Starship Troopers
Van Wikipedia
Starship troopers is een boek uit 1959 van Robert Heinlein dat een zekere cultstatus heeft. Het is verfilmd, daarnaast is er een televisieserie van gemaakt evenals zelfs een tekenfilm/computeranimatie-televisieserie. Het boek vertelt het verhaal van de (bij de aanvang van het boek) 18-jarige jongen Johnny Rico die in het leger gaat in een tijd dat de aarde verwikkeld is in een oorlog met spinachtige ruimtewezens. Hij wordt opgeleid tot Mobiel Infanterist. Een belangrijk deel van het boek is gewijd aan de morele achtergrond van burgerschap en het thema van persoonlijke verantwoordelijkheid voor de gemeenschap. Deze klassieker in het sciencefictiongenre werd bekroond met de Hugo Award en werd in 1997 verfilmd door Paul Verhoeven in samenwerking met TriStar Pictures.
Heinlein besteedt zeer veel aandacht (ruim de helft van het boek) aan de militaire opleiding van de jonge infanterist en zijn relatie met zijn opleidingssergeanten. Opmerkelijk is dat hier heel weinig futuristische elementen te vinden zijn, en dat is geen toeval: Heinlein zag dit boek als een reflectie op de Amerikaanse soldaten die tijdens de Tweede Wereldoorlog streden tegen de Japanners. De technologie die Heinlein beschrijft is dan weer wel futuristisch, en zeker nog niet achterhaald. Zo is het hoofdstuk dat handelt over de stuwpakken heel interessant omdat het onder andere computerspellen zoals Halo heeft geïnspireerd. Controversieel is dan weer Heinleins scherpe analyse van de morele aspecten van oorlogvoering. Niet toevallig wordt een heel hoofdstuk lang uitgeweid over jeugddelinquentie, strikte opvoeding, en het nut van lijfstraffen, en oorlog op zich. Heinlein stelt de lezer voor een dilemma: is geweld gebruiken verantwoord of niet? Ook wordt veel aandacht besteed aan ervaring opdoen, blindelings orders opvolgen, en naar het einde van het boek toe wordt uitgebreid stilgestaan bij wat de kwaliteiten moeten zijn van een officier. Heinlein situeert een en ander binnen het staatsbestel van een meritocratie waarin burgers een (veelal militaire) dienstplicht moeten vervullen om het stemrecht te verkrijgen. Pas als iemand heeft aangetoond het algemeen belang te laten prevaleren boven het eigen belang, in de vorm van het vrijwillig hebben verricht van de militaire dienst, mag hij beslissingen nemen over die gemeenschap in de vorm van het hebben van stemrecht.
Verhoevens verfilming heeft zeker kwaliteiten, maar moet vooral als een parodie gezien worden. In het boek speelt Dubois - leraar geschiedenis en moraalfilosofie en een ex-infanterist - een grote rol omdat hij een grote invloed heeft op de middelbare scholieren. In de film worden de jongeren vooral beïnvloed door de reclameboodschappen en sluwe marketing, terwijl in het boek jongeren bijna ontmoedigd wordt om in dienst te gaan (om zo alleen de echte doorzetters over te houden). In de film zijn vrouwelijke infanteristen opvallend aanwezig en minstens even stoer als hun mannelijke collega's, in het boek zijn mannen en vrouwen strikt gescheiden. Wat vooral opvalt in de film is het gebrek aan geordende en goed opgeleide 'starship troopers'. In de film komen de soldaten voor als een ongeordende troep schreeuwers, terwijl in het boek sprake is van geordende tactieken en zeer goed opgeleide, koelbloedige soldaten.
Critici beschouwen het boek als een interessante bildungsroman omdat het rijpingsproces van het hoofdpersonage wordt beschreven. Andere critici, waaronder Roger Ebert, zien het dan weer als "fascinerend maar puberaal" of zelfs als fascistoïde.
