke ontwikkeling en het weren van handel en industrie. Het vroeger bloeiende dorp Schijndel, dat in 1650 ongeveer 375 huizen telde, verviel tot bittere armoede.
Het ontstaan van ambachten In de eeuwen daarna heeft Schijndel zich geleidelijk weer tot een meer welvarend dorp ontwikkeld. Vanouds kende het voornamelijk landbouw en veeteelt. Door de aanwezige houtrijkdom ontstonden er in de loop der jaren ook ambachten zoals het maken van klompen, hoepels en manden. Daarnaast bevorderden de teelt van hop en de handel daarin het bierbrouwen, zodat er in het jaar 1716 zelfs zeven brouwerijen waren.
De eerste verkeersverbindingen Schijndel, vanouds verdeeld in vijf gehuchten (te weten Wijbosch, Elschot, Borne, Lutteleind en Broekstraat) kende tot 1740 alleen zandwegen. In 1740 kwam de eerste weg van keistenen. Dit was een weg van ’s-Hertogenbosch naar Best. Bijna een eeuw later, in 1830, volgde de ingebruikname van de Zuid-Willemsvaart. De ontsluiting van de gemeente kwam in 1873 echter pas goed op gang door de aanleg van de spoorlijn Boxtel-Gennep (in de volksmond bekend als ’Duits lijntje’) en door de tramlijn ’s-Hertogenbosch-Eindhoven in 1899.
Welvaart in de 19e eeuw In de 19e eeuw werd in Schijndel het leerlooiersbedrijf uitgeoefend. Zo telde het dorp in 1865 zeven leerlooierijen. Omstreeks 1850 waren de landerijen over het geheel genomen niet meer toereikend om daarvan te kunnen bestaan en is men zich meer gaan toeleggen op de handel. Daarbij bleven de houtproducten, zoals klompen en hoepels, een belangrijke plaats innemen. In de Molenheide werd sinds 1898 een steenfabriek geëxploiteerd. In de periode van 1900 tot 1925 werkten op deze fabriek bijna 150 personen. In 1930 werd de steenfabricage gestaakt.
Doorslaggevender voor de welvaart van Schijndel waren de oprichting van de waskaarsenfabriek van de familie Bolsius in 1871, en de kousenfabriek van Jansen de Wit in 1915. Van belang was ook het besluit van pastoor A. van Erp in 1836 om een zusterklooster in Schijndel te stichten. De zusters gaven onderwijs aan meisjes en verzorgden bejaarden.
De bevolkingsgroei Het inwonertal van de gemeente Schijndel begon in de 19e eeuw toe te nemen.
De groei van de bevolking was daarvoor beperkt gebleven door armoede en het op latere leeftijd huwen of ongehuwd blijven vanwege het gebrek aan bestaansmogelijkheden. In 1921 had Schijndel 6.126 inwoners.
Het voorlopig aantal inwoners per 29 december 2006 was 22925
