Speedskiën
Van Wikipedia
Speedskiën is een tak van de skisport met als doel een zo hoog mogelijke snelheid te behalen. Speedskiën is een professionele sport welke in de jaren '60 door de FIS is erkend. Aan de wedstrijden doen sporters uit zo'n vijftien landen mee, waaronder ook de Nederlander Merijn Vunderink. Het huidige wereldrecord staat met 251,400 km/u op naam van de Italiaan Simone Origone en werd behaald op de snelle piste van Les Arcs, Frankrijk. Sanna Tidstrand uit Zweden is met 242,590 km/u de snelste vrouw ter wereld.
Inhoud |
[bewerk] De piste
Het parcours worden geprepareerd met behulp van een wals en geëgaliseerd door skiërs die het parcours dwars afdalen. Het parcours is opgedeeld in drie zones: de versnellings-, timing- en afremzone. De totaalafstand van het parcours bedraagt 1.000 meter waarin een hoogteverschil van 450 meter wordt overbrugd. De versnellingszone is 450 meter lang en vangt aan met een aanlooopzone waarin de skiër versnelt van 0-200 km/u, vervolgens accelereert hij door tot een snelheid van 220+ km/u om na circa 11-12 seconden met deze snelheid in de 100 meter lange timingzone aan te komen. In deze zone wordt zijn tijd tot op éénduizendse van een seconde geklokt. Na de rode lijn, welke het einde van de timingzone markeert, te zijn gepasseerd remt de skiër af in de 450 meter lange afremzone. De parcoursen bevinden zich vaak op grotere hoogte zodat de luchtweerstand lager is en de snelheden hoger.
[bewerk] Het materiaal
- Ski's moeten tussen 2,20 en 2,40 meter lang en 10 cm breed zijn en maximaal 15 kg (inclusief bindingen) zwaar zijn. Geen aerodynamische aanpassingen zijn toegestaan.
- Bindingen moeten standaard zijn, er mogen geen (aerodynamische) aanpassingen gedaan worden.
- Skistokken zijn verplicht. Ze moeten minstens 1 meter lang zijn en zijn speciaal gevormd naar het lichaam van de skiër, de handgrepen zijn van profiel voorzien en zorgen voor meer aërodynamica. Er wordt gebruik gemaakt van twee soorten stokken: gebogen stokken en stokken met een zogenaamde 'Z'-vorm. De stokken mogen maximaal 2 kilogram per paar wegen.
- Het skipak dat de skiërs dragen is speciaal gevormd naar het lichaam en heeft speciale overkappingen rond de skischoen. Het pak van geplastificeerde synthetische stof is veelal fel van kleur waardoor het minder zonnestraling absorbeert en zodoende niet warm wordt en uitzet. Onder het pak wordt rugbescherming gedragen.
- De stroomlijnkappen worden onder het skipak gedragen en zorgen voor meer aerodynamica en reduceren de turbulentie. De afstand tussen de voorkant van het been en de achterkant van de stroomlijnkap mag niet meer dan 30 centimeter zijn. Op de voorkant van het lichaam zijn geen stroomlijnkappen toegestaan.
- Schoenen worden vaak met stof of plakband aan de onderkant van het pak vastgemaakt. Ze mogen maximaal 6 kilogram per paar wegen. Geen aerodynamische aanpassingen zijn toegestaan.
- De moderne aerodynamische helm is gemaakt van glasvezel of carbon, de afneembare achterkant breekt af wanneer een skiër valt. Reglementair moet de helm onder elke hoek door een ring met een doorsnede van 40 centimer passen. De helm is maximaal 2 kilogram zwaar.
- Handschoenen zijn verplicht
[bewerk] De competitie
Wedstrijden worden verreden in drie categorieën: mannen, vrouwen en productieskiën (de reguliere afdalingsski's en zonder aerodynamische hulpmiddelen). Deelnemers dienen tenminste 16 jaar oud te zijn. Om aan een wereldbekerwedstrijd deel te nemen, moet een deelnemer tijdens een eerdere officiële wedstrijd een snelheid van ten minste 180 km/u (vrouwen: 170 km/u) behaald hebben.
Naast een verplichte trainingsronde bestaat een wedstrijd uit 3 tot 5 runs, gevolgd door een halve finale en een finale. Gedurende het verloop van de wedstrijd vallen de langzaamste deelnemers af, tot er een finaleronde is met maximaal 30 mannen resp. 8 vrouwen. In de categorie productieski is de finale met 10 mannen resp. 5 vrouwen. De winnaar is degene die in de finaleronde de hoogste snelheid heeft bereikt. Wordt tijdens een run een wereldrecord gebroken wordt deze run afgemaakt, maar wordt de wedstrijd gestopt. De winnaar is dan de wereldrecordhouder.
De wedstrijden worden georganiseerd door:
- FIS: organiseert het wereldkampioenschap en de wereldbeker (World Pro Cup). De wedstrijden hebben een snelheidslimiet van 200 km/u . De starthoogte wordt dusdanig gekozen dat deze limiet waarschijnlijk niet wordt overschreden
- France Ski de Vitesse: organiseert sinds 1993 nationale en internationale wedstrijden (Pro Mondial) waarbij geen snelheidslimieten gelden. Sinds 1992 zijn alle wereldrecords tijdens dergelijke wedstrijden behaald.
Er worden ook nationale kampioenschappen en een Europees kampioenschap. Hiernaast zijn er tal van demonstratiewedstrijden en vooraf belegde recordpogingen.
[bewerk] Olympische Spelen
Tijdens de Olympische Spelen 1992 in Albertville was speedskiën een demonstratiesport. De Olympische wedstrijden werd georganiseerd in Les Arcs. De wedstrijd werd bij de heren gewonnen door de Fransman Michael Prufer en bij de dames door de Finse Tarja Mulari, beide met een wereldrecord. Het evenement werd overschaduwd door de dood van de Zwitser Nicholas Bochatay die tijdens de training naast de baan kwam en verongelukte.
[bewerk] Uitslag heren
| Plaats | Atleet | Snelheid (km/u) |
|---|---|---|
| 1 |  Michael Prufer |
229,299 |
| 2 | Philippe Goitschel |
228,717 |
| 3 |  Jeffrey Hamilton |
226,700 |
| 4 | Laurent Sistach |
225,000 |
| 5 | Claude Basile |
223,464 |
| 6 |  Petr Kokeš |
232,325 |
[bewerk] Uitslag dames
| Plaats | Atleet | Snelheid (km/u) |
|---|---|---|
| 1 |  Tarja Mulari |
219,245 |
| 2 |  Liss Pettersen |
212,892 |
| 3 |  Renata Kolarova |
210,526 |
| 4 |  Anna Morin |
209,790 |
| 5 | Melissa Dimino-Simons |
203,620 |
| 6 |  Lark Frolek |
195,865 |
[bewerk] Wereldkampioenschap
Het wereldkampioenschap wordt om de twee jaar gehouden. Het volgend wk is op 19 april 2007 in Verbier, Zwitserland.
2005, Breuil Cervinia, Italië, 1 april
- Regerend wereldkampioen is de Italiaan Simone Origone met een snelheid van 161,15 km/u. Tweede werd Philippe May (Zwitserland, 161,07 km/u) en derde Ross Anderson (Verenigde Staten, 160,86 km/u). De Nederlander Merijn Vunderink legde beslag op de vierde plaats met een snelheid van 160,79 km/u.
- Regerend wereldkampioene is de Amerikaanse Tracie Sachs. Ze won met een snelheid van 155,78 km/u voor de Finse Kati Metsaepelfo (155,04 km/u) en de Italiaanse Elena Banfo (153,52 km/u).
2003, Salla, Finland, 29 maart 2003
- Mannen: 1) Jukka Viitasaaru, Finland, 167,91 km/u; 2) John Hembel, Verenigde Staten, 167,11 km/u; 3) Marc Poncin, Groot-Brittannië, 166,86 km/ukm/u. 13) Merijn Vunderink, Nederland, 164,79 km/u.
- Vrouwen: 1) Jaana Viitasaari, Finland, 164,60 km/u; 2) Tracie Sachs, Verenigde Staten, 162,01 km/u; 3) Kati Metsaepelfo, Finland, 161,12 km/u
[bewerk] Wereldbeker
Het wereldbekerseizoen omvat meestal zes races, verdeeld over drie locaties.
[bewerk] Nederlanders
Op dit moment is er één Nederlandse speedskiër actief; Merijn Vunderink. In 2005 in Les Arcs bracht hij het Nederlands record op 243,900 km/u. Hiermee staat hij op dit moment 17e op de ranglijst allertijden (peildatum 16 maart 2007).
In de onderstaande lijst staat een overzicht van de personen die onder een Nederlandse licentie bij de FIS zijn ingeschreven. Hier staan ook oud-skiërs bij.
| Status | FIS code | Deelnemer | Geboortedatum | Activiteit op het hoogste niveau bij FIS |
|---|---|---|---|---|
| 400003 | Gert Maria Hens | 01-01-1966 | ||
| 400001 | Harald van Mil | 21-06-1965 | ||
| 400002 | Valentijn Muenzer | 01-01-1971 | ||
| 400006 | Othmar Okx | 28-07-1975 | 2 wereldbekerwedstrijden met een 19e en 20e plaats | |
| Actief | 400004 | Merijn Vunderink | 10-04-1970 | 13 wereldbekerwedstrijden, waarvan 1x winst (31-03-2004, Hundfjället, Zweden) en 1x derde. 2 deelnames aan het wereldkampioenschap met een 4e en 13e plaats |
| 400005 | Maarten de Wilde | 20-04-1965 |
Gegevens FIS op 16-03-2007[1]
[bewerk] Wereldrecords
In de onderstaande lijsten staat de ontwikkeling van de wereldrecords voor de mannen en vrouwen. Het parcours in Les Arcs is de snelste ter wereld en heeft een dalingspercentage van 40%.
[bewerk] Mannen
| Jaar | Plaats | Land | Naam | Land | Snelheid (km/u) |
|---|---|---|---|---|---|
| 2006 | Les Arcs | Frankrijk | Simone Origone |  |
251,400 |
| 2002 | Les Arcs | Frankrijk | Philippe Goitschel | |
250,700 |
| 1999 | Les Arcs | Frankrijk | Harry Egger |  |
248,105 |
| 1997 | Vars | Frankrijk | Philippe Billy | |
243,902 |
| 1995 | Vars | Frankrijk | Jeffrey Hamilton | |
241,448 |
| 1993 | Les Arcs | Frankrijk | Philippe Goitschel | |
233,610 |
| 1992 | Les Arcs | Frankrijk | Michael Prufer | |
229,299 |
| 1988 | Les Arcs | Frankrijk | Michael Prufer |  |
223,741 |
| 1987 | Portillo | Chili | Michael Prufer | |
217,680 |
| 1987 | Les Arcs | Frankrijk | Graham Wilkie |  |
212,514 |
| 1984 | Les Arcs | Frankrijk | Franz Weber | |
208,937 |
| 1983 | Silverton | Verenigde Staten | Franz Weber | |
208,092 |
| 1982 | Silverton | Verenigde Staten | Franz Weber | |
203,916 |
| 1982 | Les Arcs | Frankrijk | Steve Mc Kinney | |
201,230 |
| 1978 | Portillo | Chili | Steve Mc Kinney | |
200,222 |
| 1977 | Cervinia | Italië | Steve Mc Kinney | |
195,975 |
| 1977 | Portillo | Chili | Steve Mc Kinney | |
195,200 |
| 1976 | Cervinia | Italië | Tom Simmons | |
194,489 |
| 1975 | Cervinia | Italië | Pino Meynet | |
194,384 |
| 1974 | Cervinia | Italië | Steve Mc Kinney | |
189,473 |
| 1973 | Cervinia | Italië | Alessandro Casse | |
184,237 |
| 1971 | Cervinia | Italië | Alessandro Casse | |
184,143 |
| 1970 | Cervinia | Italië | Masaru Morishita |  |
183,392 |
| 1964 | Cervinia | Italië | Luigi Di Marco | |
174,757 |
| 1963 | Portillo | Chili | Rick Dorwroth | |
171,428 |
| 1963 | Portillo | Chili | C.B. Vaughan | |
171,428 |
| 1963 | Cervinia | Italië | Alfred Planger | |
168,224 |
| 1960 | Cervinia | Italië | Luigi Di Marco | |
163,265 |
| 1959 | Sestriere | Italië | Edoardo Agreiter | |
160,714 |
| 1947 | Cervinia | Italië | Zeno Colo | |
159,292 |
| 1931 | St. Moritz | Zwitserland | Leo Gasperl | |
136,600 |
| 1930 | St. Moritz | Zwitserland | Gustav Lantschner | |
105,675 |
[bewerk] Vrouwen
| Jaar | Plaats | Land | Naam | Land | Snelheid (km/u) |
|---|---|---|---|---|---|
| 2006 | Les Arcs | Frankrijk | Sanna Tidstrand | |
242,590 |
| 2002 | Les Arcs | Frankrijk | Karine Dubouchet | |
242,260 |
| 1999 | Les Arcs | Frankrijk | Karine Dubouchet | |
234,528 |
| 1997 | Vars | Frankrijk | Carolyn Curl | |
231,660 |
| 1996 | Les Arcs | Frankrijk | Karine Dubouchet | |
225,766 |
| 1996 | Vars | Frankrijk | Karine Dubouchet | |
225,140 |
| 1995 | Vars | Frankrijk | Karine Dubouchet | |
225,000 |
| 1992 | Les Arcs | Frankrijk | Tarja Mulari | |
219,245 |
| 1988 | Les Arcs | Frankrijk | Tarja Mulari | |
214,413 |
| 1987 | Les Arcs | Frankrijk | Jacqueline Blanc | |
201,005 |
| 1984 | Les Arcs | Frankrijk | Melissa Dimino | |
200,780 |
| 1983 | Les Arcs | Frankrijk | M. Kuntz | |
190,375 |
| 1982 | Les Arcs | Frankrijk | Annie Breyton | |
175,353 |
| 1980 | Silverton | Verenigde Staten | Catherine Breyton | |
169,332 |
| 1964 | Cervinia | Italië | C. Staffner | |
143,027 |
[bewerk] Overige records
- Ivan Origone (Italië) - 250,70 km/u - junioren
- Philippe Goitschel (Frankrijk) - 250.700 km/u - veteranen
- Merijn Vunderink (Nederland) - 243,900 km/u - Nederlands record
- Michael Milton (Australië) - 213,650 km/u - gehandicapten; hij skiet op 1 been
- Xavier Cousseau (Frankrijk)- 212,260 km/u - monoski mannen
- Mathieu Sage (Frankrijk) - 210,770 km/u - productieski mannen
- Charlotte Bar (Frankrijk) - 200,1100 km/u - productieski vrouwen
- Patty Moll - (Zwitserland) - 145 km/u - monoski vrouwen
- Romuald Bonvin (Zwitserland) 204,43 km/u - ski bob
Alle records: peildatum 16 maart 2007
[bewerk] Trivia
- Speedskiën is de op één na snelste niet-gemotoriseerde sport ter wereld. Geregeld wordt een snelheid van 200 km/u overschreden, wat sneller is dan de snelheid van een parachutist tijdens de vrije val. Alleen bij de sport speed skydiving (vrije val met het hoofd naar beneden) worden hogere snelheden bereikt. Het wereldrecord is daar boven de 502 km/u.
- Indoor: Op 15 november 2006 is op de indoorpiste in Landgraaf, Nederland een demonstratie speedskiën georganiseerd. De Schotse speedskiër Millard Reid bracht het nieuwe indoor wereldrecord van 103,5 km/u. De Nederlander Merijn Vunderink eindigde op de derde plaats (101,68 km/u). Het nieuwe wereldrecord bij de dames bracht de Amerikaanse Tracy Max op 101,99 km/u. Het record voor snowboarden is nu van de Nederlander Maarten de Wilde (86,39) km/u. De blinde Engelsman Kevin Alderton behaalde 90,70 km/u.
- Op het parcours in Les Arcs behaalde de Fransman Eric Barone in 2002 het wereldrecord op de mountainbike: 222,22 km/u .
[bewerk] Bronnen en links
- (en) Site FIS met programma, uitslagen, biografieën en regels
- (en) Regels FIS
- (fr) Zwitserse federatie speedskiën
- (fr) Franse speedski organisatie
- (en) Site van het Nederlandse Speedski Team
- (en) Site van Michael Milton, wereldrecordhouder gehandicapten
- (en) Officiële rapportten Olympische Spelen 1992
