Speltak
Van Wikipedia
 |
Portaal Scouting |
Een speltak is de benaming die Scouting in Nederland gebruikt om een leeftijdsklasse aan te geven waarin scoutingactiviteiten worden ondernomen. Naast een leeftijdscategorie, geeft het ook aan of jongens en meisjes gescheiden of samen in een groep activiteiten ondernemen, en - met name bij de jongere speltakken (tot 10 jaar) - vanuit welke fantasiewereld het thema gebruikt wordt om de activiteiten voor kinderen aan te koppelen. Bij de jongere speltakken verbeeldt de leiding een van de themafiguren uit het betreffende verhaal en gebruikt doorgaans de betreffende naam als aanspreektitel.
De scouting leeftijdscategorieën overlappen elkaar, omdat het in Scouting gebruikelijk is uit te gaan van het ontwikkelingsstadium van het kind, vandaar dat er ruime leeftijdscategorieën zijn en er dus geen strikte leeftijdsgrens wordt aanhouden. Helaas is de naamgevingen niet meer consequent binnen scouting. Dat is het gevolg van continue aanpassingen in de naam en inhoud van de speltakken, terwijl de scoutinggroepen zelf het vaak liever houden bij waar ze al aan gewend zijn.
Inhoud |
[bewerk] Bevers
Van 5 tot 7 jaar zitten de kinderen bij de Bevers. Alle spelletjes die de kinderen doen, spelen zich af in het denkbeeldige huis "Hotsjietonia", waar Lange Doener woont. Lange Doener woont in het huis met een aantal vrienden, zoals Hippe Springveer, Lappezak, Pompedomp en Frederik Scheuremaar. Het uniform dat de kinderen bij deze speltak dragen is een rode trui met een tekening van Lange Doener erop. Daaronder wordt een donkerblauwe broek (veelal een spijkerbroek) gedragen. Op de trui wordt meestal ook een das (herkenningsteken van de vereniging) gedragen, soms wordt de outfit gecompleteerd met een blauwe cap.
[bewerk] DWEK
Kinderen tussen de 7 en de 11 jaar kunnen terecht bij de Dolfijnen, Welpen, Esta's of Kabouters. De verschillende namen duiden op verschillende spelthema’s waarin deze eenheden spelen. Van oorsprong zijn welpen jongens en kabouters meisjes. Het esta-thema is een verhaal, speciaal ontwikkeld voor gemengde eenheden. Dolfijnen is de naam voor deze leeftijdsgroep binnen waterscouting. Het programma bestaat vooral uit spelletjes en knutselen en speelt zich veelal af binnen een fantasiewereld. Deze speltak heeft een groene blouse, in waterscouting een blauwe blouse.
[bewerk] Welpen
Het programma voor de Welpen is opgehangen aan het Jungle Boek van Rudyard Kipling, waarop Walt Disney decennia later losjes zijn film Jungleboek heeft gebaseerd. De leiding van de Welpen vernoemt zichzelf naar de karakters van de dieren uit het Jungleboek, bijvoorbeeld de wijze wolf Akela, Baloe de beer, Kaa de slang of Sahi het stekelvarken. De Akela is de primus inter pares van de leiding. De welpen dragen naast hun groene uniform een donkergroen petje, met het insigne van een wolfskop erop. Een groep welpen heet een horde.
[bewerk] Kabouters
Het thema speelt zich af in het land "Bambilië", een geheimzinnig land dat "ontdekt is door een schrijver, toen hij in een dichte mist 's avonds heel laat de weg kwijt raakte". Elke opkomst speelt zich af in één van de dorpjes die er in Bambilië aanwezig is, bijvoorbeeld de sportstad Holdorp, de haven Woepsmond, of de muziekstad Keverkapelle. De leiding van de kabouters vernoemt zichzelf naar de dorpjes in Bambilië, bijvoorbeeld Bamba, Hollie of Jiggel. Kabouters droegen tot enige jaren terug een groene muts met een kwastje, die tegenwoordig niet modieus genoeg gevonden wordt en daarom slechts nog sporadisch gedragen wordt. Een groep kabouters heet een kring.
[bewerk] Esta's
Hun programma is opgehangen aan het verhaal "Het kind met de hoge hoed" geschreven door Simone Schell. Het programma is ontwikkeld eind jaren '80, toen er steeds meer gemengde groepen kwamen en Scouting Nederland zocht naar een nieuw soort speltak waarin zowel jongens als meisjes hun ei kwijt konden.
Het Estathema kenmerkt zich door een grote vrijheid voor leidinggevenden om het thema in te richten. Hierin verschilt het wezenlijk van de andere DWEK-thema's, dit vereist een wat andere manier van programmeren en leidinggeven.
Uitbreidingen zijn te vinden in de uitgaven Plons! en Wat krijgen we nou?.
Veel gemengde groepen zijn nog blijven spelen in het Welpen-thema (of Kabouter-thema).
[bewerk] Dolfijnen
Dolfijnen zijn een speltak binnen waterscouting groepen. Hun themaverhaal speelt zich af op en rond Dolfijneneiland. Twee kinderen, Maj en Jarl, gaan met hun ouders op dat eiland wonen, waar ze een aantal bijzondere dieren leren kennen met wie ze kunnen praten, en met wie ze veel avonturen beleven. De naam 'Dolfijnen' wordt echter ook gebruikt voor de oudste Welpen, Kabouters of Esta's op een waterscoutinggroep.
[bewerk] Scouts
- Zie ook Scouts
Kinderen tussen de 11 en de 14 / 15 jaar kunnen terecht bij de scouts. Hoewel er ook nog spelletjes gedaan worden, zijn de activiteiten meer gericht op het buitenleven en het leren omgaan met techniek, natuur en voor jezelf en elkaar zorgen. Het scoutsprogramma is activiteit-georiënteerd. Onder de leeftijdscategorie scouts vallen ook water- en luchtscouts, die zich gespecialiseerd hebben. De term landscouts bestaat niet, maar de naam wordt dikwijls gebruikt om het onderscheid in speltype aan te geven. Voor scouts is de uniformblouse beige, voor waterscouts blauw en voor luchtscouts grijs.
[bewerk] Scouts
Vroeger waren de katholieke jongens Verkenners en de andere jongens Padvinders. De katholieke meisjes waren Gidsen en de andere meisjes Padvindsters. Nu zijn het allemaal scouts en draait de speltak vaak gemengd. Als de jongens en meisjes gescheiden draaien, worden vaak de namen verkenners (jongens) en padvindsters (meisjes) gebruikt. De naam gidsen voor meisjes in deze speltak is echter ook nog in gebruik.
[bewerk] Waterscouts
Waterscouts is de verzamelnaam voor Zeeverkenners en Zeepadvindsters. Waterscouts is tegenwoordig doorgaans gemengd, dus het onderscheid is langzamerhand verdwenen. Bij sommige groepen, die geen Wilde Vaart afdeling hebben, stopt de speltak niet bij 14 tot 15, maar pas bij 17 jaar. Waterscouting is de verzamelnaam voor alle waterspeltakken en komt dus in de plaats van waterwerk. De naam waterscout(s)ing is ontstaan in 1970 toen de Wesselgroep in Vlaardingen een naam moest verzinnen voor de gemengde zeeverkennerswacht. Ze was de eerste groep in Nederland met een gemengde welpenhorde waaruit een gemengde zeeverkenners- en -sterswacht voortkwam.
[bewerk] Luchtscouts
Luchtscouts zijn jongens en meisjes die zich naast het gewone scoutingprogramma ook met de luchtvaart bezighouden.
[bewerk] Explorers
Vanaf 14 jaar is er een speltak waar geen leiding meer bij is, maar begeleiding. De explorers maken zelf hun programma en worden daar door een begeleider in bijgestaan. Explorers dragen een brique bloes (steenrood), in waterscouting een blauwe blouse. Een groep Explorers vormen een afdeling. De eerste afdeling is opgericht in 1958 en heet toepasselijk RA 1. De meeste volgende afdelingen hebben zo'n afdelingsnummer. In november 2006 is RSA 721 opgericht.
[bewerk] Rowans en Sherpa's
Rowans (jongens) en Sherpa's (meisjes) behoren tot de landscouting. Gemengde groepen worden kortweg 'Explorers' genoemd. soms hebben deze groepen een naam die bestaat uit een samenstrekking van Rowans en Sherpa's: Roshe of Sherrows.
De begeleiding van deze groep geeft niet echt leiding meer: ze begeleiden de jongeren bij de opkomsten. In veel van dit soort groepen worden de opkomsten door de Rowans en Sherpa's zelf geleid, de leden zijn veel zelfstandiger, ook in het organiseren van bijvoorbeeld het zomerkamp, dat niet zelden buiten Nederland gehouden wordt. Ze zijn 14 tot 17 jaar en dragen een brique (steenrode) blouse met das, donkerblauwe broek en bij sommige groepen is het de gewoonte dat er ook een baret gedragen wordt.
[bewerk] (Matrozen der) Wilde Vaart
De Wilde Vaart is de waterscoutingversie. De leden zijn jongens en meisjes van ongeveer 15 tot en met 18 jaar oud. De leden worden matrozen genoemd. Matrozen houden zich hoofdzakelijk bezig met zeilen, roeien en overige activiteiten op het water.
[bewerk] Astronauten
De Astronauten is de luchtscoutingversie.
[bewerk] Jongerentak
Vanaf 16 jaar is er een speltak zonder begeleiding. Het maken van een programma is geheel aan de leden zelf voorbehouden. De stam kan nog wel een stamadviseur hebben, die dan vooral bedoeld is om gevraagd en ongevraagd advies te geven. Programma's zijn heel divers, en kunnen variëren van kamperen en een dropping tot sport en spel, het maken van een eigen film of het houden van een kroegentocht. De uniformbloes is net als bij de Explorers brique (steenrood) voor Pivo's of blauw voor Loodsen. Formeel is deze blouse verplicht, maar hij wordt niet in alle groepen gedragen. De speleenheid van deze speltak wordt Stam genoemd.
[bewerk] Pivo's
De Pivo's is de landscouting versie van de Jongerentak. Het woord is een samentrekking van pionier(ster) - voortrekker.
[bewerk] Loodsen
De loodsen (of Loodschen) is de waterscouting versie van de Jongerentak.
[bewerk] Plus-Scouts
Dit nieuwste speltak werd per 1 januari 2004 ingevoerd. De Plus-Scouts zijn buitengewone leden en 23 jaar of ouder. Verder hebben ze dezelfde rechten en plichten als jeugdleden. Ze hebben net als gewoonlijk bij de Jongerentak geen (bege-)leiding. Het uniform van Plus-Scouts is een rode bloes (brique). Dit uniform is niet verplicht maar wel gewenst bij belangrijke activiteiten. Het installatieteken wordt alleen gebruikt voor de oud-leden die als jeugdlid of kaderlid ooit geïnstalleerd waren.
De tak kent veel verschillende vormen zoals functies voor oud-leden van een scoutinggroep. De Vereniging Vrienden van Scouting heeft besloten verder te gaan binnen Scouting Nederland als Plus-Scoutskringen. Voor 2004 was Vrienden van Scouting een aparte vereniging.
[bewerk] Landelijke Interessestammen
Voorheen viel Landelijke Interressestam onder tak Jongerentak. Landelijke Interessestammen zijn ad hoc groepen scouting leden die contact met elkaar zoeken om samen speciale activiteiten te ondernemen. Vaak gaat het hierbij om zwaardere buitensport activiteiten, zoals speleologie, bergbeklimmen, hiken, wildwatervaren.
[bewerk] Seniorenstammen
Seniorenstammen bestaan uit leden boven 21, die activiteiten doen die veel op Jongerentak-activiteiten lijken. Vaak met een wat lagere frequentie.
[bewerk] Oud-leden van een scoutinggroep
De oud-leden kunnen aan de scoutinggroep verbonden blijven en/of ondersteunen.
[bewerk] Vrijwilligers bij scoutinggroep
De ouders en vrijwilligers kunnen een scoutinggroep ondersteunen.
[bewerk] Blauwe Vogels - Bijzondere Eisen
 Deze speltak is meer uitgebreid beschreven op Blauwe Vogels. |
Deze speltak werd opgericht voor kinderen met een lichamelijk en/of verstandelijke beperking. Er zijn daarom scoutinggroepen speciaal voor scouts met een handicap en scoutinggroepen met een speciale speltak voor scouts met een handicap, die kinderen met een beperking de kans geven mee te doen bij Scouting.
Zo'n groep wordt vaak een Bijzondere Eisen (afk. BE) groep genoemd en een lid van een BE-groep wordt Blauwe Vogel (afk. BV) genoemd. De oorsprong van die laatste naam ligt in het sprookje van de Blauwe Vogel.
[bewerk] Externe link
| {{{afb_links}}} | Speltakken van Scouting Nederland | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Bevers Welpen - Kabouters - Esta's - Dolfijnen Scouts - Verkenners - Gidsen - Zeeverkenners - Luchtverkenners Rowans - Sherpa's |
