Scharnier

Van Wikipedia

Een eenvoudig deurscharnier (zogenaamde inboorpaumelle, gebruikt bij opdekdeuren)

Een scharnier van een oude schuurdeur

Een scharnier is een draaibaar verbindingsstuk tussen twee delen. Deuren en ramen worden met ten minste twee scharnieren in een kozijn afgehangen. Scharnieren zijn over slechts één as draaibaar, hoewel bij sommige raamscharnieren de as waarover het scharnier draait, gekozen kan worden (bij draai/kantelramen). Ook dubbele bommerveerscharnieren en keukenkastscharnieren zijn een uitzondering, omdat ze twee assen hebben.

[bewerk] Soorten scharnieren

Standaard scharnier. Deze bestaat uit twee gelijke platen die in elkaar grijpen en met een pen bij elkaar worden gehouden.
Lint- of klepscharnier. Een standaard scharnier, maar breder dan normaal. (ook wel bekend onder de Engelse naam backflap.)
Staartheng. Een nog bredere variant die taps toeloopt.
Kruisheng. Een scharnier met één standaardplaat en aan de andere zijde een lage brede strip van 10 tot 60 cm.
Veiligheids- of inbraakwerende scharnier. Een scharnier voorzien van een dievenklauw.
Kogel- of Kogellagerscharnier. Een scharnier waarbij de aangrijppunten van de twee platen op kogellagers rusten.
Blokscharnier. Een scharnier voor opdekdeuren zonder platen maar met twee blokken die in elkaar grijpen.
Paumelle. Een scharnier met twee ongelijke platen: aan één plaat zit een stift en in de andere zit een gat. De stift zit voor ongeveer een derde deel van de scharnierhoogte aan de plaat vast. Bij alle paumelles kan de deur (in open stand) uit de sponning worden getild.
Hamburgerpaumelle. Een zwaardere variant van de standaard paumelle, waarbij de stift over de halve scharnierhoogte aan de plaat vast zit.
Kogelstift- of kogeltoppaumelle. Een nog zwaardere variant waarbij boven op de stift een kogel zit.
Aanlaspaumelle. Een paumelle zonder schroefplaten om op een stalen deur en kozijn te lassen.
Inboorpaumelle. Een paumelle met aan één of beide kanten een schroefdraad, die zonder losse schroeven in een gat in de deur en/of deurpost kan worden geschroefd. (de paumelle op de foto heeft boven schroefdraad en onder een plaat.)
Duimheng. Bestaat uit twee losse delen: een 'plaatduimheng' en een 'duim'. De plaatduimheng of heng is een lange strip van 30 tot 100 cm die aan het begin is opgerold, zodat ie over de duim kan worden geschoven. De duim is de stift. Deze is er in drie varianten: de plaatduim is een stift met een achterplaat die wordt vastgeschroefd. De klauwduim is een stift met lange klauwen die worden ingemetseld. De moerduim is een klauwduim met een lange schroefdraad achter de plaat om dwars door een muur of balk met een moer te worden vastgezet.
Pianoscharnier. Een lange, smalle scharnier van soms vele meters lang.
Keukenkastscharnier. Een opbouw of inboor scharnier waarbij het deurtje bij het openen een beetje naar voren komt.
Glasdeurscharnier. Een scharnier met aan één zijde dubbele platen waar een glazen deur tussen past.
Bommerveerscharnier. Dit is een scharnier dat naar twee zijden kan klappen en door de ingebouwde veren weer naar het midden klapt.
Deurveerscharnier. Een verende scharnier die naar twee kanten kan draaien. Het ziet eruit als een u-vormige beugel met een bus eraan die in de deurpost wordt geboord. De deur wordt in de u-vormige ruimte gemonteerd. (ook bekend onder de merknaam Hawgood.)
Raamspeun. Een scharnier voor tuimelramen. Bij dit type scharnier draait het raam om zijn eigen midden.
Draai/kiepbeslag. Dit is een kombinatie van scharnieren, sluitingen en raamscharen voor draai/kiepramen of draai/kantelramen.
Scharnieren volledig van kunststof (polypropeen). Deze scharnieren zonder pen worden gebruikt bij lichte en goedkope kistjes of kastjes en als bescherming van hoeken van materiaal dat met banden ingepakt wordt.

Het scharnier behoort tot het hang-en-sluitwerk. Scharnieren voor buitendeuren dienen in Nederland sinds enkele jaren te zijn voorzien van een veiligheidskeurmerk.